GİRİŞİMCİLİK KÜLTÜRÜNÜN GELİŞİMİNE YEREL YÖNETİMLERİN KATKISI: Türkiye'deki Büyükşehir Belediyelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analiziyle Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 6, 49 - 63, 27.06.2020

Ahmet Ergülen Zeynep Ünal İbrahim Harmankaya

Öz

Ülkemiz yerel yönetim sistemi içerisinde, 16 ilde yer alan Büyükşehir Belediyelerinin yanı sıra 2014 yılında kurulan on dört (14) yeni Büyükşehir belediyesi ile birlikte otuz (30) büyükşehir belediyesi yer almaktadır. Büyükşehir belediyelerinin idari yapılanmaları ile bütçe yapıları aynı çerçevede oluşmaktadır. Belediyeler faaliyetlerini gerçekleştirirken personel kaynakları, ilin nüfusu, ilçe sayısı, ilçe belediyelerinin durumu, mülki sınırlarının genişliği, coğrafi özellikler, bütçe miktarı, öz gelir miktarı, gerçekleştirilen projeler, makine-teçhizat sayısı vb. girdi ve çıktı değerleri birbirlerinden farklılık göstermektedir. Büyükşehir belediyeleri, sosyal belediyeciliğin gereği olarak ve kendi illerindeki ekonomik kalkınmaya katkı sağlamak amacıyla, girişimcilik faaliyetlerini destekleyen ve özendiren faaliyetler de bulunmaktadırlar. Bu çalışmada, ülkemiz yerel yönetim sistemi içerisinde yer alan otuz (30) Büyükşehir Belediyesinin birbirlerine kıyasla ne derece etkin oldukları ve girişimcilik kültürüne yaptıkları katkılar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada söz konusu Büyükşehir Belediyelerinin 2017 yılı faaliyet raporları ve Sayıştay 2017 yılı Mali Denetim raporlarındaki verilerden yararlanılmıştır. Belediyelerin etkinliklerinin ölçümünde “veri zarflama analizi yöntemi” kullanılmıştır. Doğrusal programlama modelinin çözümünde Lindo paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda Büyükşehir Belediyelerinin göreceli etkinlik analizleri gerçekleştirilerek, 30 Büyükşehir belediyesinden 16’sının etkin. 14’ününde tam etkinliğe ulaşamadığı görülmüştür. Tam etkinliği yakalayamayan Büyükşehir belediyelerinin aynı etkinlik seviyesinde kalabilmek için girdi miktarlarında azaltma yapılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik, Yerel Yönetimler

Kaynakça

• Ağcakaya, S . (2009). Yerel Yönetimlerde Performans Ölçümü ve Benzer Tip Belediyelerde Mali Performans Uygulamaları. Sosyoekonomi, 9(9), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21069/226843
• Aydemir. M. (2015). Veri Zarflama Analizi ile Türkiye’deki Büyükşehir Belediyeleri’nin Mali Etkinliğinin Ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi. Bursa. Başar, S., Candidate, M.E., Eren, M. (2015). Ülkelerin İnsani Gelişmişlik Endeksi Değişkenlerine Göre Etkinliklerinin İncelenmesi, Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes, 846-853.
• Cumhur, Y. (2017). Türkiye’deki İl Belediyelerinin Etkinliklerinin 2009 Yerel Seçimleri Özelinde Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. 26(4), 1-41
• Çağlar, A. (2003). Veri zarflama analizi ile belediyelerin etkinlik ölçümü. Doktora Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi.
• Çelikkaya, F., Yayar, R. (2017). Türkiye’deki büyükşehir belediyelerinin etkinlik analizi. Politik, ekonomik ve sosyal araştırmalar merkezi, 53-94. https://www.academia.edu/38315656/T%C3%BCrkiye_deki_B%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir_Belediyelerinin_Etkinlik_Analizi.pdf, erişim: 05.05.2020.
• Ergülen, A , Kazan, H , Ünal, Z . (2019). Yoğun rekabet ortamında performans değerlendirme: iç anadolu bölgesindeki devlet üniversitelerinin, veri zarflama analizi yöntemiyle performans ölçümü. EUropean Journal of Managerial Research (EUJMR), 3 (4), 59-64.
• Eroğlu, E., Atasoy, C. (2006). Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü ve Etkin Karar Birimlerinin Duyarlılık Analizi. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 35(2), 73-89. https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/2057/makaleler/35/2/arastirmax-veri-zarflama-analizi-ile-etkinlik-olcumu-etkin-karar-birimlerinin-duyarlilik-analizi.pdf, Erişim: 05.05.2020.
• İlkay, M , Doğan, N . (2015). Veri zarflama analizi ile kapadokya bölgesindeki belediyelerin etkinlik ölçümü: 2004 ve 2008 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (32), 191-218. Retrieved from http://dergipark.org.tr/erciyesiibd/issue/5889/77907
• Kabakuş, A . (2015). Türkiye’deki Büyükşehirlerin İlçe Belediyelerine Göre E-Belediye Hizmetlerinde Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (3), 307-324. Retrieved from http://dergipark.org.tr/ataunisosbil/issue/2837/38712
• Karahan, M. Akdağ, R. (2014). Veri Zarflama Analiziyle Hizmet Etkinliği Ölçümü: Diyarbakır DİSKİ Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S.179-187.
• Kaygısız, Z. Girginer, N. (2011). Belediye Hizmetlerinin Maliyet Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Eskişehir Odunpazarı Belediyesinde Bir Uygulama. Endüstri Mühendisliği Dergisi. 22(4), 35-47. https://mmo.org.tr/sites/default/files/c74b95a646b6902_ek.pdf, erişim: 08.05.2020.
• Oktay, E , Zeren, H , Pekküçükşen, Ş . (2016). Belediyelerin sosyal girişimcilik faaliyetlerinin yerel kalkınmaya etkisi: denizli belediyesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (2), 267-276. Retrieved from http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/issue/27397/126014
• Özden, A. (2010). Günümüzde Etkinlik Kavramı ve Ölçüm Metodları. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi. http://www.tarimarsiv.com/wp-content/uploads/2017/03/740-747.pdf, Erişim: 05.05.2020.
• Yıldırım, E. İ. (2010). Veri zarflama analizinde girdi ve çıktıların belirlenmesindeki kararsızlık problemi için temel bileşenler analizine dayalı bir çözüm önerisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 39(1), 141-153.