BURYAT CUMHURİYETİ’NİN ÇOK BOYUTLU COĞRAFİ PORTRESİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 311 - 347, 30.09.2021

Emin Atasoy , Erol Kapluhan , Kulyash Duisenbaevna Kaimuldinova

Öz

Rusya’nın güneydoğusunda, Moğolistan’ın hemen kuzeyinde ve Doğu Sibirya’nın güney kesimlerinde yer alan Buryatya, doğal kaynaklar bakımından zengin bir cumhuriyettir. Cumhuriyet sınırları içinde işletilmekte olan zengin altın, kömür, tungsten, uranyum, asbest, molibden, kurşun, çinko, berilyum, kalay ve alüminyum rezervleri yer altı kaynakları bakımından cumhuriyetin ne kadar zengin olduğunu yansıtmaktadır. BC sınırları içinde 30 000'den fazla akarsu, yaklaşık 35 000 göl ve 35 milyon hektardan fazla orman alanı yer üstü kaynakları bakımından da bu ülkenin ne kadar zengin ve şanslı olduğunu göstermektedir. Buryatya yarı kurak step sahalarına, donmuş tundra arazilerine, sönmüş volkan konilerine, sıcak kaplıca kaynaklarına, derin akarsu vadilerine, yoğun Tayga ormanlarına, gizemli mağaralara, görkemli şelalelere, buzullarla kaplı dağ sıralarına ve şifalı sularla dolu göllere sahip bir Sibirya cumhuriyetidir. Aynı zamanda da akarsu limanlarına, sanayi merkezlerine, madencilik ve demiryolu kasabalarına, modern operalara, tiyatrolara, müzelere ve üniversitelere sahip seyrek nüfuslu bir ülkedir. Rusya’daki Budizm’in başkentliğini yapan Buryatya, nüfus yapısı itibarıyla çok kültürlü, çok kimlikli, çok dilli ve heterojen etnik görünümlü renkli bir ülkedir. Ülkemizde Buryatya coğrafyası ile ilgili yok denecek kadar az sayıda bilimsel araştırmanın olması bu araştırmanın kaleme alınmasının temel nedenidir. Bu çalışmanın temel amacı, Buryatya’nın fiziki, beşeri ve ekonomik özellikleri ile sanayi, tarım, ulaşım, ticaret, ormancılık, madencilik ve nüfus potansiyelini Türk okuyucularına tanıtmaktır. Araştırma sonuçlarına göre Buryatya'nın en önemli ve öncelikli ulusal sorunlarından en yaygın olanları, yetersiz ulaşım bağlantıları, çok düşük nüfus ve yerleşim yoğunluğu, doğum oranlarının düşmesi, ölüm oranlarının artması, HIV virüsünün yayılması, sayıların artması, alkol bağımlılığı, kaçınılmaz dış göç ve bazı bölgelerde görülen ciddi ekolojik sorunlar olarak sıralanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Buryat Cumhuriyeti, Rusya, Sibirya, Coğrafya

MULTIDIMENSIONAL GEOGRAPHICAL PORTRAIT OF THE REPUBLIC OF BURYATIA

Öz

Buryatia, located in the southeast of Russia, just north of Mongolia and in the southern parts of Eastern Siberia, is a republic that is rich in natural resources. The rich reserves of gold, coal, tungsten, uranium, asbestos, molybdenum, lead, zinc, beryllium, tin and aluminum operated within the borders of the republic reflects how rich the republic is in terms of underground resources. More than 30 000 streams, about 35 000 lakes and more than 35 million hectares of the forest areas within the borders of Country of Buryatia (BC) also show how rich and fortunate this country is in terms of surface resources. Buryatia is a Siberian republic with semi-arid areas, frozen tundra fields, extinct volcano cones, hot springs, deep stream valleys, dense taiga forests, mysterious caves, majestic waterfalls, glacier-covered mountain ranges and lakes full of healing waters. It is also a sparsely populated country with river harbors, industrial centers, mining and railway towns, modern operas, theaters, museums and universities. Buryatia, which is the capital of Buddhism in Russia, is a multi-cultural, multi-identity, multi-lingual, and multi-colored country with a heterogeneous ethnic appearance in terms of the population structure. The main reason for the writing of this research is that there is almost no scientific research on the geography of Buryatia in our country. The main purpose of this study is to introduce the physical, human and economic characteristics of Buryatia and its potential of industrial, agriculture, transportation, commercial, forestry, mining, and population to the Turkish readers. According to the results of the study, the most commons of Buryatia's most important and the top priority national problems are listed as inadequate transport connections, very low population and settlement density, decreasing birth rates, rising death rates, spreading of HIV virus, increasing the number of alcohol addiction, unavoidable external migration and serious ecological problems seen in some regions.

