Ters Göç, Refah ve Mekân İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 200 - 241, 17.11.2022

Simay Özlü Diniz Çağıl Arslan

Öz

Bu çalışmanın amacı genç refah göçmenlerinin göç motivasyonları, sağlık ve refah durumları, mekânsal uyum süreçleri ile gittikleri yerlerdeki sosyoekonomik değişimleri anlamaktır. Nitel yöntemle yürütülen araştırmada, internet üzerinden gerçekleştirilen mülakatlar (6), YouTube videoları (10) ve ünlülerin medyada yer alan röportajları (5) sac ayağı şeklinde veri kaynağı olarak kullanılmıştır (14 K, 12 E). Bodrum, Kuşadası, Datça, Gökçeada ve Ayvalık gibi küçük yerleşim yerlerinden toplanan veriler cinsiyet, sosyoekonomik statü, geldikleri şehir ile sağlık durumlarına göre alt kategorilere ayrılan ve emeklilikten önce büyük şehirlerden küçük yerlere göç eden kişilerden oluşmuştur. Bulguların analizi temellendirilmiş kurama göre açık kodlamalarda yer alan kavramlar doğrultusunda eksenel kodlama ile yapılmıştır. Göç sebepleri şehrin keşmekeşi ve sisteminden kaçmak olarak belirlenen göçmenlerin göç sonrası değişim temaları insan ilişkileri, vakit, doğa ilişkisi, güven, sistem, üretkenlik ve minimalizm olarak ortaya konmuştur. Ayrıca bir kısım göçmenin şehrin konforunu, sosyokültürel imkanlarını, sosyal çevresini ve altyapı olanaklarını özlediği tespit edilmiştir. İlişkisel sosyolojik olarak mekân, zamandan bağımsız değildir ve insan fiziki konum, sosyal statüler (güç) ile sürekli bir ilişki içerisindedir. Özellikle son zamanlarda gözlemlenen ters göç olgusu kent yaşamında memnuniyeti düşen bireylerin doğaya dönük, küçük, sakin yerleşim yerlerine göç etme isteğinde olduğunu göstermektedir. Genellikle emekli göçü olarak araştırılan refah göçmenliği postendüstriyel günümüzde, ekonomik kaygılardan ziyade daha az kalabalık, sağlıklı, ucuz ve kaliteli bir yaşam arayan “yaşam biçimi göçü” olarak da ortaya çıkmaktadır. Bu durum kıyı kentleri, tarihsel, dağlık, kırsal ve turistik mekanlarda yoğunlaşırken bireylerin biyopsikososyal (BPS) sağlık durumunu etkilemektedir. Verilerin analizi sonucunda refah göçmenlerinin Agroeko Göçmenler, Mikro-Kentliler ve Bohemler olarak tipolojilere ayrıldığı gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Refah Göçü, İlişkisel Mekân, Biyopsikososyal (BPS) Model, Yaşam Memnuniyeti, Türkiye

