Başarılı Yaşlanma Ölçeği (BYÖ) Türkçe Versiyonu

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 4, 184 - 206, 30.12.2017

Fahri Özsungur , Oya Hazer

Öz

Türkçe
’ye çevrilmiş formunu oluşturma, ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini
göstermektir. Gereç ve Yöntemler: Araştırmada tarama yöntemi
kullanılmıştır. Araştırmada ölçek sahibinden, kurumdan yazılı, katılımcılardan
ise sözlü onay alınmıştır. Çalışmanın katılımcılarını Ankara İli Çankaya
İlçesinde yaşayan 60 yaş ve üzeri 151 kadın, 359 erkekten oluşan toplam 510
kişi oluşturmuştur. Veriler 14 maddeden oluşan BYÖ kullanılarak toplanmıştır.
Ölçeğin İngilizce orijinal formunda 3 alt bileşen vardır. Bu alt bileşenler ve
madde sayıları şöyledir: 1. Sağlıklı hayat biçimi (4 madde), 2. Uyumsal başa
çıkma (4 madde), 3. Hayata bağlılık (5 madde), Ölçek Likert tipinde olup 1
(Kesinlikle Katılmıyorum)-7 (Kesinlikle Katılıyorum) arasında
değerlendirilmektedir. Özgün ölçeğin toplam ve alt bileşenlerinin Cronbach Alfa
güvenirlik katsayıları .72-.84 arasında değişmektedir. Verilerin
değerlendirilmesinde güvenirlik için Cronbach Alfa katsayısı ve geçerlik için
bir Yapısal Eşitlik Modeli türü olan Doğrulayıcı Faktör Analizi (Confirmatory
Factor Analysis) kullanılmıştır. Bulgular: Ölçeğin dil geçerliği
çalışmasında uzmanlar tarafından çeviri ve geri çeviri yapılmıştır. İçerik
geçerliği için yedi uzmandan görüş alınmıştır. Modelin uyum indeksleri
doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanmış ve model iyi uyum göstermiştir [χ2
(27): 64.993, p < .01; χ2/df: 2.407; SRMR: .0319; RMSEA: .053; NNFI: .960;
IFI: .976; CFI: 976; GFI: .976; AGFI: .951]. Türkçe uyarlama ölçekte Uyumsal
Başa Çıkma ve Hayata Bağlılık faktörleri arasında ilişki .93 bulunduğundan bu
faktörlere literatüre uygun olarak Sorunlarla Mücadele Etme olarak
adlandırdığımız ikinci düzey bir faktör tanımlanmıştır. 11 inci madde
orijinalinde de olduğu gibi hiçbir faktöre ağırlıklı olarak yüklenemediğinden,
diğer 1 numaralı madde faktör yükünün .400’den az olması; 4 ve 14 numaralı
maddeler ise uyum geçerliğinde Ortak Açıklanan Varyans (OAV) ölçütü olan
.500’ün üzerinde olmaya önemli düzeyde katkıda bulunamadıkları için ilgili
faktörlerinden çıkarılmışlardır. Sonuç: Çalışmada BYÖ’ ün yaşlılara
ilişkin tutumları ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu tespit
edilmiştir. Bundan sonra yapılacak çalışmalar için, BYÖ’ ün farklı
sosyo-demografik özelliklere sahip gruplarda uygulanması ve bu gruplardaki
geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geçerlik, güvenirlik, başarılı yaşlanma ölçeği, doğrulayıcı faktör analizi

