HENRY MİLLER'IN TROPIC OF CAPRICORN YAPITININ TÜRKÇE ÇEVİRİLERİ ÜZERİNDEN MÜSTEHCENLİK TARTIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 31.12.2018

Naciye Sağlam , Emine Bogenç Demirel

Öz

Henry Miller, şüphesiz tüm zamanların en tartışmalı yazarlarından biridir. Alışılmadık dili ile tanınan Miller'ın yarı otobiyografik yapıtları, birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Yaşadığı dönemde ve sonrasında Miller’ın kitapları kimi eleştirmenler tarafından edebi değerden yoksun, sanat eseri olmaktan uzak görülürken; kimi araştırmacılar tarafından ise felsefi boyutu öne çıkarılarak övgü almıştır. Miller’ın yapıtlarının sanat eseri olarak görülmemesinde sunulan gerekçe, içerdiği iddia edilen müstehcen unsurlardır. Bu noktada, edebiyat ürünleri aracılığıyla sanat ve müstehcenlik kavramlarının ilişkiselliğini sorgulamak ve toplumsal hareketlilik kapsamında verileri saptamak önemli bir araştırma konusu olmaktadır. Henry Miller’ın Yengeç Dönencesi yapıtı 1934 yılında Paris’te yayımlanmış ve 1961 yılına kadar müstehcen bulunduğu gerekçesiyle kendi ülkesi olan Amerika Birleşik Devletleri’ne sokulmamıştır. 1961 yılında, uzun süren davalar sonucunda Miller’ın eserleri, edebi eser olarak kabul edilmiş ve yasak kaldırılmıştır. Türkiye’de ise Oğlak Dönencesi kitabı 1985 yılında Aylin Sağtür çevirisi ile yayımlanmış; ancak müstehcen bulunarak toplatılmış ve iki yıl süren dava sonunda çevirmen ve yayınevine yüklü para cezası verilmiştir. Bunun üzerine kırk yayınevi birleşerek aynı çeviriyi, kitabın başına iddianame ve savunmayı ekleyerek yayımlamışlardır. Hukuki süreç yeniden gündeme gelse de iddianame yayımlamak suç unsuru içermediği için tüm yayınevleri beraat etmiştir. Kitap, 2014 yılında Avi Pardo çevirisiyle yeniden yayımlanmıştır. Müstehcenlik ve kısıtlar üzerinden Henry Miller’ın Oğlak Dönencesi kitabı çevirilerinin dolaşımı, Türk edebiyat alanında zengin bir çalışma alanı sunmaktadır. Bu çalışmada amaçlanan, sanat eserlerindeki “müstehcenlik” tartışmasını Çeviri sosyolojisi yöntemsel yaklaşımı çerçevesinde ele alarak, Oğlak Dönencesi’ni, belirtilen iki çevirisi üzerinden, yeniden okumaktır. Ayrıca, çeviri ediminin, metnin başka bir dile aktarılmasının ötesinde, içinde bulunduğu toplumsal koşulların ne denli etkisinde kaldığına ve ne/nasıl biçimlendiğine odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Henry Miller, Oğlak Dönencesi, müstehcenlik, çeviri pratiği, çeviri sosyolojisi