Kaynakça

• Adevi, A. A., & Martensson, F. (2013). Stress rehabilitation through garden therapy: The garden as a place in the recovery from stress. Urban Forestry & Urban Greening, 12, 230-237.
• Altundal Öncü, M, & Somuncu, M. (2017). Küresel bir eğilim olarak refah göçü: Dağlık alanlarda yeni mekan organizasyonunu anlamak.
• Ambrose, G., Das, K., Fan, Y., & Ramaswami, A. (2020). Is garden associated with greater happiness of urban residents? A multi-activity dynamic assessment in the twin-cities region, USA. Landscape and Urban Planning, 198, 103776.
• Arabacı, Z, Hasgül, E., & Serpen, A. S. (2016). Türkiye’de kadın göçmenlik ve göçün kadın sağlığı üzerine etkisi, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 36, 129-144.
• Arargüç, M. F., (2016), Sanattan edebiyata minimalizm ve edebi bir uygulama: Ann Beattie’nin “The rabbit hole as likely explanation”, Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 37, 88-113.
• Bhatti, M., & Church, A. (2001). Cultivating natures: Homes and gardens in late mod- ernity. Sociology 35, 365- 383.
• Cieslik, M. (2017). The Happiness Riddle and the Quest for a Good Life, Palgrave Macmillan (Birinci Basım: 2016).
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative Inquiry and Research Design. Sage (3rd Ed.).
• David, F. (2004). Georg Simmel, The Sociology of Space, CSISS Classics, California Digital Library.
• Doğaner, S. (2019). Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları. Flora Turizmi: Orman, Çiçek ve İnsan. İstanbul: Eski Babil Yayınları.
• Dushkova, D., & Ingatieva, M. (2020). New trends in urban environmental health research: from geography of diseases to therapeutic landscapes and healing gardens. Geography, Environment, Sustainability, 13(1), 159-171.
• Ergüven, M. H. (2019). Sağlıklı yaşamda doğal bir wellness trendi: orman banyosu, Journal of Academic Social Science Studies, 76, 65-73.
• Eroğlu, A., & Arslan, S. (2018). Yenidoğanda Ağrının Algılanması, Değerlendirilmesi ve Yönetimi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 52-60.
• Ertem, M. (2021). Huzurevinde yaşayan bireylerin psikososyal ve fiziksel işlevlerinin değerlendirilmesi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 113-120.
• Fu, Y. (2021). Towards relational spatiality: Space, relation & Simmel’s modernity, Sociology, 1-17. Gieryn, T. F. (2000). A Space for Place in Sociology, Annual Review of Sociology, 26, 463-496.
• Gosnell, H., & Abrams, J. B. (2009). Amenity migration: Diverse conceptualizations of drivers, socioeconomic dimensions, and emerging challenges, GeoJournal.
• Graham, S., & Healey, P. (1999). Relational concepts of space and place: Issues for planning theory and practice, European Planning Studies, 7(5), 623-646.
• Güzel, E. (2016). Dijital kültür ve çevrimiçi sosyal ağlarda rekabetin aktörü: Dijital habitus, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 82-103.
• Hjerpe, E., Hussain, A., & Holmes, T. (2020). Amenity migration and public lands: Rise of the protected areas, Environmental Management, 66, 56–71.
• İslamoğlu, E., Yıldırımalp, S., & Abdurrahman, B. (2014). Türkiye’de tersine göç ve göçü teşvik eden uygulamalar: İstanbul ili örneği. Sakarya İktisat Dergisi. 3(1), 68-93.
• Karaküçük, S., Ayyıldız Durhan, T., & Çakır, M. (2020). Türkiye’de geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin boş zaman davranışlarına etki eden faktörler, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 510- 528.
• Karaman, H., & Kavak, G. Ç. (2020). Ağrı kliniğimizin bir yıllık olgu analizi. Pamukkale Tıp Dergisi, 3(1), 17-22.
• Kasapoğlu, A. (2008). Madalyonun İki Yüzü: Hastalık ve Sağlık. Phoenix Yayınevi.
• Kasapoglu, A. (2019). A road map for applying relational sociology. Advances in Social Sciences Research Journal, 6(1), 448-488.
• Kepenek, E. B., & Uğuzman, T. (2018). Haydi köyümüze geri dönelim! Tersine göçün sosyoekonomik etkileri: Yeniyol köyü örneği, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 11-36.
• Kırel, S. (2014). Erich Fromm'un Şiddete Yaklaşımı ve Bir Örnek Film, "Falling Down - Sonun Başlangıcı". Marmara İletişim Dergisi, 9(9), 259-284. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruid/issue/442/3434 Korucu, S., Çalışkan Söylemez, Ş., & Oksay, A. (2021). Biyopsikososyal yaklaşım ve gelişim süreci, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(30), 689-700.
• Kosaka, K. (2007). A Sociology for Happiness: Beyond Western versus Non-Western Perspectives, Research Article, September 1, 56(2), 113-126, https://doi.org/10.1177/0038022920070303
• Koyuncu, F. M. (2004). Kronik pelvik ağrıda yönetim. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği.
• Lee, A-Y., Kim, S-Y., Kwon, H. J., & Park, S-A. (2021). Horticultural therapy program for mental health of prisoners: A case report, Integrative Medicine Research, 10, 1-8.
• Moss, L. A. G., & Glorisso, R.S. (2014). Global Amenity Migration. ‎ The New Ecology Press.
• Pringle, S., & Guaralda M. (2018). Images of urban happiness: a pilot study in the self-representation of happiness in urban spaces, International Journal of the Image, 97-122.
• Steincke, E., Cede, I. P., & Fliesser, U. P. (2009). Development patterns of rural Depopulation areas, Demographic Impacts of Amenity Migration on Italian Peripheral Regions, 195-214.
• Südaş, İ., & Mutluer, M. (2010). Daha iyi bir hayata doğru: Yaşam biçimi göçü. Ege Coğrafya Dergisi, 19(1), 31-47.
• Şenol, N., (2018), Minimalist sanat akımının moda üzerindeki etkisine genel bir bakış, Art-Sanat, 9, 437-448.
• Tampieri, A. (2017). Urbanization and its effects on the happiness domains, University of Bologna.
• Terzibaş, P. (2020). Mutluluk Ekonomisi ve Easterlin Paradoksunun Testi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Ekonomi ve Finans Yüksek Lisans Tezi.
• Teymur, N. (2004). “Research in Socio-Spatial Disciplines”. In Evaluation of Performance in Social Sciences. Ed. İlhan Tekeli & Necdet Teymur. Ankara: UNESCO.
• Topçu, İ., & Dişsiz, M. (2018). Doğum eyleminde kullanılan manipülatif ve beden temelli tamamlayıcı- alternatif yöntemler, Hemşirelik Bilimi Dergisi, 1(2), 33–37.
• Varışoğlu, Y., & Ünlü, G. (2020). Türkiye’deki tezlerde doğum ağrısının yönetiminde kullanılan nonfarmakolojik yöntemlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(1), 45-52.
• Winters, J. V., & Li, Y. (2015). Urbanization, natural amenities, and subjective well-being: evidence from U.S. counties, IZA Discussion Paper Series, 8966.
• Witte, D., & Schimitz, A. (2021). Relational sociology on a global scale: Field-theoretical perspectives on cross-cultural comparison and the re-figuration of space(s), FQS 22(3), Art. 5.