TÜRKİYE’DEKİ ŞAN ÖĞRETİMİNDE MODERNLEŞME VE YERELLİK

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 31.12.2018

Alper Şakalar Turan Sağer

Öz

Toplum ve değişme olarak sosyal bilimlerde kavramlaştırılan modernleşme, özellikle 18. yy’ın sonu ve 19. yy’ın başında dönem entellektüellerinin ortaya attıkları ilerleme düşüncesi ile ortaya çıkmıştır. Müzikte modernleşme eğilimleri ise farklı kültürlerin müziklerinde kullanılan ileri tekniklerin benimsenmesi yoluyla zaman içerisinde her toplumda kendini sergilemektedir. Müzikte yerellik, geleneksel unsurlar içermekte ve daha eski bir tarihe dayanmakta, modernleşme ise bu duruma karşıt bir görünüm sergileyebildiği gibi var olanı geliştirmeye yönelik eğilimler de göstermektedir. Şan öğretiminde modernleşme, Türkiye tarihinde özellikle 19. yüzyılda ivme kazanmıştır. Her zaman daha yeniyi yakalama eğiliminde olan modernleşen müzik, şan öğretiminde de yer almakta, dönemin bestecilerinin çeşitli besteleme teknikleri ile arya, aryantik, chanson, romance, lied vb. türdeki eserlerle şan repertuvarında kendisini göstermektedir. Ülkemiz tarihinde ilk konservatuvarın kurulmasıyla modern eserler şan repertuvarlarına dahil edilmiş, geleneksel ögelere dayanan yerel müziğin şan repertuvarına girmesi ise zaman almıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat dönemiyle ivme kazanan müzikteki modernleşme çalışmaları, Cumhuriyet dönemi sonrasında da devam etmiştir. Günümüzde lisans düzeyinde şan öğretimi yapan kurumlar da modernleşme sürecinde repertuvar ve metodik eğitimde yerel repertuvardan bazen ayrı, bazen de etkilenen bir oluşum göstermiştir. Müzikteki bu modernleşme çalışmalarının özellikle şan öğretimindeki yansımaları ayrıca araştırılmıştır. Bu araştırmada, ülkemizdeki modernleşmenin yerellikle meselesi ve müziğin, özellikle şan öğretiminin bu eksendeki yeri ve gelişimi yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Şan, Modernleşme, Yerellik, Şan Öğretimi

Kaynakça

• Aktakka, F. (2012). Rus Romanslarının Türkiye’deki Şan Öğrencilerinin Teknik ve Müzikal Gelişimi Üzerine Etkilerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Budak, O, A. (2006). Türk Müziğinin Kökeni-Gelişimi. Ankara: Phoenix Yayınevi. Gökoğlu, U. (2009). Operada Şan Tekniğinin Tarihsel Gelişimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Green, L. (2011). Learning, Teaching and Musical Identity: Voices Across Cultures. The Globalization and Localization of Learning, Teaching, and Musical Identity (s.1-3 ). Bloomington: Indiana University Press. İktu, M. (2008). Devlet Konservatuvarı Bilgi Kataloğu. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları. Kekeç, D.Y. (2006). Müzik Öğretmenliği Anabilim Dallarında Uygulanan Bireysel Ses Eğitimi Derslerinde Türk Müziğine Dayalı Ezgilerin Kullanımına İlişkin Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Köse, H. S. (2001). Müzik Öğretmenliği ABD 1. Sınıf Öğrencilerinin Ses Özelliklerine Ait Sorunların Öğrenci Kaynakları Düzleminde İncelenmesi. Doktora Tezi. Anakar: Gazi Üniversitesi. Kutlay, E. (2017). 100 Soruda Osmanlı Müziği. İstanbul: Rumuz Yayınevi. Özasker, A. (1997). Muzıka-i Humayun’dan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasına. İstanbul: Boyut Yayıncılık. Özkişi, G. ve Dündar, E. (2015). Farklı Modernist Eğilimler: Empresyonist ve Ekspresyonist Yaklaşımlar Çerçevesinde Müzik ve Modernizm. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2015, 16/2, 1-12. Özdil, İ. (2007). Konservatuvar Öğrencilerinin Bilgi İhtiyaçlarının Tespiti Ve Bilgi Kaynaklarını Kullanabilme Becerileri: Sakarya Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi. Özsan, E. (2010). Metodik Şan Eğitimi. İstanbul: MOSS Kitapsal Basım Yayın Dağıtım. Selanik, C. (1996). Müzik Sanatının Tarihsel Serüveni. Ankara: Doruk Yayımcılık. Sirel, S. S. (2005). Nevit Kodallı’nın Türk Operası’nın Gelişimine ve Ulusumuz Evrensel Şan Repertuarına Katkıları. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi. Solmaz, B. (2011). Modernlik Ve Modernleşme Kuramlarına Yöneltilen Eleştiriler. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32, 2011, 35-58. Şahin, E. (2006). Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Solo Konserlere Katılan Şan Öğrencilerinin Seslendirme Kaygılarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi. Şenkibar, Z. F. (1999). Türkiye’de Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümlerinde Bireysel Söyleme Derslerinde Öğretilen Eserlerin Antolojisi. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Tonya, A. (2008). Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümlerinde Bireysel Ses Eğitimi Dersinde Karşılaşılan Sorunların Öğretmen ve Öğrenci Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. Uçan, A. (2012). Eduard Zuckmayerv ve Cumhuriyet Müzik Eğitimi. Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları. Yener, F. (1983). Müzik. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Beyaz Köşk Yayınları No:1. Yöre, S. (2011). Kültürleşmenin Bir Parçası Olarak Osmanlı’da Operanın Görünümü. Zeitschrift für die Welt der Türken – Journal of World of Turks, 3 (2), 53-69.