Otel İşletmelerinde Çalışma Yaşamı Kalitesinin İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi Isparta Örneği

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 114 - 129, 29.12.2021

Gülay Bulgan Didar Buyuker İşler Sevinç Çayan Çınar

Öz

Otel işletmelerinde işgörenlere sunulan çalışma yaşamı kalitesi, işgörenlerin iş motivasyonlarını olumlu ya da olumsuz düzeyde etkileyerek, işgören devir oranlarının yüksek ya da düşük olmasına neden olmaktadır. Isparta’da faaliyette olan otel işletmeleri işgörenlerine yönelik olarak yürütülen bu çalışmanın amacı çalışma yaşamı kalitesinin işten ayrılma eğilimine etkisini incelemektir. Yapılan literatür taraması sonucunda araştırma modeli belirlenmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket yöntemi uygulanmıştır. Hazırlanan anketler Isparta ilindeki otel işletmelerinde çalışmakta olan 170 kişiye uygulanmıştır. Araştırmanın analiz evresinde, SPSS istatistik programları ile açıklayıcı faktör analizi kullanarak verilerin yapısal ve yakınsal geçerliliği değerlendirilmiştir. Sonrasında, öngörülen hipotezler ile veri sonuçları arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma sonucunda, çalışma yaşamı kalitesi arttıkça işten ayrılma eğiliminin düşmekte olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Otel İşletmeleri, İşgörenler, İşten Ayrılma Eğilimi, Çalışma Yaşamı Kalitesi

