ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN YAZMA EĞİLİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 401 - 416, 30.09.2021

Zeynep Erden Nigar İpek Eğilmez

Öz

Dil, insanın en önemli iletişim aracıdır. Dil becerilerini etkili kullanan bir birey hem akademik hem de sosyal yaşamda başarılı olur. Anne karnında doğal bir süreç içinde başlayan dil edinimi örgün eğitim ile birlikte amaçlı ve planlı bir şekle bürünür. Böylece okulda aldığı eğitimle birlikte, çocuk, dinleme, konuşma, okuma ve yazma dil becerilerini kazanmış olur.
Yazma, birçok zihinsel becerinin de kullanılmasını gerekli kılan karmaşık bir süreçtir. Yazma etkinliklerinde öğrencinin başarılı olmasını sağlayan birçok unsur vardır. Bunlardan bir tanesi de yazma eğilimidir. Öğrencilerin kendilerini yazılı olarak doğru, akıcı ve etkili bir şekilde ifade edebilmeleri için öncelikle yazma eğilimlerinin olumlu yönde olması beklenmektedir. Öğrencilerin yazma eğilimleri, onların yazmaya ilişkin duygu, düşünce ve davranışlarında büyük bir öneme sahiptir.
Bu önemden yola çıkarak, bu çalışmada, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin yazma eğilimlerini belirlemek ve yazma eğilimlerinde “sınıf düzeyi, cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve yaşanılan yerleşim yeri” değişkenlerinin etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde Ağrı ilinin merkez ve köy ortaokullarında öğrenim gören 855 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma, var olan durumun bağımsız ve bağımlı değişkenlere göre derinlemesine incelenmesini sağlayan tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Piazza ve Siebert (2008) tarafından geliştirilen, İşeri ve Ünal (2010) tarafından Türkçeye çevrilen ve uyarlanan “Yazma Eğilimi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın değişkenlerinin belirlenmesi için öğrencilerin demografik bilgilerine ilişkin soruların yer aldığı bir anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; sınıf düzeyinde küçük sınıfların (5,6) yazma eğilimlerinin büyük sınıflara (7,8) göre daha yüksek olduğu; kız öğrencilerin yazma eğilimlerinin erkek öğrencilerin yazma eğilimlerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Anne eğitim durumuyla öğrencilerin yazma eğilimleri arasında anlamlı bir ilişki bulunduğu, ilköğretim mezunu annelerin çocuklarının yazma eğilimlerinin okuryazar olmayan annelerin çocuklarının yazma eğilimlerinden daha yüksek olduğu; baba eğitim durumunun yazma eğilimi ile anlamlı bir ilişkisinin bulunmadığı görülmüştür. Yaşanılan yerleşim yeri değişkeni açısından ise, öğrencilerin yazma eğilimlerinin merkezde yaşayan öğrenciler lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, yazma eğitimi, yazma eğilimi, ortaokul

Determination of Middle School Students’ Writing Dispositions

Öz

Language is the most important tool of communication for man. An individual who uses language skills effectively becomes successful in both academic and social life. Language acquisition, which naturally starts in the mother’s womb, takes on a purposeful and planned form with formal education. Thus, through the education he/she receives at school, the child acquires language skills of listening, speaking, reading and writing.
Writing is a complex process that requires the use of many mental skills. There are many elements involved in writing activities that enable students to be successful. One of them is writing disposition. In order for students to be able to express themselves in writing accurately, fluently and effectively, it is expected that their writing disposition should be positive. Students’ writing disposition has a great importance in their feelings, thoughts and behaviours regarding writing.
In this connection, in the current study, it was aimed to determine the writing dispositions of middle school 5th, 6th, 7th and 8th grade students and to investigate the effects of the variables of grade level, gender, mother’s education level, father’s education level and place of residence on writing dispositions. The study group of the current research is comprised of 855 middle school students attending urban and rural middle schools in the city of Ağrı in the spring semester of the 2017-2018 school year. The study is a descriptive study in the survey model that allows an in-depth examination of the existing situation according to independent and dependent variables. The “Writing Dispositions Scale” developed by Piazza and Siebert (2008) and translated and adapted into Turkish by İşeri and Ünal (2010) was used as the data collection tool in the current study. In order to determine the variables of the study, a questionnaire including questions to elicit demographic information of the students was applied. As a result of the study, it was found that the writing dispositions of the students from lower grades (5th and 6th graders) are higher than those of the students from upper grades (7th and 8th graders) and that the writing dispositions of the female students are higher than those of the male students. A significant correlation was found between the variable of mother’s education level and the students’ writing dispositions and the writing dispositions of the students whose mothers are elementary school graduates were found to be higher than those of the students whose mothers are illiterate while no significant correlation was found between the variable of father’s education level and the students’ writing dispositions. In terms of the variable of place of residence, the writing dispositions of the students living in urban areas were found to be significantly higher than those of the students living in rural areas.

Anahtar Kelimeler

Turkish education, writing education, writing disposition, middle school, Turkish education, writing education, writing disposition, middle school

Kaynakça

• Bağcı, H. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatıma ve yazılı anlatım derslerine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. TÜBAR-Türklük Bilimi Araştırmaları, 21, 29-61.
• Bayat, N. (2014). Sürece dayalı yazma yaklaşımının yazma başarısı ve kaygısı üstündeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1123-1141. E. A.: https://dergipark.org.tr/mersinefd/issue/17397/181987?publisher=mersin E. T.: 15.05.2019.
• Baş, G. ve Şahin, C. (2013). İlköğretim öğrencilerinin yazma eğilimlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 32-42. E. A.: https://dergipark.org.tr/suje/issue/20632/219987 E. T.: 22.03.2019.
• Cemiloğlu, M. (2009). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (2012). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Çeçen, M. A. ve Deniz, E. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin yazma eğilimi algıları (Diyarbakır ili örneği). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 35-48. doi: 10.16916/aded.19490
• Demirel, Ö. ve Şahinel, M. (2006). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Erdal, K. (2019). Çocuk oyunlarında değerler eğitimi. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 2(2), 53-59.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 179-193. E. A.: http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi12pdf/gocer_ali.pdf E. T.: 15.05.2019.
• Güncel Türkçe Sözlük. (2021). E. A.: https://sozluk.gov.tr/ E. T.: 28.05.2021
• Gündüz, Ö., ve Şimşek, T. (2016). Uygulamalı yazma eğitimi el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşım ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• İpek Eğilmez, N. ve Berber, Z. T. (2017). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerin hikâye yazma becerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 165-188, DOI: 10.16916/aded.287993.
• İşeri, K. (2010). Evaluation of writing dispositions of elementary school sixth grade studens. The New Educational Review. 22, 295-305.
• İşeri, K. ve Ünal, E. (2010). Yazma eğilimi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Eğitim ve Bilim, 35(155), 103-114. E. A: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/564/52 E. T.: 15.05.2019.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Piazza, C. L. & Siebert, C. F. (2008). Development and validation of a writing dispositions scale for elementary and middle school students. The Journal of Educational Research. 101(5) 275-285.
• Tüfekçioğlu, B. (2010). Yazma becerisinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dil Dergisi. 149, 30-45.
• Türkçe Dersi Öğretim Programı. (2019). E. A: https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf E. T.: 28.05.2021
• Uçgun, D. (2014). Altıncı sınıf öğrencilerinin yazma eğilimlerinin incelenmesi, Eğitim ve Bilim, 39 (175), 227-238.
• Ural, A., ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPPS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünal, E. (2010). An analysis of the writing dispositions of fourth and fifth grade elemantary school pupils. Education, 131, 319-330.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.