ÇOCUK OYUNLARINDA DEĞERLER EĞİTİMİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 53 - 59, 20.12.2019

Kelime Erdal

Öz

Kimine göre oyun, enerji fazlasını atmak, ki- mine göre benzetmece içgüdüsünü doyur-
mak, kimine göre ise boşalma gereksinimini karşıla- maktır. Huizinga’ya göre bütün bu görüşlerde bir tek ortak nokta vardır: Oyunun, oyun olmayan bir amaca varmaya yaradığı varsayımından hareket edilmesidir. Günümüzde oyuna sadece eğlence aracı olarak değil, aynı zamanda öğrenme aracı olarak da bakılmak- tadır. Çocuklar, öğrenme sürecini oyunla tamam- larken aynı zamanda oynadıkları oyunlarla bedensel gelişimlerini, refleks kontrollerini ve ruh sağlıklarını da aynı oranda geliştirmektedirler. O halde oyun, eğlenceli bir öğrenme ve terapi sürecidir.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın, unutulmaya yüz tutan çocuk oyunlarını topladığı “Çocuk Oyunları” kitabında vurgulanan düşünce, oyunun çocuk gelişi- minde önemli rolünün olduğudur. Kitapta, Mevla- na’nın “Oyun aslında akıldadır, ancak çocuk oyunla akıllanır”, J. J. Rousseau’nun “Önce çocuğun duyu organları eğitilmelidir. Bu da ancak oyunla olur”, Eflatun’un, “Çocuk oyunla büyümelidir”, Groos’un “Oyun hayata hazırlıktır”, Einstein’ın “Hayat=İş oyun”, Goethe’nin “Çocuk oynayarak öğrenir, ciddi- yet karşısında şaşırır” sözlerine de yer verilerek, oyu- nun önemi vurgulanmıştır. Froebel’in “...Çocuk oyu- nları hayatın bir çekirdeğidir. Bütün insanlar orada gelişir, büyür ve oluşur. İnsanın en güzel ve en olumlu yetenekleri orada yükselir” sözleri, oyunun “birey”in yetiştirilmesinde ne derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Oyunun sadece bir eğlence aracı ol- madığını, onun değerleri kuşaklara aktaran bir araç olduğu açıktır. Oyun sırasında sergilenen hal hareket, tavır ve hatta kırıcı sözlerin gerçek sanılmaması, oyu- nu oynayanlar arasındaki hoşgörüyü arttırmaktadır. Yetişkin oyunlarının çocuk oyunlarına göre daha fazla eğlence amaçlı olmasına karşın, oyun oynayan çocukta beklenen tüm değerler, yetişkin oyun- larında da görülebilir. İyi insan, iyi birey ve sağlıklı toplumun ihtiyacı olan yardımlaşma, dayanışma, ortak sevinç veya hüzün, ortak ülkü ve ortak ge- lecek değerleri oyunla aktarılır. Oyun çocuk için hayattır, gelecektir. Çocuk da toplumun geleceğidir. Oyun oynarken çocuk kendinden geçer ve gerçek kişiliğini ortaya koyar.
Oyunun eğitme özelliğine sahip olması, eğitim materyali olabileceği anlamına da gelir. Oyun, özel- likle okul öncesi çağdaki çocukların en sık yaptığı eylemdir. Oyunla öğrenilen ya da elde edilen ka- zanımların unutulmadığı, oyunun oynandığı ile- riki zamanlarda da kolaylıkla hatırlandığı görülür. Bu kazanımların içinde toplumsal değerler, sevgi ve saygı, yardımlaşma, dayanışma, hoşgörü, empati, adalet gibi değerler yer almaktadır. Oyun tek başı- na etkili bir değer kaynağı olsa da çocuk, daha çok aile, çevre, okul ve öğretmen etkisiyle kendini şekil- lendirmektedir. Değerlerin bu etkenlerden sadece biri ile verilmeye çalışılması veya birinin üzerinde yoğunlaşılması yerine, içinde oyun olan ortamların yaratılması gerekir. Çocukların doğruyu yanlıştan ayırt edebilme becerilerini kazanabilmeleri için hoşgörünün yoğun olduğu, hataların düzeltile- bildiği, düşmanlığın akla bile gelmediği oyun or- tamları, ev ve okullarda oluşturulmalıdır. Çünkü çocuk, oyun oynamayı ve eğlenmeyi amaç edinmiş toplumsal bir değerdir. Oyun yoluyla elde edilen beceri, çocuğun özgür iradesiyle kendi kararlarını verebilmesi ve kimseye bağımlı kalmadan karar- larının sorumluluğunu üstlenebilmesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, oyun, değerlereğitimi, çocuk gelişimi

