KÜLTÜREL MİRASIN YENİDEN İŞLEVLENDİRİLMESİ İLE DENEYİM MERKEZİ YARATMA: SÖĞÜT TARİHİ İPEK FABRİKASI ÖNERİSİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 12, 136 - 154, 31.07.2021

Gizem Büke Öztürk Ayşe İpek Aytaç

Öz

Tarih bilincimizin oluşmasında, geçmişten günümüze kadar geçen sürede ayakta kalabilen yapılar
ve yerleşim yerleri büyük rol oynamaktadır. Bu yapı ve yerleşim alanları bizlere geçmiş
uygarlıkların yaşam şekillerini, kültürel düzeylerini, sosyal ve ekonomik yapılarını anlamamızı
ve yorumlamamızı sağlamaktadır. İnsanlığın ortak mirası kültürel varlıklar, toplumların sadece
geçmişlerini algılamalarını değil; bugüne ve geleceğe daha doğru biçimde bakmalarını da
sağlamaktadır. Özgün değerlerin yaşatılması adına, tarihi yapıların yeni işlevlerle gelecek
kuşaklara aktarılmasıyla; hem ekonomik hem de kültürel açıdan süreklilik sağlanmaktadır. Bu
bakış açısıyla ele aldığımız bu çalışmada, Bilecik’in Söğüt İlçesi sınırları içerisinde yer alan, bir
dönem İpek Fabrikası ve Kozaklık olarak faaliyet gösteren ancak, zaman içerisinde çeşitli
sebeplerden dolayı ipek üretimine son verilmesiyle günümüzde işlevini kaybederek atıl durumda
kalan yapının yeniden işlevlendirilerek yaşayan müzeye dönüştürülmesi önerilmektedir.
Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. İlgili yapının endüstri mirası olarak korunması için
yeniden işlevlendirilerek gelecek nesillerle bağ kurabilmesi ve sürdürülebilirliğinin
sağlanabilmesi amacıyla, yeniden işlevlendirilme önerisi -post modern pazarlama ve çağdaş
müzecilik kavramlarının kesişim noktası olan- deneyim kavramı üzerinden yapılmaktadır. Çağdaş
müzecilik anlayışının yaygınlaşmasıyla birlikte müzeler, koleksiyonların ya da tarihi eserlerin
sergilendiği durağan mekânlar olmanın ötesinde; yaparak ve dokunarak öğrenme faaliyetlerinin
gerçekleştiği dinamik ve etkileşimli eğitim mekânları haline dönüşmektedir. Faaliyette bulunduğu
zamandaki mevcut üretim sisteminin tekrar oluşturulmasıyla; ipekçilik ve ipek üretim süreci
hakkında ziyaretçilerin duyularına daha fazla hitap edilerek onların eşsiz ve akılda kalan
deneyimler yaşamalarına olanak sağlayacak bir “müze-fabrika” yapısına dönüşümü
kurgulanmıştır. Deneyimsel pazarlama uygulamaları çerçevesinde, bütüncül ve interdisipliner yaklaşımla izleyenlere duyusal, duygusal, bilişsel ve davranışsal boyutlarda müze deneyimi
yaşatarak değer yaratma ve kültürel mirası sürdürmeye katkı sağlamak hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Endüstri Mirası, Mimari Koruma, Yeniden İşlevlendirme, Müze ve Müze Deneyimi, Deneyimsel Pazarlama

CREATING AN EXPERIENCE CENTER BY RE-FUNCTIONING OF CULTURAL HERITAGE: HISTORICAL SILK FACTORY IN SÖĞÜT DISTRICT

Öz

The structures and settlements that have survived from the past to the present play a significant
role in forming our historical awareness. These buildings and settlements enable us to understand
and interpret past civilizations' lifestyles, cultural levels, and social and economic structures.
Cultural assets, the common heritage of humanity, are not just how societies perceive their past;
it also enables them to look at the present and the future more accurately. By transferring historical
structures to future generations with new functions to keep original values alive, continuity is
provided economically and culturally. In this study, which we consider from this point of view,
the structure, which was located within the boundaries of Bilecik's Söğüt District, which operated
as a Silk Factory and Kozaklık for a while, but lost its function due to the end of silk production
due to various reasons, and is suggested to re-functionalized and transformed into a living
museum. The scanning method was used in the research. In order to re-function the relevant
building as industrial heritage, to connect with future generations, and to ensure its sustainability,
the proposal for re-functioning is made through "experience concept" which is the intersection
point of modern marketing and contemporary museology. With the spread of contemporary
museology, museums are beyond static places where collections or historical artifacts are
exhibited; they are transformed into dynamic and interactive training areas where learning
activities by doing and touching happens. With the re-establishment of the production system
when it was active, the transformation into a "museum-factory" structure that will appeal to
visitors' senses more about sericulture and the silk production process will have unique and
memorable experiences. Within the framework of experiential marketing practices, with a holistic
and interdisciplinary approach, it is aimed to contribute to creating value and maintaining cultural
heritage by providing the audience with a museum experience in sensory, cognitive, and
behavioral dimensions.

