Türk Resim Sanatında Tarımsal Ürün Çeşitliliğinin İzleri

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 4, 381 - 400

İlyas Sevindik

Öz

Osmanlı’nın son döneminde minyatür sanatının son bulmasıyla Batılı anlamda yağlı boya resme geçen Türk resim sanatı,
geçmişten gelen kazanımları yeni bir devletin varlığına uyarlayarak resim sanatında yeni bir evreye girmiştir. Genç Türkiye
Cumhuriyeti’nin yeni yönetim ve kültürel anlayışıyla birlikte kalkınma hamlelerinde de yeni yaklaşımlar sergilenmiştir.
Cumhuriyetin ilk yıllarından belirli bir döneme kadar tarımsal ekonominin ön planda tutulduğu, bu dönemlerde de Cumhuriyet
değerleriyle bağdaşan tarımsal bir resim sanatının varlığı görülmüştür. Türk resim sanatının her döneminde tarımsal
faaliyetleri konu alan resimler yapılmış ve araştırılarak ortaya konulmuştur ancak bu çalışma, Türk resim sanatında tarımsal
ürün çeşitliğini konu edinen bir çalışma olmaması nedeniyle önemlidir. Bu çalışma, kültürel mirası, toplumsal yaşamı, sanatsal
temaları, çevresel bilinçlenmeyi, plastik ve estetik değerleri yansıtmak açısından büyük bir öneme sahiptir. Çalışma sanatın,
tarihin ve kültürün kesişim noktasında önemli bir rol oynamaktadır ve bu konuyla ilgili somut bir çalışma bulunmamaktadır.
Bu araştırma, konu gereği Türk resim sanatında var olan tarımsal resimlerin ürün çeşitliliği açısından ele alınmış olup, Türk
resim sanatının dünü ve bugününe bir bakış açısı getireceği düşünülmektedir.
Makale, Türk resim sanatında tarımsal çeşitliliği ve tarım ürünlerini dönemleriyle birlikte ortaya koyarak, Türk tarımının
geçmişi ile bugünü arasındaki ürün çeşitliliğini hem ekonomik bir gösterge hem de kültürel ve görsel bir imge olarak Türk
sanatçılarının eserlerinde görünür kılmayı amaçlamaktadır. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmış ve elde edilen
veriler doküman analizi şeklinde sanatçıların eserleriyle birlikte ortaya konulmuştur. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler
sonucunda, Türk sanatında minyatür, natürmort, manzara, soyut ve figüratif resimlerde tarımsal ürün çeşitliliğinin hem estetik
hem de tematik açıdan geniş bir yelpazede ele alındığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türk resim sanatı, Türk tarımı, Türk resminde tarım, Tarımsal çeşitlilik, Tarım ürünleri

Etik Beyan

Onay gerekli değildir

Destekleyen Kurum

Destekleyen bir kurum yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Traces of Agricultural Product Diversity in Turkish Painting

Öz

Osmanlı’nın son döneminde minyatür sanatının son bulmasıyla Batılı anlamda yağlı boya resme geçen Türk resim sanatı,
geçmişten gelen kazanımları yeni bir devletin varlığına uyarlayarak resim sanatında yeni bir evreye girmiştir. Genç Türkiye
Cumhuriyeti’nin yeni yönetim ve kültürel anlayışıyla birlikte kalkınma hamlelerinde de yeni yaklaşımlar sergilenmiştir.
Cumhuriyetin ilk yıllarından belirli bir döneme kadar tarımsal ekonominin ön planda tutulduğu, bu dönemlerde de Cumhuriyet
değerleriyle bağdaşan tarımsal bir resim sanatının varlığı görülmüştür. Türk resim sanatının her döneminde tarımsal
faaliyetleri konu alan resimler yapılmış ve araştırılarak ortaya konulmuştur ancak bu çalışma, Türk resim sanatında tarımsal
ürün çeşitliğini konu edinen bir çalışma olmaması nedeniyle önemlidir. Bu çalışma, kültürel mirası, toplumsal yaşamı, sanatsal
temaları, çevresel bilinçlenmeyi, plastik ve estetik değerleri yansıtmak açısından büyük bir öneme sahiptir. Çalışma sanatın,
tarihin ve kültürün kesişim noktasında önemli bir rol oynamaktadır ve bu konuyla ilgili somut bir çalışma bulunmamaktadır.
Bu araştırma, konu gereği Türk resim sanatında var olan tarımsal resimlerin ürün çeşitliliği açısından ele alınmış olup, Türk
resim sanatının dünü ve bugününe bir bakış açısı getireceği düşünülmektedir.
Makale, Türk resim sanatında tarımsal çeşitliliği ve tarım ürünlerini dönemleriyle birlikte ortaya koyarak, Türk tarımının
geçmişi ile bugünü arasındaki ürün çeşitliliğini hem ekonomik bir gösterge hem de kültürel ve görsel bir imge olarak Türk
sanatçılarının eserlerinde görünür kılmayı amaçlamaktadır. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmış ve elde edilen
veriler doküman analizi şeklinde sanatçıların eserleriyle birlikte ortaya konulmuştur. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler
sonucunda, Türk sanatında minyatür, natürmort, manzara, soyut ve figüratif resimlerde tarımsal ürün çeşitliliğinin hem estetik
hem de tematik açıdan geniş bir yelpazede ele alındığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Türk resim sanatı, Türk tarımı, Türk resminde tarım, Tarımsal çeşitlilik, Tarım ürünleri