Values Education in Kids Games

Öz

ABSTRACT
or some, the game is to throw away more of your energy; According to some, the analogy
is to feed the instinct, according to others to meet the need for ejaculation. According to Huizinga, there is one thing in common in all these views: It is based on the assumption that the game serves to reach a non- game goal. In addition to the researchers who claim that the game is played for entertainment purposes only, it can be said that the game is for learning pur- poses. All living things complete the learning process with the game and at the same time improve their physical development, reflex controls and mental health. Then the game; is a fun learning and therapy process.
The common idea in the book “Child Games, in which the Ministry of National Education collects children’s games that are in oblivion, is that play has an important role in child development. In the book, Mevlana’s “The game is actually in mind, but the child is wise with play”, JJ Rousseau’s “The sensory organs of the child must be educated first. The importance of the game was emphasized by Einstein’s words “Life = Work” and Goethe’s words “The child learns by play- ing and is surprised by seriousness. Froebel “... Chil- dren’s games are the core of life. All people develop, grow and form there. The most beautiful and most positive talents of man rise there ”reveal the impor- tance of games to the“ individual ”upbringing. It is clear that the game is not just a means of entertain- ment, but a means of transferring values to genera- tions. During the game, the act, attitude and even the offensive words displayed are not thought to be real and this increases the tolerance among the players. Although adult games are more fun than children’s games, all values expected in a child playing are ex- pected in adult games. The values of solidarity, sol- idarity, common joy or sadness, common ideal and common future values of good people, good individ- uals and healthy society are conveyed through play. The game is the life for the child, it will come. Chil- dren are the future of society. While playing the game, the child passes out and reveals his true personality. The fact that the game has an educational feature also means that it can be educational material. Play is the most common action, especially for preschool children. It can be tested with the experiences that the gains learned or gained by the game are not forgotten and easily remembered in the future when the game is played. Social gains, personal love and respect, cooperation, solidarity, tolerance, empathy and jus- tice are among these gains. Although the game it- self is an effective source of values, it shapes itself with the influence of children, family, environment, school and teacher. Instead of trying to give values to one of these factors or concentrating on one of these factors, it is necessary to create environments with games. In order for children to acquire the skills to distinguish between right and wrong, play environments where tolerance is intense, mistakes can be corrected, hostility is unimaginable should be created in home and school environments. Be- cause the child is a social value that aims to play and have fun. Skill acquired through play is important for the child to make his own decisions at his own free will and to take responsibility for his decisions without being dependent on anyone.

Anahtar Kelimeler

Child, game, values education, child development

Kaynakça

• And, M. (2007). Oyun ve Bügü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Başar, H. A. (2007). Geçmiş Yıllarda Türkiye’de Çocuklar Tarafından Oynanan Çocuk Oyunları. Bursa Uludağ üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi XX (2), 243-266.
• Bozkurt, E. ve Sözer, M. A. (2018). Mendil Kap- maca Oyunu ile Sorumluluk Değerinin Öğretimi- nin Vignette Tekniği ile İncelenmesı. Turkish Stud- ies, Volume 13/27, 299-325.
• Cihan, N. (2014). Okullarda Değerler Eğitimi ve Türkiye’deki Uygulamaya Bir Bakış. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Lit- erature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter, 429-436.
• Cömert, S. (1976). Oyun ve Rontlar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). “Değerler Eğiti- mi Açısından Ortaokul Türkçe Ders Kitapları”, Karaelmas Journal of Educational Sciences, Cilt 6, Sayı 2.
• Dirican, R. ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). “3-6 Yaş Grubu Çocuklarına Yönelik Yayımlanan Resimli Hikâye Kitaplarının Bazı Temel Değerler Açısından İncelenmesi”, Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 3(2), 44-69.
• Kolaç, E. (2010). “Hacı Bektaş Velî, Mevlana ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler Ve Hoşgörü Eğitimi” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55.
• Kudret, C. (1973). Ortaoyunu. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Onur, B. G. ( 2004). Türkiye’de Çocuk Oyunları: Araştırmalar. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Arastırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 12.
• Sel, R. (1974). Eğitsel Oyun. Ankara: Ayyıldız Matbası, 2. Baskı.
• Sümbüllü, Y. Z. (2016). Geleneksel Çocuk Oyu- nlarının Değerler Eğitimi Açısından Önemi. ETÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, I/2,, 73-85.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilim- lerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.