Anahtar Kelimeler

Industrial Heritage, Architectural Conservation, Re-functioning, Museum and Museum Experience, Experiential Marketing

Kaynakça

• Adatepe. (2015). https://www.adatepe.com/ (Erişim Tarihi: 06.05.2021).
• Addis, M. (2005). New Technologies and Cultural Consumption - Edutainment İs Born!. European Journal of Marketing. 39(7/8). 729-736.
• Akmehmet, K.T. (2017). Yaşayan Müze Kavramı Üzerine Bir İnceleme. Yaratıcı Drama Dergisi. 12 (2). 1-16.
• Ahunbay, Z. (2019). Kültür Mirasını Koruma İlke ve Teknikleri. İstanbul: Yem Yayınları.
• Artan, E. Ç. (2014). 2014 Şubat, “Sakın Elleme”den “Lütfen Dokun”a: Müzede Algı Değişimi. Genç Sanat. 26-32.
• Başkaya, Z. (2014).Gelişimi ve Dağılışı Bakımından Türkiye İpekböcekçiliğinde Bilecik İlinin Yeri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Doğu Coğrafya Dergisi. 18 (30). 257-286.
• Barrett, J. (2011). Museums and the Public Sphere. UK: Wiley-Blackwell.
• BEBKA. (2012). Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı, Söğüt İlçe Raporu, https://www.bebka.org.tr/admin/datas/sayfas/198/sogut-ilce-raporu_1568788212.pdf (Erişim Tarihi: 06.05.2021).
• Bilgin, E. A. (2018). 19. Yüzyıl Endüstri Yapılarının Kültürel Miras Olarak Değerlendirilmesi: Trilye’deki Zeytinyağı Fabrikası Restorasyon Projesi. Bursa: Nilüfer Belediyesi Yayınları.
• Buyurgan, S. ve Öztürk, G. B. (2021). Bilecik Belediyesi Yaşayan Şehir Müzesi ve Yaşama Katkıları. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 27 (46), 271-284.
• Cengiz, E. (2006). Kar Amacı Gütmeyen Kurumlarda Pazarlama Faaliyetleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8 (2). 393-409.
• Chan, J. K. L. (2009). The Consumption of Museum Service Experiences: Benefits and Value of Museum Experiences. Journal of Hospitality Marketing & Management. 18 (2). 173-196.
• Dalsar, F. (1960). Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Demiryürek, H. (2018). XX. Yüzyıl Başlarında Ertuğrul Sancağında İpek Üretimi. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi.3. 98-104.
• Dergibursa. 2021. https://www.dergibursa.com.tr/ipek-hakkinda-her-sey/ (Erişim Tarihi: 06.05.2021).
• Duran, E. (2009). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Toplumsal ve Kültürel Kimliğin Korunması: Gökçeada Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Dosya No: 11.05/3.
• Falk, J. H.(1999). Museums as Institutions for Personal Learning. Daedalus. 128 (3). 259-275. Falk, J. H. (2016). Identity and the Museum Visitor Experience. New York: Routledge.
• Fraser, J. (2019). A Discomforting Definition of Museum. The Museum Journal. 62 (4). 501-504. Foucault, M. ve Miskowiec, J. (1986). Of Other Spaces. Diatritics. 16 (1). 22-27.
• Gülsoy, E. ve Olcay, A. (2021). Müze Hizmet Kalitesi Ölçümü: Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi Üzerine Bir Çalışma. Gaziantep University Journal Of Social Science. 20 (2). 930-952.
• Grunenberg, C. (2012). Modern Sanat Müzesi. (R. Akman, Çev.). Tarih Sahneleri Sanat Müzeleri 2 Müze ve Eleştirel Düşünce. A. Artun, (Ed.), (2. Baskı) içinde (87-114). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hooper-Greenhill, E. (2007). Museums and Education: Purpose, Pedagogy, Performance. London: Routledge.
• ICOM. (2019). https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ (Erişim Tarihi: 07.05.2021).
• Karadeniz, C. (2010). Avrupa’da Çocuk Müzeleri: Frankfurt ve Hamburg Örneği. Folklor/Edebiyat. (63). 169-178.
