TÜRKİYE’NİN İLK VE TEK JEOPARKI KULA-SALİHLİ UNESCO GLOBAL JEOPARKI: NİTEL BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 14

Dilara Bahtiyar Sarı

Öz

Çalışmanın amacı, Türkiye’nin ilk ve tek jeoparkı olan Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı’nın turizm çekiciliklerini incelemek ve bölgede sürdürülebilir turizme dayalı turizm türlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Bu kapsamda Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı’nda saha araştırması yapılmış, gözlem tekniği ve yerel halkla görüşmeler gerçekleşmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında; Kula-Salihli UNESCO Küresel Jeoparkı’nın turizm çekicilikleri açısından doğal çekiciliklerinin yanı sıra kültürel çekiciliklere de sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Bölgede sürdürülebilir turizme dayalı turizm türleri; ekoturizm, kamp-karavan turizmi, bisiklet turizmi, gençlik turizmi, üçüncü yaş turizmi, sağlık turizmi, termal turizm, kültür turizmi, inanç turizmi ve gastronomi turizmidir. Türkiye’nin ilk ve tek jeoparkı olarak tanıtılan Kula Salihli UNESCO Küresel Jeopark’ın bulunduğu bölgede öne çıkması gereken birçok turizm türü bulunmaktadır. Bölgenin tanıtımı ve bu tanıtım sonrasında pazarlama faaliyetleri yapılırken bölgenin tüm turizm değerleri, doğal ve kültürel turizm çekicilikleri bir bütün olarak dikkate alınmalı ve değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

jeopark , jeoturizm , ekoturizm , sürdürülebilir turizm , Türkiye , Kula-Salihli

Turkey's First and only Geopark Kula-Salihli UNESCO Global Geopark: A Qualitative Review

Öz

The aim of the study is to examine the tourism attractions of Kula-Salihli UNESCO Global Geopark, Turkey’s first and only geopark, and to reveal the types of tourism based on sustainable tourism in the region.Qualitative research method was preferred in the research. In this context, field research was conducted in Kula-Salihli UNESCO Global Geopark, observation technique and interviews with local people were carried out. In the light of the findings obtained from the research, it has been revealed that Kula-Salihli UNESCO Global Geopark has cultural attractions as well as natural attractions in terms of tourism attractions. Types of tourism based on sustainable tourism in the region; ecotourism, camping-caravan tourism, youth tourism, bicycle tourism, third age tourism, health tourism, thermal tourism, cultural tourism, faith tourism, and gastronomy tourism. There are many tourism attractions that should stand out in the region where Kula Salihli UNESCO Global Geopark, which is promoted as Turkey’s first and only geopark, is located. While promoting the region and carrying out marketing activities after this promotion, all the values of the region and its natural and cultural tourism attractions must be taken into consideration and evaluated in their entirety.