Kaynakça

• Baltes, P. B. Baltes, M. (1990). Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. P.B. Baltes & M. Baltes (Eds.), Successful aging: Perspectives from the behavioral sciences içinde (1-35). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Bowen, N. K., Guo, S. (2012). Structural Equation Modeling Pocket Guide to Social Work Research Methods, Oxford University Press.
• Bowling, A., Dieppe, P (2005). What is successful ageing and who should define it?, BMJ, 331: 24-31, 1548-1551, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1322264/pdf/bmj33101548.pdf.
• Bowling, A., Iliffe, S. (2006). Which model of successful ageing should be used? Baseline findings from a British longitudinal survey of ageing, Age and Ageing, 35: 607–614, doi:10.1093/ageing/afl100
• Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. Routledge.
• Churchill, G. A. Jr. (1992). Better measurement practices are critical to better understanding of sales management issues, Journal of Personal Selling and Sales Management, 12 (2): 73-80.
• Costello, A. B., Osborne, J. W. (2005). Exploratory Factor Analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10(7), 1-9.
• Cronbach, L. J. (1951). Coefficient Alpha And The Internal Structure Of Tests, Psychometrika, 16 (3): 297-334.
• Diamantopoulos, A., Siguaw, J. A., Siguaw, J. A. (2000). Introducing LISREL: A guide for the uninitiated. Sage.
• Fan, X., Thompson, B., Wang, L. (1999). Effects of sample size, estimation methods, and model specification on structural equation modeling fit indexes. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 56-83.
• Ford, J. K., MacCallum, R. C., ve Tait, M. (1986). The Application of Exploratory Factor Analysis in Applied Psychology: A Critical Review and Analysis. Personnel Psychology,39, 291-314.
• Hair, J., Black, W., Babin, B., and Anderson, R. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.): Prentice-Hall, Inc. Upper Saddle River, NJ, USA.
• Havighurst RL, Neugarten B, Tobin SS. (1968). Disengagement and patterns of aging. In: Neugarten BL, ed. Middle age and aging: a reader in social psychology. Chicago: University of Chicago Press:161-72
• Hill, R. D. (2011). A Positive aging framework for guding geropsychology interventions. Behavior Therapy, 4, 66-77.
• Hill, R.D. (2005). Positive aging: A guide for mental health professionals and consumers. New York, NY: W.W. Norton & Company.
• Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, L. T., Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31–36.
• Kerlinger, F. N. (1999). Foundations of behavioral research, New York, Holt, Rinehart & Winston.
• Kline, P. (1993). Psychometric Theory and Method, London, Routledge
• Malhotra N. K., Dash S. (2011). Marketing Research an Applied Orientation. London: Pearson Publishing.
• Miles, J., Shevlin, M. (2007). A time and a place for incremental fit indices.Personality and Individual Differences, 42(5), 869-874.
• Pachana, N. A., Laidlaw, K., (2014). The Oxford Handbook of clinical Geropsyschology, Oxford University Press, United Kingdom.
• Reker, G. T. (2009). A Brief Manual of the Successful Aging Scale (SAS), DOI: 10.13140/2.1.4238.720
• Rowe, J.W. Kahn, R.L. (1998). Successful aging. New York, NY: Pantheon Books
• Rowe JW, Kahn RL. (1997). Successful aging. Gerontologist, 37: 433–440.
• Rowe, J.W. Kahn, R.L. (1987). Human aging: Usual and successful. Science, 237, 143-149.
• Ryff, C. D. (1989). Beyond Ponce de Leon and life satisfaction: New directions in quest of successful ageing. International Journal of Behavioral Development, 12, 35-55.
• Schulz, R., Heckhausen, J. (1996). A life span model of successful aging. American Psychologist, 51, 702-714.
• Seligman, M. E. P. (2011). Flourish – A new understanding of happiness and well-being – and how to achieve them. London: Nicholas Brealey Publishing.
• Slagle, C. (2011). Psychometric Construction And Validatıon Of A Measure Of Positive Aging, A dissertation submitted to the faculty of The University of Utah in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Department of Educational Psychology The University of Utah, UMI Dissertation Publishing.
• Steiger, J. H. (2007). Understanding the limitations of global fit assessment in structural equation modeling. Personality and Individual differences, 42(5), 893-898.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.).Pearson: Boston, MA.
• Tavakol, M., Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach’s alpha, International Journal of Medical Education, 2: 53-55.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
• Vermeulen A, Goemaere S, Kaufman (1999). JM. Testosterone, body composition and aging. J Endocrinol Invest, 2:1, 8-15, DOI: 10.3109/13685539909003178.
• Wheaton, B., Muthen, B., Alwin, D. F., Summers, G. F. (1977). Assessing reliability and stability in panel models. Sociological methodology, 8(1): 84-136.
• Widaman, K. F. (1993). Common Factor-Analysis versus Principal Component Analysis – Differential Bias in Representing Model Parameters. Multivariate Behavioral Research, 28(3), 263-311.
• Wilkie R, Tajar A, McBeth J (2013) The Onset of Widespread Musculoskeletal Pain Is Associated with a Decrease in Healthy Ageing in Older People: A Population-Based Prospective Study. PLoS ONE 8(3): e59858. doi:10.1371/journal.pone.0059858