The Rate of Burnout of Elementary School Teachers and Elementary Mathematics Teachers

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 9, 26.07.2014

Sezgin Bilgen Salih Genç

Öz

The aim of this study is to examine the exhaustion levels of the elementary school teachers and the elementary mathematics teachers according to gender, marital status, seniority and type of school graduated. The study involved 80 female, 59 male teachers. The sample of teachers from Canakkale province provided data for the study. Survey method was used for this study. To measure burnout level of teachers in the sample we have used Personal Information Form and Maslach’s Burnout Inventory. The inventory demonstrated to examination variables related burnouts which emotional exhaustion, reduced personal accomplishment and depersonalization subscales. Data were analyzed using the statistical program SPSS 19. The data obtained from the research was tested by Normality Tests, Mann-Whitney-U Test and Kruskal-Wallis Test. It was seen that burnout levels do not differ according to their gender, marital status, seniority and type of school they had graduated. On the basis of departments it was found out that both elementary school teachers’ exhaustion levels and elementary mathematics teachers’ exhaustion levels were medium.

Anahtar Kelimeler

burnout, teachers, Maslach Burnout Inventory.

Sınıf Öğretmenlerinin ve İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri

Öz

Bu çalışmanın amacı cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem ve mezun olunan okul değişkenlerine göre Sınıf Öğretmenlerinin ve İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerini incelemektir. Çalışma 80 kadın, 59 erkek öğretmen ile yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini Çanakkale il merkezindeki okullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma genel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması amacıyla kişisel bilgi formu ve Maslach tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek; duygusal tükenme, kişisel başarıda azalma ve duyarsızlaşma alt boyutlarını içermektedir. Elde edilen veriler SPSS 19 paket programıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizinde normallik testi, Mann-Whitney-U Testi ve Kruskal-Wallis Testi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem ve mezun olunan okul değişkenlerine göre anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Her iki bölüm öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin ise orta derecede olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tükenmişlik, öğretmenler, Maslach Tükenmişlik Ölçeği

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner, S. & Sucuoğlu, B. (1998). Engelli ve normal çocuklarla çalışan öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Altıncı Ergonomi Kongresi. Ergonomi ve Yaşam Kalitesi: Bildiriler. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 1-28.
• Baltaş, A. & Baltaş Z. (1993). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi. Baysal A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde meslekte tükenmisliğe etki eden faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çelikkaleli, Ö. (2011). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 38-53.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterli algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Dursun, S. (2000). Öğretmenlerde tükenmişlik ile yükleme biçimi, cinsiyet, eğitim düzeyi ve hizmet süresi değişkenleri arasındaki yordayıcı ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159–165.
• Girgin, G. (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekten tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gündüz, B. (2004). Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ve mesleki bazı değişkenlere göre yordanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gündüz, B. (2005). İlköğretim öğretmenlerinde tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-166.
• Güneri, Y., & Özdemir, Y., (2003). Sınıf yönetiminde özyeterliğin, medeni durumun, cinsiyetin ve öğretmenlik deneyiminin öğretmen tükenmişliğindeki rolü. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri. 09–11 Temmuz, Malatya İnönü Üniversitesi.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel. Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212, Ankara.
• Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü. & Sarp, N. (2003). İlköğretimde çalışan bir öğretmen grubunda tükenmişlik durumu araştırması. İlköğretim On-Line, 2(1), 2-9.
• Küçüksüleymanoğlu, R. (2007). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının tükenmislik düzeyleri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(28), 101-112.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1985). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99‐131.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Sucuoğlu, B. & Kuloğlu-Aksaz, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
• Teltik, H. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlik algılarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Torun, A. (1995). Tükenmişlik, aile yapısı ve sosyal destek ilişkileri üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tuğrul, B. & Çelik, E. (2002). Normal çocuklarla çalışan anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 12-22.
• Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başaçıkma davranışları. Yayınlanmamış doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.