Anahtar Kelimeler

Republic of Buryatia, Russia, Siberia, Geography

Kaynakça

• Atasoy, E. (2010) “Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası”, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Atasoy, E. (2010) “Federal Bölgelere Göre Rusya’nın Nüfus ve Etnocoğrafya Özellikleri”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 19, 2010/2, s. 183 – 219
• Babin, Y. V. Moskvin, V. V. Vidyapin, V. İ. Stepanova, M. V. (2005) “Ekonomiçeskaya Geografiya Rosii”, Moskova: İzdatelskiy Dom “İNFRA-M”
• Badmatsirenov, T. B., (2015) “Religioznaya Situatsiya i Religioznie Soobşestva v Respublike Buryatiya” Jurnal “Religiya, Obşestvo, Gosudarstvo”, 2015, No: 4
• Chirikov, A. l., Pozdnyak, G. V., Kamenskaya, İ. Y., (2008) Atlas Mira. İzdatelstvo Oniks, Moskova
• Çepaliga, A. L. Çepaliga, G. İ. (2004) “Regioni Rosii, Spravoçnik”, Moskova: İzdatelstvo “Daşkov i K”
• Dronov, V. P. Gluşkovoy, V. G. (2003) “Obştestvennaya Geografiya Rosii”, Moskova: İzdatelstvo “Klassiks Stil”
• Pisareva, L. F., Lyahova, N. P., Odintsova, İ. N., Perinov. D. A., Çemitdorjieva, T. N., Şuhoeva, E. A., (2015) “Demografiçeskaya Harakteristika Respublika Buryatiya”, Byuleten Sibirskoy Meditsini, 2015, Tom: 14, No: 3, s. 23-29.
• http://council.gov.ru/structure/regions/BU/..........
• https://rosstat.gov.ru/.......................................................
• https://www.gks.ru/......................................................... https://docs.cntd.ru/......................................................
• http://baikal.shamora.info/.................................
• https://www.mid.ru/....................................................
• http://baikal.shamora.info/........................................
• http://worldgeo.ru/russia .............................................
• https://vtinform.com/news/138/61614/.............................
• https://nbcrs.org/regions/respublika-buryatiya/general-information/
• https://maps.vlasenko.net/list/russia/respublika_buryatiya/
• https://www.wikiwand.com/ru/.............................................................
• http://www.statdata.ru/naselenie/respubliki-buryatiya
• http://www.buriatia.ru/religion/main_religion.htm
• https://www.sova-center.ru/religion/publications/2016/09/d35401/
• http://www.sibsea.ru/buryat-relig.php................................
• https://ruvera.ru/news/religia_buryatiya..........................
• http://orv.gov.ru/Regions/Details/71...............................
• http://assoc.khv.gov.ru/regions/respublika-buryatiya.....
• http://council.gov.ru/structure/regions/BU/......................
• https://nedradv.ru/nedradv/invetsp?obj=8cfab8ca24e0d950ab29a01d55edde2d
• https://bigenc.ru/geography/................................................... http://orv.gov.ru/Regions/Details/71.................................................
• http://assoc.khv.gov.ru/regions/respublika-buryatiya............
• https://www.dairynews.ru/news/v-buryatii-uvelichilos-pogolove-krs.html
• https://ru.climate-data.org/.........................................................
• https://www.facebook.com/AirportBaikal/photos/459502717423878
• https://sobory.ru/photo/74332...............................................
• https://sobory.ru/photo/9601..................................................
• https://www.trans-siberian.co.uk/blog/ivolginsky-datsan-monastery/
• https://peakvisor.com/adm/buryatia.html#ulan-ude............
• https://peakvisor.com/park/tunkinsky-national-park.html......
• https://peakvisor.com/adm/buryatia.html#water-resource............
• https://peakvisor.com/adm/buryatia.html..............