KADIN EMEĞİNE DAYANAN BİR EV ENDÜSTRİSİ: EL ÖRÜCÜLÜĞÜ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 14, 89 - 103, 31.07.2022

Tutku Ceren Akçam , Selda Kozbekçi Ayranpınar

Öz

Tarihsel anlamda erken dönemlerden itibaren tekstil ürünlerinin üretimi bir kadın pratiği olmuştur. Bunlar içerisinde üretim sürecinin tüm aşamalarında kadın egemenliğinde olan el örücülüğü, sosyal çerçevede “kadın işi” ifadesiyle dünya çapında kabul görmüş alandır. Taşınabilir araç gereçlerle yapılabilen portatif bir eylem olan el örücülüğü, nesilden nesile aktarılan kolektif ve kültürel bir eylemdir. Toplum içinde görsel gelenekleri ve söylence dünyasını oluşturan somut miraslardan birisi haline gelmiş, zamanla hazır giyim sektörüne entegre olmuştur. Kamusal teminler sağlamaya devam ederek ekonomik ilişkilere dayanan bir kimlik yaratmış, söz konusu kimlik kadın emeği etrafında şekillenmiştir. Öte yandan el örgüsü ürünler, hanenin giyim giderini düşürmek gibi bir temel motivasyonla, domestik kadın tarafından gerçekleştirilen bir üretim aktivitesi olmuştur. Bunun neticesinde demode, ihtiyaç sahibi, kırsal, yoksul gibi çeşitli sosyal tanımlamalar edinmiştir. El örgüsü giyime dair toplumsal hafızaya kök salan ifadeler ile el örücülüğüne dair kolektif bilinçte yer etmiş domestik kadın imgesi örmeye dair yeni söylemlerce köhne bulunmaktadır. Araştırmada domestik bir üretime dayalı olmasıyla kendine özgü değere sahip olan el örücülüğünün binlerce yıldır biriken kadın merkezli tecrübelerin sahiplenilmesi, el örücülüğünün günümüze gelmesini sağlayan kadın emeği ve sosyal tanımlamaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örme, El Örücülüğü, Giyim, Tekstil, Kadın Emeği.

A HOME INDUSTRY BASED ON WOMEN'S LABOR: HAND KNITTING

Öz

Historically, production of textile products has been a woman’s practice since early times. Among these, hand knitting, which is dominated by women at all stages of the production process, is a globally accepted field with the expression “women’s work” in the social framework. Hand knitting, a portable act that can be done with portable tools, is a collective cultural act that is passed down from generation to generation. It has become one of the tangible legacies that make up the visual traditions and the world of myth in societies, and has been integrated into the ready-made clothing industry over time. By continuing to provide public supplies, it created an identity based on economic relations, and this identity was shaped around women's labor. On the other hand, hand-knitted products have been a production activity carried out by domestic women with the main motivation of reducing the clothing expenses of the household. As a result, it has acquired various social definitions such as outdated, needy, rural, and poor. The expressions about hand-knitted clothing that are rooted in the collective memory and the image of the domestic woman, which has taken a place in the collective consciousness about hand-knitting, are obsolete by the new discourses about knitting. In the research, the ownership of women-centered experiences accumulated for thousands of years in hand knitting, which has a unique value as it is based on domestic production, and women's labor and social identifications that bring hand knitting to the present day have been examined.  

Anahtar Kelimeler

Knitting, Hand Knitting, Clothing, Textile, Women

Kaynakça

• Abrams, L. (2006). Knitting, Autonomy and Identity: The Role of Hand Knitting in the Construction of Women's Sense of Self in an Island Community, Shetland c. 1850–2000. Textile History, 37 (2). 149-165. Black, S. (2005). Knitwear in Fashion. London: Thames & Hudson.
• Black, S. (2012). Knitting: Fashion, Industry, Craft. London: V&A Publishing.
• Breniquet, C. (2016). Weaving, Potting, Churning: Women at work during the Uruk Period. The Role of Women in Work and Society in the Ancient Near East. Walter de Gruyter GmbH.
• Cooke, B. (2011). The Physical Properties of Weft Knitted Structures. Advances in Knitting Technology (Ed.: K.F. Au) (37-47), Woodhead Publishing.
• Ergüder, B. (2006). Türkiye´de Kadın Emeğinin Değişen Yapısı: Enformel Kesimde Kadın Emeği ve Kadın Emeğine Talep. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gökdemir, L. ve Ergün, S. (2012). Kırsal Kalkınmada Kadının Rolü. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi İdari Bilimler. 1 (1). 67-80.
• Harrison, K. ve Ogden, C. A. (2019). Grandma never knit like this: reclaiming older women’s knitting practices from discourses of new craft in Britain. Leisure Studies, 38 (4). 453-467.
• Kepa, E. (2019). Knitting–(Wo)Men’s Occupation. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 70. 7183.
• Lion, B. ve Michel, C. (2016). The Role of Women in Work and Society in the Ancient Near East. Walter de Gruyter GmbH.
• Payko-čuden, A. (2017). Multiple Faces of Contemporary Hand Knitting. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 254 (19).
• Pınarcık, P. (2020). Mitler ve Olgular: Dokuma Tanrıçası Uttu Üzerine Bir İnceleme. Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları http://dx.doi.org/10.18367/Pha.20009. Dergisi.
• Rutt, R. (1989). A History of Hand Knitting. London: Batsford Ltd. Phaselis Steele, V. (2005). Encyclopedia of Clothing and Fashion. Thomson Gale.