• Karadeniz, C. (2013). Amerika Birleşik Devletlerinde Çocuk Müzeleri: Miami Çocuk Müzesi Örneği. Folklor/Edebiyat. (74). 225-240.
• Karadeniz, C. (2015). Çağdaş Müze ve Kültürel Çeşitlilik: Arkeoloji Müzesi Uzmanlarının Kültürel Çeşitliliğe İlişkin Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keene, S. (2005). Can Museums Survive the Postmodern?. Archaeology International. 9. 36-39.
• Kirezli, Ö. (2011). Museum Marketing: Shift From Traditional to Experiential Marketing. International Journal of Management Cases. (13). 173-184.
• Kotler, N. ve Kotler, P. (2000), Can Museums be All Things to All People?: Missions, Goals,and Marketing’s Role, Museum Management and Curatorship.18 (3). 271-287.
• Kurulgan, M. ve Bayram, F. (2018). Müzelerde Algılanan Hizmet Kalitesi Boyutları: Anadolu Üniversitesi Eğitim Karikatürleri Müzesi’nde Bir İnceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 22 (2). 375-410.
• MMKD. (2021). Müzecilik Meslek Kuruluşu Derneği, http://www.mmkd.org.tr/icom-alternatifmuze-tanimini-acikladi/ (Erişim Tarihi: 09.05.2021).
• Nagasawa, S. (2008). Customer Experience Management: Influencing On Human Kansei To Management Of Technology. The TQM Journal. 20 (4). 312-323.
• National Museum Wales, https://museum.wales/bigpit/learning/ (Erişim Tarihi: 14.05.2021).
• O'neill, M. C. ve Dufresne-Tassé, C. (1997). Looking in Everyday Life/Gazing in Museums. Museum Management and Curatorship. 16 (2). 131-142.
• Pan, Y., He, L. ve Shi, Y. (2012). Practice of ‘Living Museum’ in the Traditional Architecture Culture Protection and Renewal in South Fujian. Applied Mechanics and Materials Online. (209-211). 98-102.
• Pine, J. B. ve Gilmore, J. H. (2012). Deneyim Ekonomisi (L. Cinemre, Çev.). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Roppola, T. (2012). Designing for the Museum Visitor Experience. New York: Routledge.
• Russo, A. ve Watkins, J. (2005). Post-Museum Experiences: Structured Methods for Audience Engagement. H. Thwaites, (Ed.), Proceedings of the Eleventh International Conference on Virtual Systems and Multimedia (pp. 173-182). Brussels.
• Same, S. ve Larimo, J. (2012). Marketing Theory: Experience Marketing and Experiential Marketing. 7th International Scientific Conference “Business and Management 2012” (480-487). Lithuania: Vilnius Gediminas Technical University.
• Saner, M. (2012). Endüstri Mirası: Kavramlar, Kurumlar ve Türkiye'deki Yaklaşımlar. Planlama 2012. 1-2 (52). 53-66.
• Schmitt, B.H. (1999a). Experiential Marketing. Journal of Marketing Management. 15 (1-3). 53- 67.
• Schmitt, B.H. (1999b). Experiential Marketing: A New Framework for Design and Communications. Design Management Journal. 10 (2). 10-16.
• Sezgin, M., Haşıloğlu, S.B. ve İnal, M.E. (2011). Müze Pazarlamasında Müşteri İlişkileri ve Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 7 (13). 201-220.
• Stanbridge, A. (2005). Display Options. International Journal of Cultural Policy. 11 (2). 157- 170.
• T. C. Söğüt Belediyesi. (2017). https://www.sogut.bel.tr/hizmet/sanayi-ve-tarim (Erişim Tarihi: 13.03.2021).
• Voelklinger-Huette. (2021). https://www.voelklinger-huette.org/willkommen/ (Erişim Tarihi: 14.05.2021).
• Yuan, Y. H. Erin ve Wu, C. Kenny. (2008). Relationships Among Experiential Marketing, Experiential Value, and Customer Satisfaction. Journal of Hospitality & Tourism Research. 32 (3). 387-410.