Kaynakça

• Adler, A. (1999). Normal Yaşamda ve İş Yaşamında Psikolojik Aktivite, (Çeviren: Belkıs Çorakçı), İstanbul: Say Yayınevi.
• Akgül, A., & Çevik, Ç. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, Ankara: Emek Ofset Baskı.
• Arnold, J., & Davey, K.M. (1999). Graduates’ work experiences as predictors of organisational commitment, ıntention to leave, and turnover: which experiences really matter?, Applied Psychology: An Internatıonal Review, 48(2): 211-238.
• Bayazıt, Ö. (1998). Toplam kalite yönetiminin yürü¬tülmesinde önemli bir araç: kalite çemberleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 53(1): 95-105.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Brackett, M. A., Mayer J. D., & Warner, R. M. (2004). Emotional intelligence and its realition to everyday behaviour, Personality and Individual Differences, 36:1387-1402.
• Beauregard, T. A., & Henry, L. C. (2009). Making the link between work-life balance practices and organizational performance, Human Resource Management Review, 19: 9-22.
• Bedeian, A. G., Kemery, E. R., & Pizzolatto, A.B. (1991). Career commitment and expected utility of present job as predictors of turnover ıntentions and turnover behavior, Journal of Vocational Behavior, 39, 331-343.
• Beh, L., & Rose, R. C. (2007). Linking QWL and job performance: ımplications for organizations, Performance Improvement, 46(6): 30-35.
• Bhattacharya, R., Devinney, T. M., & Pillutla, M. M. (1998). A formal model of trust based on outcomes, Academy of Management Review, 23(3):459-472.
• Bowditch, J. L., & Buono, A. F. (1994). A Primer On Organizational Behavior, USA: John Wiley and Sons Inc.
• Braden, P. A. (2002). Herzberg’s Hygiene-Maintenance Motivation Theory, http://www.wvup.edu/jcc/mgmt410/Herzberg.pdf, (10.06.2002).
• Büzüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin İstatistik: SPSS Uygulamalı. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (1991). Çalışma hayatının kalitesinin geliştiril¬mesi, I. Verimlilik Kongresi MPM Yayınları: 454: 89-101, Ankara.
• Cooper, C. L. (2009). The transition from the quality of working life to organizational behavior: the first two decades, Journal of Organizational Behavior, 30:3-8.
• Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım E. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Kitabevi Yayını.
• Da Silva, N., Hutcheson, J., & Wahl, G. D. (2010). Organizational strategy and employee outcomes: a person-organization fit perspective, The Journal of Psychology, 144(2): 145-161.
• DeConinck, J. B., & Stilwell, C. D. (2004). Incorporating organizational justice, role states, pay satisfaction and supervisor satisfaction in a model of turnover ıntentions, Journal of Business Research, 57, 225-231.
• Deconninck, J. (2005). An analysis of turnover amaong retail buyers, içinde Bachmann, D. (Ed.) Journal of Business Research, 58, 874- 882.
• Demir, M. (2002). Konaklama işletmelerinde insan kaynakları kapsamında işgücü devir hızını iş analizi ve Muğla bölgesi örneği,(Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Demir, M. (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zeka, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Demir, M., & Tütüncü, O. (2010). Ağırlama İşletmelerinde Örgütsel Sapma ile İşten Ayrılma Eğilimi Arasındaki İlişki, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 61(1): 64-74.
• Demir, M. (2010). Duygusal zekanın insan kaynakları seçimindeki etkisi: konaklama işletmelerinde yöneticiler üzerine bir araştırma, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1): 1066-1081.
• Demir, M. (2011). İşgörenlerin çalışma yaşamı kalitesi algılamalarının işte kalma niyeti ve işe devamsızlık ile ilişkisi, Ege Akademik Bakış Dergisi, 3(11): 454-455.
• Dennis, G. L. (1998). Here today, gone tomorrow, Corrections Today, 60(3):96-101.
• Fox, S. & Spector, P. E. (1999). A model of work frustration-aggression, Journal of Organizational Behavior, 20(6):915-931.
• Gegez, A. E. (2010). Pazarlama Araştırmaları, 3. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Giesecke, J. (2007). Emotional Intelligence, Lincoln: University of Nebraska- Faculty Publications.
• Gilbert, B. (1989). The Impact of union ınvolvement on the design and ıntroduction of working life, Human Relations, 42(12): 1057-1078.
• Gillespie, M. A., Denison, D.R., Haaland, S., Smerek, R., & Neale, W.S. (2008). Linking organizational culture and customer satisfaction: results from two companies in different ındustries, European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(1):112-132.
• Guthrie, J. P. (2000). Alternative pay practices and employee turnover: an organization economics perspective, Group & Organization Management, 25(4):419-439.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe Yönetim-Analiz, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hattie, J. (1985). Methodology review: assessing unidimensionality of tests and itenls, Applied Psychological Measurement, 9(2):139-164.
• Harris, D. H. (2000). The Benefits of exit interviews, Information Systems Management, 17(3): 17-20.
• Hertneky, P. L. (1999). Gotta job?, Restaurant Hospitality, 83(1):45-54.
• Hui, C., Wong A., & Tjosvold, D. (2007). Turnover ıntention and performance in china: the role of positive affectivity, Chinese values, perceived organizational support and constructive controversy, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, 735–751.