Kaynakça

• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ. Türkmen Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bourdieu, P. (1971). Le marche ́ des biens symboliques. L’Anne ́e sociologique 22: 49-126. Bourdieu, P. (1990). In Other Words: Essays Toward a Reflexive Sociology. (M. Adamson, Çev.). Standford: Standford University Press. Bourdieu, P. (2014). Vive La Crise! /Sosyal Bilimde Heterodoksi İçin. (Ü. Tatlıcan, Çev.). Ocak ve Zanaat. Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı) içinde (33-52) İstanbul: İletişim. Bourdieu, P. (2016). Sosyoloji Meseleleri. (F.Öztürk, B. Uçar, M. Gültekin, Çev.). Ankara: Heretik. Calhaun, C. (2014). Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları. Ocak ve Zanaat. Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı) içinde (77-132) İstanbul: İletişim. Celal, M. (2014). Yıllar öncesinin “yasaklı” kitabı: Oğlak Dönencesi. 10 Mart 2018.http://www. cumhuriyet.com.tr/haber/kitap/87149/Yillar_oncesinin__yasakli__kitabi__Oglak_Donencesi. html. Decker, J. (2005). Henry Miller and The Narrative Form: Constructing Self, Rejecting Modernity. New York: Routledge. Demirel E. B., Kunt A. (2007). Yazında ve Sanatta Yenilenme: ‘Durağan ve Eğreti Bedenler’. Akşit Göktürk’ü Anma Toplantısı. Yazında ve Çeviride Beden içinde (145-154). İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Demirel, E. B.,(2014). Çevirinin Bourdieu Sosyolojisiyle Yapılan Yüzü. Cogito: Bourdieu. Yapı Kredi Yayınları. 76. 402-416. Dury, D. (1966). Sex Goes Public: A Talk with Henry Miller. Conversations with Henry Miller. (1st ed) (105-116). Mississippi: University Press of Mississippi. Fedwa, M. D. (2007). Encyclopedia of Sex and Gender. New York: Thomson and Gale. Ferguson, R. (1991). Henry Miller A Life. New York: W.W. Norton Company Gordon, W. (1967). The Mind and Art of Henry Miller. Lousianna: Lousianna State University Press. Gouanvic, J.- M. (1997). Translation and the Shape of Things to Come. The Translator, 3:2:125-152. Gouanvic J. M. (2005). A Bourdieusian Theory of Translation, or the Coincidence of Practical Instances. The Translator. c. 11. s.2: 147-166 Göker, G; Çeğin, E.; Alim A.; Tatlıcan, Ü (Ed). (2014). Ocak ve Zanaat:Pierre Bourdieu Derlemesi. İstanbul: İletişim. Göker, E. (2014). Ekonomik İndirgemeci mi Dediniz? Ocak ve Zanaat. Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı) içinde (277-302) İstanbul: İletişim. Hassan I. (1967). The Literature of Silence: Henry Miller and Samuel Beckett. Knopf. Herian, R. (2015). Henry Miller: Obscene Other of the Law. Henry Miller: New Perspectives (1st ed.) (95-108). New York: Bloomsbury Publishing. Heat D. (2010). Purifying Empire. Obscenity and th Politics of Moral Regulation in Britain, India and Australia. Cambridge: Cambridge University Press. Jacob, B. (2003). Reading Obscenity. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Heslington: The University of York. Jong, E. (1993). The Devil at Large : Erica Jong on Henry Miller. New York: Turtle Bay Books. Jourdain, A ve Naulin S. (2016). Pierre Bourdieu’nün Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları. (Ö. Elitez, Çev.). İstanbul: İletişim Kaplan, A. (1955). Obscenity as an Aesthetic Category. Law and Contemporary Problems. 20. 552- 559. Marakoğlu, O. (2008). Edebiyat Eserleri Açısından Müstehcenlik Suçu ve Bilirkişilik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. Marakoğlu, O. (2014). Edebsiz Kitaplar Edebiyat Eserleri ve Müstehcenlik Suçu Bağlamında Bir Hukuk Eleştirisi. Ankara: Liberte. May, K. (2007). Art and Obscenity. Londra: I&B Tauris Co Ltd. Miller, H. (1961). Tropic of Capricorn. New York: Grove Press. Miller, H. (1985). Oğlak Dönencesi. (A. Sağtürk, Çev.). İstanbul:Can. Miller, H. (1988). Oğlak Dönencesi. (A. Sağtürk, Çev.). Ortak Kitap. Miller, H. (2012). Yengeç Dönencesi. (A.Pardo, Çev.). İstanbul: Siren. Miller, H. (2014). Oğlak Dönencesi. (A. Pardo, Çev.). İstanbul: Siren. Millet, K. (1969). Sexual Politics. New York: Avon. Nead, L. (2001). The Female Nude. Art, Obscenity and Sexuality. London: Routledge. Nesbitt, H. (2014). Why Henry Miller and Louis-Ferdinand Céline Deserve Success as well as Scandal? Guardian. 19 Subat 2018. http://www.theguardian.com/books/booksblog/2014/feb/19/henry-miller-louis-ferdinand-celinescandal. Öz, E. (2007). Bir Tarihçe. 2007 Yayın Katalogu. İstanbul: Can Yayınları. 4-6 Santaemilia, J. (2005). The Translation of Sex/The Sex of Translation. Gender, Sex and Translation The Manipulation of Identities. New York: St. Jerome. Sapiro, G. (2008). Translation and The Field of Publishing. Translation Studies. 1(2), 154-166. Sapiro, G. (2016). How Do Literary Works Cross Borders (or Not)? A Sociological Approach to World Literature. Journal of World Literature 1: 81–96. Simeoni, D. (1998). The Pivotal Status of the Translator’s Habitus. Target. International Journal of Translation Studies. 10, (1): 1-39. Ünal, A. Z. (2014). Rahatsız Eden Bir Adamın Bilimi: Sosyoloji. Ocak ve Zanaat. Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı) içinde (161-186) İstanbul: İletişim. Wacquant, L, Bourdieu, P. (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. (N. Ökten, Çev.. İstanbul: İletişim. Wacquant, L. (2014). Pierre Bourdieu: Hayatı, Eserleri ve Entellektüel Gelişimi. (Ü. Tatlıcan, Çev.). Ocak ve Zanaat. Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı) içinde (53-76) İstanbul: İletişim.