TÜRKİYEDE DEĞERLER EĞİTİMİ KONUSUNDA YAPILAN ARAŞTIRMALARDA DİL OLGUSUNUN DEĞER OLARAK GÖRÜLMEMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 126 - 141, 30.08.2018

KÜRŞAD Kara

Öz

Bu
çalışmada; değer eğitimi ile ilgili alan çalışmalarında dil olgusunun değer
kavramı içerisinde yer alıp almadığının araştırılması amaçlanmıştır. Bu
çerçevede araştırmanın problemini “Değerler eğitimi ile ilgili elde edilen
metinlerde “dil olgusu” kavramına değer olarak bir alt başlıkta yer verilme
durumu nedir?” sorusu oluşturmaktadır. Bu amaca ulaşmak için “dil+değer+değer
eğitimi” anahtar kavramlarının internet ortamında aranması sonucunda elde
edilen makaleler, süreli yayınlardan Değerler Eğitimi Dergisi, yüksek lisan
tezleri ve doktora tezleri taranmıştır. Araştırmada nitel araştırma
tekniklerinden doküman inceleme tekniği kullanılmış ve elde edilen dokümanlar
betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir.

 

Bu
inceleme sonucunda Türkiye’de değerler ve değerler eğitimi konusunda yapılan
araştırmalarda genellikle Spranger, Rokeach, Schwartz ve Nelson’un yapmış
olduğu sınıflandırmaların kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu değerlerin yaşam
içerisinde insanın birey olarak merkeze alınması sonucu ortaya çıktığı
düşünülebilir. Fakat insanın varlığını anlamlı kılan dil olgusu ise değer
başlıkları içinde yer bulamamıştır. İnsanın değeri, konuşma eyleminin
gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkar. Dil yetisini kullanan birey kendini hoşnut
edecek değerleri de oluşturmaya başlar. Oluşan bu değerlerin dil’den
bağımsızmış gibi düşünülmesi ise bir problem olarak görülmelidir. Bu problem
ilköğretim programlarında, Türkçe ders kitaplarında ve ortaöğretim edebiyat
kitaplarında da görülmektedir. Fakat dikkat edilmesi gereken husus bu
değerlerin birçoğunun varlığının devam edebilmesi, kuşaklara aktarımı ve
kazandırılması için bireylerdeki dil yetisine duyulan ihtiyaçtır.

 

Sonuç
olarak bu çalışmada alışıla gelmiş değer sınıflandırmalarına “dil olgusu”nunda
eklenilmesi görüşünü tartışmaya açmak, dil’in kendi başına bir değer olduğunu
ve bu değerin anlatılması sonucu diğer değerlerin daha iyi kavratılacağı
öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dil, Dil yetisi