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Başbuğ, Z. ve Kumcu, E. (2018). 1960 sonrası çağdaş Türk resim sanatında ölü doğa soyutlaması ve renk anlayışı üzerine bir durum değerlendirmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6(31), 1731-1741. https://www.ulakbilge.com/makale/pdf/1544541093.pdf DOI: 10.7816 Berk, N. (1972). İstanbul resim ve heykel müzesi. Apa Ofset Basımevi.
• Bilgin. M. (2021). Mahmut Cûda’nın Türk resmindeki yeri ve eserleri [Yüksek Lisans Tezi, Edirne Trakya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Tez No: 705242)
• Çalışır, D. (2008). Osmanlı görsel kültüründe meyve teması: geleneksel natürmort resimleri bağlamında bir değerlendirme. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3(5), 65-86. https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=410
• Ergindir, G. (2021). 17. Yüzyıldan günümüze resim sanatında limon imgesi [Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Tez No: 700373)
• Ersoy, A. (2002). Sanat kavramlarına giriş. Yorum Sanat Yayıncılık.
• Ersoy, A. (1927). Hasan Vecihi Bereketoğlu anısına. Hayat Haftalık İlim, Felsefe ve Sanat mecmuası, 2(31), 4-18. https://core.ac.uk/download/pdf/162234634.pdf
• Giray, K. (t.y.). Ziraat Bankası koleksiyonu. Promat Basım Yayın.
• Hanay, A. (2009). 1930 sonrası Türk resminde köylü teması [Yüksek Lisans Tezi, Edirne Trakya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Tez No: 240975)
• İncel, L. E. (2004). Cumhuriyet’in ilanından günümüze Türk resminde köy ve köy yaşantısının resim eğitimine katkısı [Yüksek Lisans Tezi, Konya Selçuk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Tez No: 147717)
• Karaova, M. (2021). Feyhaman Duran ve öğrencisi Ahmet Yakupoğlu’nun resim çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Kalemişi, 19, 192-209. https://www.kalemisidergisi.com/makale/editor/18012022115305.pdf
• Kiraz. E. (2019). Topkapı sarayı yemiş odası koruma ve onarım çalışmalarında yeni buluntular [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (Tez No: 593995)
• Koha. (2020). Ömer Kaleşi, meyve ve erotik. https://www.koha.net/tr/kulture/206828/omer-kaleshi-fruta-dhe-erotike
• Sakaoğlu, N. (2002). Tarihi, mekanları, kitabeleri ve anıları ile saray-ı hümayun Topkapı Sarayı. Creative Yayıncılık.
• Sevindik, İ. (2023, Haziran). Türk tarımsal faaliyetlerinin Türk resmine yansımaları. [Sözel bildiri]. 1. BİLSEL Uluslararası Dünya Bilim ve Araştırma Kongresi, İstanbul. https://anl.az/down/meqale/bilsel_congress/2023/june/858041(meqale).pdf Tansuğ, S. (2008). Çağdaş Türk sanatı (8. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Tansuğ, S. (1996). Çağdaş Türk sanatı (5. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Turani, A. (1997). Dünya sanat tarihi. Remzi Kitabevi.
• Yaman, Z. Y. (1993). Kayıt. TCMB Banknot Matbaası.
• Züber, H. (1972). Türk süsleme sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.