SERAMİK BÜNYEDE FARKLI KATKI MALZEMELERİ ve ARTİSTİK UYGULAMALAR

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 13, 86 - 103, 30.12.2021

Mine Poyraz

Öz

Endüstriyel ve sanatsal seramiklere, bağlayıcılık, mukavemet plastikliği artırmak, bünyenin
çökmesini önlemek gibi belli amaçlar için katkı maddeleri eklenmektedir. Üretimin farklı
aşamalarında eklenen katkı maddeleri organik ve inorganik olmak üzere iki ana gruba
ayrılmaktadır. Organik katkılar şekillendirme esnasında yanarak ortamdan uzaklaşırken inorganik
olanlar seramik bünyede kalarak seramiğin bir bileşeni haline gelmektedir.
Çağdaş seramik sanatçıları, teknik yâda artistik çözümlere ulaşmak için farklı katkı maddelerini
kullanmaktadırlar. Bunlar atık, kırık seramik parçaları, agregalar, şamot, kum, cam, seramik
hammaddeleri gibi sert, çeşitli bitki yaprakları, kabuklu kuru yemişler, kâğıt, saman naylon, perlit
gibi organik malzemelerdir. Metal, tel, çivi ve raptiye gibi sert yanmayan dayanıklı malzemelerde
seramik bünyede pişirim esnasında bünyenin bir bileşeni olmaktadır. Ayrıca lifli malzemelerin
farklı dokular elde etmek için sanatçılar tarafından kullanıldığı bilinmektedir.
Yapılan araştırmada amaç, seramik bünyeler içinde kullanılan farklı katkı maddeleri araştırarak
yapılan çalışmalar ve uygulama yöntemlerini belirlemektir. Araştırma kapsamında standart seramik
bünye dışında bünyeye eklenen farklı malzemeler sınıflandırılarak kullanım yöntemleri yüzeyler
üzerinde etkileri araştırılarak, bünye üzerinde yaratmış oldukları farklılıklar aktarılmıştır. Çağdaş
seramik sanatçıları tarafından yapılan uygulamalar pişirim öncesi ve sonrası sonuçları bu alanda
yapılan çalışmalar için önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Seramik, Organik, İnorganik, Katkı, Bünye

DIFFERENT ADDITIVES AND ARTISTIC APPLICATIONS IN CERAMIC

Öz

Additives are added to industrial and artistic ceramics purposes such as increasing binding,
strength, plasticity, and preventing the collapse of the body. Additives added at different stages of
production are divided into two main groups as organic and inorganic. Organic additives burn away
during shaping, while inorganic ones remain in the ceramic body and become a component of
ceramics.
Contemporary ceramic artists use different additives to reach technical or artistic solutions. These
are waste, broken ceramic pieces, aggregates, chamotte, sand, glass, ceramic raw materials such as
hard, various plant leaves, nuts, paper, straw, nylon, organic materials such as perlite. In durable
materials such as metal, wire, nail and fastener that do not burn hard, it becomes a component of
the ceramic body during firing. It is also known that artists to obtain different textures use fibrous
materials.
In this research, the additives and application methods used in the ceramic body, artistic
applications and production methods using different materials were investigated, and it was aimed
to create a resource by discussing the works done in this field with the artists.

Anahtar Kelimeler

Ceramic, Organic, Inorganic, Additive, Composition

Kaynakça

• Alkan, Dilek. (2006). Kâğıt Katkılı Seramik Bünyeler ve Uygulamaları. Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1691 Engelliler Entegre Yüksekokulu Yayınları; No:3. Eskişehir.
• Acartürk, Buket. ve Kaya, Şeyma.(2013) Agrega katkılı seramik bünye özelliklerinin araştırılması. SAÜ. Fen Bil. Der. 17. Cilt, 2. Sayı, s. 65-69.
• Aytepe, M.Hayri.(2019). Yaratıcı Edimle Seramik Sanatında Nesnelerin Başkalaşımı, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Seramik Anasanat Dalı, Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu.
• Beyazıt, Murat. (2017). Arkeometride Seramik Petrografi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2), 36-44.
• Baklan, Ö. Pınar. (2008). Sanatta Malzemenin Yaratım Sürecindeki Rolü ve Seramik Sanatında Esere Özel Bünye Kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu, Ankara.
• Başeğit,Yücel,(2008).Türk-İslam Seramiklerinin Çağdaş Seramik Sanatına Etki ve Yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Seramik Ana Sanat Dalı, Sanatta Yeterlilik tezi, Eskişehir.
• Canduran, Çiğdem. (2004). Farklı Seramik Pişirim Tekniklerinde Paperclay Uygulamaları, Yüksek Lisans Sanat Eseri Çalışması Raporu, Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demir, İsmail.(2007). Organik Atıkların Yapı Malzemesi Olarak Kullanabilirliğinin Araştırılması. Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi 8(4), 1303 – 1311, 2020 E-Issn: 1308- 6693.
• Özer, Lerzan ve Kurşuncu, Ayşe. (2012). Kâğıt Katkılı Sanat Seramikleri. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(3), 120-137.
• Folaranmi. J. (2009). Effect of Sawdust Additive on the Properties of Clay. AUJT 13(1), 53- 56.
• Özdağ, D. Ezgi.(2015). Cam ve Metal Malzemelerin Seramik Sanatında Kullanılması, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Uygulamalı Sanatlar Anabilim Dalı Seramik Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Özkanlı, N. Nazende.(2021). Geçirgenlik Kavramının Seramik Formlara Yansıması. GSED, 2021; Cilt: 27, Sayı: 46: 285-293.
• Yılmaz, S.Gökbel,M ve Kaya,A.(2016). Inorganic and Organic Additives on Ceramic Bodies and Impacts on Surfaces, Recent Researches in Interdisciplinary Sciences.
• Standen, Kathleen.(2013). Additions to Clay Bodies.The American Ceramic Society. Ohio. First Published in Great Britain.
• Sönmez, N.(2007).Çağdaş Seramik Sanatında Figür Eğilimi. Seramik Türkiye Dergisi OcakŞubat 2007 S:112.
• Suçağar,N.Hasan ve Karagül, Fatih.(2018). Kağıt Katkılı Yüksek Dereceli Seramik Bünyeler, Socıal Mentality And Researcher Thinkers Journal ,Vol 5 / Issue 15 / pp:246-269.
• Kaya, Şeyma.(2013). Agrega Katkılı Seramik Bünyelerin Araştırılması ve Uygulanması. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya
• Karayel, G.ve, Evren. G (2013). Disiplinler Arası Sanatsal İfade: Ressam Seramikçiler Seramikçi Ressamlar. [Elektronik Sürüm]. Atatürk Üniversitesi Sanat Dergisi-Sayı 24-25 Cilt. 0.
• Köseler,T.Ali.(2004).Paper Clay Kağıt Katkılı Seramik Bünyeler,Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Seramik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Tizgöl, Kemal. (2008). Sanatta Minimalizm ve Günümüz Seramik Sanatına Yansımaları, Sanatta Yeterlik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Takka, Utku.(2014). Kâğıt Katkılı Bünyede Yöre Astarının Kullanımı, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Ensitüsü Arkeoseramik Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
• Yılmaz, Seyhan.(2019).Seramiğe Dönüşen Organik Nesneler: Teknik ve Sanatsal Örnekler, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi.