ANISH KAPOOR’UN LEVIATHAN ADLI ESERİNDE YÜCELİK, BELLEK VE AŞKINLIK KAVRAMLARI ÜZERİNE

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 4, 0 - 0, 31.07.2018

Pelin Kilimci

Öz

Çağdaş heykel sanatının önde gelen isimlerinden Anish Kapoor’un eserleri yakından incelendiğinde, özellikle bazılarının modern sanatın bilindik sınırlarını bile zorladığı görülür. Kapoor’un eserleri ilk bakışta herkesçe anlaşılabilir ve değerlendirilebilir gibi gözüksede, gerek çok katmanlı sembolizmi, gerekse kavramsal ve felsefi çerçevesi itibariyle çağdaşlarından ayrılır. Sanatçı, genel geçer bilimsel teorileri, mistik ve doğaüstü bir görüşle sorgulamaktadır. Kapoor’un eserleri; sonsuzluk, nitelik, güzellik, varlık-yokluk ve bilimselliği tartışmaya açar ve aynı zamanda bazı kavramların özüne inerek onların ne anlama geldiğini irdeler. Anish Kapoor’u değerlendirmek için sanatçının 2011’de Monumenta sergisi için Grand Palais’in nefinde 72.00 m3 alanı kaplayan Leviathan adlı eserini derinlemesine incelemek gerekir. Bu inceleme doğrultusunda çağdaş sanattaki önemini kavrama ve eserlerini daha doğru anlamlandırma fırsatı ortaya çıkar. Bu araştırmada, öncelikli olarak izleyicide yarattığı fiziksel etkileşim açısından eser değerlendirilecektir. Daha sonra ise Hobbes’un Leviathan'da ortaya koyduğu siyaset felsefesinin ana hatları, Kapoor’un eseri üzerine etkisi ortaya konulacaktır. Romantik akım ile birlikte gelişen, Alman İdealist felsefesinin ve Kant’ın temel problematiklerinden olan aşkınlık-yücelik gibi kavramların sorgulanması, eseri derinlemesine değerlendirilebilmeye katkı sağlayacaktır. Özellike şair Frederich Schiller’in süblim-yücelik üzerine düşüncelerinin sanatçıya esin kaynağı olduğu gösterilecektir. Özet olarak bu çalışmada Hobbes'un siyaset felsefesinin ana hatlarının belirlediği sınırlar içerisinde yüce kavramının romantik, modern ve postmodern sanattaki yeri Immanuel Kant ve Jean François Lyotard gibi düşünürlerin terminolojileri ışığında değerlendirilecek ve bu bağlamda Kapoor’un eserlerinin hangi açıdan alışılmışın dışında olduğu ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kapoor, Leviathan, Hobbes, Lyotard, Süblime

Kaynakça

• Akar, M. (2011). Anish Kapoor ve Leviathan. Art Unlimited Dergisi, İstanbul: Akbank Yayınları. Antmen,A.(2010). 20 Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul, Sel Yayınları. Aslan R.(2007). Plastik Sanatlarda Romantik Tavır, TC Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü, Resim Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul Atikson, S. (2011). Felsefe Kitabı. (E. Lakşe, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. Aytaç G. (2008). Schiller. Ankara: Doğu Batı Yayınları. Cartographies of the Absolute (2014). The Coldest of all invisible monsters yayını içerisinden https:// cartographiesoftheabsolute.wordpress.com/2014/07/27/the-coldest-of-all-invisible-monsters/ alınmıştır. Crone, R. ve Von Stoch A. (2008). Anish Kapoor. Munich, Berlin; London; New York. Prestel Harrison,C. ve Wood P.(1993). Art In Theory 1900-2000, Anthology in Changing Ideas, Blackwell Publishing. Hobbes, T.(1993). Leviathan. (S. Lim, Çev.). İstanbul: YKY Yayınları. Hobbes T,(2007) Leviathan, s. 47, çev. Semih Lim, Yapı Kredi Yayınları. Hünler, H. (1992). Aydınlanma,Postmodern ve Kayıp Halka. Defter Dergisi. İstanbul: Metis Yayınları. Kant, I. (2008). Critique of Judgement. NY:Oxford University Press. Kant.I.(2003), Saf Aklın Eleştirisi, İstanbul, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınları. Kapoor, A. (2010). ” Interview with Marjorie Allthorpe-Guyton 1990”, The Sublime, Documents of Contemporary Art, (Ed. Morley, S.). Cambridge:The MIT Press. Lyotard, J.F. (2010). The Sublime and The Avant-Garde. The Sublime, Documents of Contemporary Art, (Ed. Morley, S.). Cambridge:The MIT Press. Lyotard, J.F. (1983) The Differend: Phrases in Dispute (French: Le Différend) trans. George Van Den Abbeele. Minneapolis: University of Minnesota Press Lyotard, J.-F. (1990) “Postmodern nedir sorusuna cevap” (Dumrul Sabuncuoğlu, çev.). Postmodernizm, Necmi Zeka (edit), İstanbul: Kıyı Yayınları. Lyotard, J.F. (2000). Postmodern Durum. Ankara:Vadi Yayınları. Metalocus (2011). ANISH KAPOOR: monumenta 2011 – leviathan https://www.metalocus.es/en/ news/anish-kapoor-monumenta-2011-leviathan (erişim tarihi :8.6.2018) Monumenta. (2011). Anish Kapoor Leviathan. ,ParisBasın Bülteni broşürü. Murray, C. (2009). Yirminci Yüzyılda Sanatı Okuyanlar. (S. Öncü, Çev.).İstanbul, Sel Yayıncılık. Nejdet, E. J. (2011). Çoğul Estetik. İstanbul, Metis Yayınları. Robins ,K.(1999).İmaj-Görmenin Kültür ve Politikası(Çev),İstanbul,Ayrıntı Yayınları. Shinner, L. (2004). Sanatın İcadı. (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Taşdelen, D. ve Yazıcı A. (2012). Estetik ve Sanat. Eskişehir: TC. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Victorian Web (2016). The Destruction of the Leviathan, Gustav Dore, 1866 http://www.victorianweb. org/art/illustration/dore/bible/16.html(erişim tarihi:5.4.2018) https://www.etimolojiturkce.com/kelime/s%C3%BCblime(erişim tarihi:8.6.2018)