Anahtar Kelimeler

geopark , geotourism , ecotourism , sustainable tourism , Turkey , Kula-Salihli

Kaynakça

• Akdeniz, E. (2008). Yanık Arazi’deki (Katakekaumene) Çakallar fosil insan-hayvan ayak izleri üzerine genel bir değerlendirme. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, 8, 91-106.
• Atilla, C., & Gençalioğlu Kuşçu, G. (2005). Cora Maar’ının (Erciyes Volkanik Bölgesi) fiziksel volkanolojisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 48(2), 43-58.
• Aytaç, A. S., & Bozdağ, E. (2017). Nemrut Dağı ve Çevresinin Potansiyel Jeomiras Alanları. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Aytaç, A. S., & Demir, T. (2019). Kula UNESCO Global Jeoparkı’nda yerbilimleri ve jeomiras açısından uluslararası öneme sahip üç yeni jeosit önerisi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 9(2), 125-144.
• BM (Birleşmiş Milletler) (1987). Report of the world commission on environment and development: our common future. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf (Erişim Tarihi: 01.05.2025).
• Bruno, D. E., Crowley, B. E., Gutak, J. M., Moroni, A., Nazarenko, O. V., Oheim & K. B. Zorina, S. O. (2014). Paleogeography as geological heritage: developing geosite classification. Earth-Science Reviews, 138, 300–312.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştirma yöntemleri. Qualitative research methods]. M. Bütün & SB Demir, Trans.(Eds.). İstanbul: Siyasal Kitapevi.
• Diker, O., Deniz, T., & Çetinkaya, A. (2016). Jeoturizm kapsamında Safranbolu’da coğrafi kaynakların değerlendirilmesi ve Safranbolu jeoturizm potansiyelinin belirlenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 334-348.
• Erdoğan, A. (2000). Manisa Kula İlçesi Folklorü Üzerine İnceleme Çalışmaları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erickson, F. (1984). What makes school etnoghraphy “etnographic”?, Antropology and Education Quarterly, 15, 51-66.
• Ersoy, Ş. 2004. Jeoturizm: ülkemiz için yeni bir gezi anlayışı, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı: 892, İstanbul. Güngör, Y. (2012). Turizmde yükselen eğilim: jeoturizm. Haber Bülteni TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, (2), 18, 20.
• Gürler, G., Timur, E. (2007). Jeoparkların Koruma-Kullanım Yöntemlerinin Belirlenmesi; Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı İçin Bir Değerlendirme, Türkiye, Proceedings of The Second International Symposium on Development Within Geoparks Environmental Protection and Education, Lushan-Jiangxi Province-China, 12-15 June.
• Hose, T. A. (2012). 3G’s for modern geotourism. Geoheritage, 4 (1-2), 7-24.
• Huberman, M., & Miles, M. (2016). Nitel veri analizi (A. Ç. Kılınç, D. Örücü, Y. Samur, A. Ersoy, & S. G. Mazman, Trans.). Ankara: Pegem.
• Koçan, N. (2016). Ekoturizm ve sürdürülebilir kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara) jeopark ve jeoturizm projesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(1), 69-82.
• Kula-Salihli UNESCO Global Geopark, 2025, https://kulasalihligeopark.com/haritalar (Erişim Tarihi: 01.05.2025). Kvale, S. (1994). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. USA: Sage.
• Lazzari, M., & Aloia, A. (2014). Geoparks, geoheritage and geotourism: opportunities and tools in sustainable development of the territory. Geojournal of Tourism and Geosites, 13, 8-9.
• Lederman, R. (1990). Pretexts for ethnography: on reading fieldnotes. In Fieldnotes: The Makings of Anthropology, edited by R. Sanjek, 71–91. New York: Cornell University Press.
• Powdermaker, H. (1962). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/101092. (Erişim Tarihi: 01.05.2025). Ruban, D.A. (2010). Quantification of geodiversity and its loss. Proc. Geol. Assoc. 121, 326-333.
• Spradley, J. P. (1980). Participant Observation, U.S.A.: Harcourt Brace & Company.
• Trost S.G. (2007). State of the art reviews: measurement of physical activity in children and adolescents. American Journal of Lifestyle Medicine, 1(4), 299-314.
• UNESCO (2025). https://www.unesco.org/en/iggp/geoparks/about (Erişim Tarihi 10.01.2025)
• Usta, M., & Kırlar Can, B. (2023). Madenciliğin Çevreye ve Turizme Etkileri: Kula-Salihli Jeoparkı’nda Bir Saha İncelemesi (Impacts of Mining on Environment and Tourism: A Field Study in Kula-Salihli Geopark). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(4), 2525–2539. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.906
• Weaver, D. B. (1999). Magnitude of ecotourism in Costa Rica and Kenya. Annals of Tourism Research, 26(4), 792-816.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 baskı: 1999-2018). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T., & Koçan, N. (2008). Nevşehir Acıgöl Kalderası Kalecitepe ve Acıgöl Maarlarının jeoturizm kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Agriculture Faculty of Ege University, 45(2), 135-143.