Kaynakça

• KAYNAKÇAAtabey, D. (2014). Okul Öncesi Sosyal Değerler Kazanımı Ölçeğin Geliştirilmesi ve Sosyal Değerler Eğitimi Programının Anasınıfına Devam Eden Çocukların Sosyal Değerler Kazanımına Etkisinin İncelenmesi. Bağcı, E. (2013). Çocuk Edebiyatı ürünleriyle Çocuklar İçin yazılmış Eserlerin Değerler Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Beldağ, A. (2012). İlköğretim Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Değerlerin Kazanılma Düzeyinin Çeşitli Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Erzurum İli Örneği). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi. Belet, D. & Deveci, H. (2017). Türkçe Ders Kitaplarının Değerler Bakımından İncelenmesi. http://home.anadolu.edu.tr adresinden 25.10.2017 tarihinde temin edilmiştir. Biçer, S. (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’a Ait “Safahat” Adlı Eserin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi. Bulut, M. (2014). Türkçe Eğitiminde Dil ve Kültürel Değerlerin Kazanılmasında Karagöz/ Gölge Oyununun İşlevsel kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. International Journal of Languages’ Education and Teaching, vol. 2, no. 3, pp. 88–100, Dec. 2014.Çakıcı, E. (2010). Milli Eğitim Bakanlığının 2004 Yılında Tavsiye Ettiği Yüz Temel Eserdeki Yerel Romanlar Aracılığıyla Edebiyat Öğretiminde Değerler Öğretimi Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı Türk Dili ve Edebiyat Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi.Çelikpazu, E. E. & Aktaş, E. (2011). Meb 6,7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring, p. 413-424, TURKEY. Demiryürek, G. (2015). Çağdaş Çocuk Şiirinde Değerler Eğitimi (1980’den Günümüze). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Türkçe Eğitimi Bilim Dalı, Doktora Tezi. Dilmaç, B. (1999). İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitimi verilmesi ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği İle Eğitimin Sınanması. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Üniversitesi Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Girmen, P. (2013). Türkçe Eğitiminde Atasözleri ve Değer Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 11, No. 25, 117-142. Güçlü, M. (2015). Türkiye’de Değerler Eğitimi Konusunda Yapılan Araştırmalar. Uluslar Arası Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 38, 720-732.Günay, V. D. (2013). Söylem Çözümlemesi. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim. Güngör, E (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar Ahlak Psikolojisi Ahlaki Değerler ve Ahlaki Gelişme. Profesörlük Tezi: İstanbul: Ötüken Yayınları. Güven, A. Z. (2014). Türk Efsanelerinin Değerler Eğitimi Bakımından İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11 Sayı: 26, 225-246.Karatay, H. (2010). Değer Aktarımı Açısından Yerli ve Yabancı Çocuk Edebiyatı Ürünleri. 38.ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi" , 2(0), 939-948.Kıbrıs, İ. (2011). Türkçe 2, Sözlü Anlatım Güzel Konuşma/ Diksiyon. Ankara: Kök Yayıncılık.Kırmızı, F. S. (2014). 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 12, No. 27, 217-259. Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan metinlerin Tür Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı: 1, 597-626.Kuru, H. (2016). Ayşe Yamaç’ın Çocuk Romanlarının Değerler Eğitimi ve Dil Zenginliği Açısından İncelenmesi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Kurudayıoğlu, M. & Çakıcı, E. (2013). Türk Edebiyatı Dersinin Öğretiminde Değerler. Ana Dili Eğitimi Dergisi 1 (3), 41-57.Memiş, A. & Gedik, E. G. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 8, No. 20, 123-145. Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat İsimli Eserinin Türkçe eğitimi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Türkçe Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi. Sarı, M. (2011). Türk Dili Ders Kitabı. Ankara: Okutman Yayıncılık. Sezer, Ö. (2005). İlköğretim 1. Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Değerlerin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi. Öncü, A. (2015). Değerler Eğitimi Bağlamında Ahmet Hamdi Tanpınar ve Oğuz Atay’da Değerler. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Porzig, W. (2011). Dil Denen Mucize. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Sürmeli, A. (2015). Peyami Safa’nın Romanlarında Değerler Eğitimi ve Türkçe. İnönü Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe eğitimi Ana Bilim Dalı Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Şen, Ü. (2008). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Bu çalışma Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumunda sunulmuştur. (27-28 Mart 2008 Gazimağusa – KKTC) http://www.sosyalarastirmalar.com adresinden 13.09.2017 tarihinde temin edilmiştir. Şentürk, L. & Aktaş, E. (2015). Türkiye’de ve Romanya’da Okutulan Ana Dili Türkçe Ders Kitaplarının Değer İletimi Açısından Karşılaştırılması. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 13, No. 29, 215-243.Tulumcu, F. İ. & Tulumcu, F. M. (2015). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Programlarında yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 13, No. 29, 535-560.Vardar, B. (2001). Dilbilim Yazıları. İstanbul: Multılıngual Yayınları. Yaman, H. , Taflan, S. & Çolak, S. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler. Değerler Eğitim Dergisi, Cilt 7, No. 18, 107-120.Yılar, R. (2016). İlettiği Değerler Açısından İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler Üzerinde İncelemeler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, 491-504.Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kazandırılmasını Arzuladığı Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 8, No. 19, 207-223.