• Jackofsky, E. F. (1984). Turnover and job performance: an integrated process model. The Academy of Management, 9:74-83.
• Johnson, J. V., & Hall, E. M. (1988). Job strain, work place social support, and cardiovascular disease: a cross-sectional study of a random sample of the Swedish working population, American Journal of Public Health, 78(10): 1336-1342.
• Kalaycı, S. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değiskenli İstatistik Teknikleri, Ankara:Yayınları.
• Kaur A. (2016). Quality of work life, International Journal of Engineering, 6(7):8305-8331.
• Keser, A. (2005). Çalışma yaşamı ile yaşam doyumu ilişkisine teorik bakış, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, 55(1):897-913.
• Langhorn, S. (2004). How emotional intelligence can improve management performance, International Journal of Contemporary Hospitality Management,16(4):220-230.
• Larkin, J. M. (1995). Managing employee turnover is everyone's business, National Public Accountant, 40(9):34-36.
• Lauver, K. J., & Kristof-Brown, A. (2001). Distinguishing between employees’ perceptions of person-job and person- organization fit, Journal of Vocational Behavior, 59(3):454-470.
• Liou, K. T. (1998). Employee turnover intention and professional orientation: a study of detention workers, Public Administration Quarterly, 22(2):161-175.
• Liu, B., Liu, J., & Hu, J. (2010). Person-organization fit, job satisfaction, and turnover ıntention: an empirical study in the Chinese public sector, Social Behavior and Personality, 38(5):615-626.
• Lowe, G. S. (2001). Quality of work-quality of life, Work/Life Balance and Employee Wellness Strategies Conference, 14 May 2001, Edmonton.
• Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A Three- component conceptualization of organizational commitment, Human Resource Management Review, 1(1):61-89.
• Moody, R. W. (2000). Going, going, gone, Internal Auditor, 57(3):36-41.
• Namasivayam, K., & Zhao, X. (2007). An investigation of the moderating effects of organizational commitment on the relationships between work–family conflict and job satisfaction among hospitality employees in India, Tourism Management, 28:1212-1223.
• Newstorm, J., & Davis, K. (1997). Organzational Behavior, Human Behavior at Work, NewYork: McGraw Hill.
• Nichols, L. T. (2001). “Parsons and Simmel at Harvard: Scientific Paradigms and Organizational Culture” in Talcott Parsons Today: His Theory and Legacy in Contemporary Sociology (ed. A. Javier Trevino and Neil J. Smelser), 1-28, USA: Rowman & Littlefield.
• Nicholsan, N. (2003). How to motivate your problem people. Harvard Business Review, January, 57-65.
• Northcraft, G. B., & Neale, M. A. (1990). Organizational Behavior; A Managemet Challange, USA: The Dryden Press.
• Otto, A., & Bourguet, C. (2006). Quality of work life programs in U.S. medical schools: review and case studies, CUPA-HR Journal, Spring/Summer, 17-26.
• Rose, R. C., Beh, L., Uli, J., & Idris, K. (2006). An analysis of quality of work life (QWL) and career- related variables, American Journal of Applied Sciences, 3(12): 2151-2159.
• Rusbelt, F., & Rogers, M. (1998). Impact of exchange variables on exit, voice, loyalty and neglect: an ıntegrative model of responses to decline job satisfaction, Academy of Management Journal, 31(2):599-627.
• Porter, L., Steers, R., Mowday, R., & Boulian, P. (1973). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians, Journal of Applied Psychology, 59(5):603-609.
• Saggi, K. (2002). Survey Of Literature On Trade, Foreign Direct Investment, http://www.wto.org/english/ tratop_e/devel_e/sem03_e/w88.doc, (04.05.2019). Schwartz, M. (2000). Rising personnel pricetag Folio: The Magazine for Magazine Management, 29(9):20-22.
• Sipahi, B. Yurtkoru, S., & Çinko, B.(2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul:Beta Yayınları.
• Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P., & Lee, D. J. (2001). A new measure of quality of work life (QWL) based on need satisfaction and spillover theories, Social Indicators Research, 55(3):241-302.
• Stein, N. (2000). Winning the war to keep top talent, Fortune, 141(11):132- 138.
• Syptak, J. M., Marsland D.W., & Ulmer D., (1999). Job satisfaction: putting theory ınto practice family, Practice Management, 6(9):26-31.
• Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover ıntention and turnover: path analyses based on meta-analytic findings, Personnel Psychology, 46(2):259.
• Tütüncü, Ö. (2000). Karayolu işletmelerinde işten ayrılma eğilimin analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4):106-121.
• Tütüncü, Ö., & Demir, M. (2002). Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ve İşgücü Hareketlerinin Analizi, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Zeffane, R. M. (1994). Understanding Employee Turnover: The Need For A Contingency Approach, International Journal of Manpower, 15(9-10):22-37.
• Walton, R. E. (1975). Criteria for Quality of Working Life In: Davis, L.E., Cherns, A.B. (Eds.) The Quality of Working Life, New York: The Free Press and Associates.
• Wong, C. S., & Law, K. S. (2002). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study, The Leadership Quarterly, 13, 243–274.
• Wood, R. C. (1997). Personnel Management, Labour Turnover and The Role of Trade Unions İçinde Wood, R.C. (Ed.), Working in Hotels and Catering. London: International Thompson Business Press.