KENT BELLEĞİNİ TWINMOTION İLE GELECEĞE AKTARMA: ESKİŞEHİR HAMAMYOLU ÇARŞI ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 19, 183 - 200, 31.12.2024

Elif Atıcı Tektaş , Ayşen Çelen Öztürk

Öz

İçerisinde bulunduğumuz Endüstri 4.0 dönemi teknolojinin oldukça yoğun kullanıldığı bir süreci ifade etmektedir. Teknolojinin hızla gelişmesi kentsel yaşamın da hızla değişmesinde ve dönüşmesinde etkili olmaktadır. Bunun dışında kente meydana gelen kentleşme politikaları ve doğal afetler gibi etkenlerde kentlerde değişim ve dönüşümlere yol açmaktadır. Bu değişimler ve dönüşümler sonucu kente ait değerler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Kente ait değerlerin, kentsel bellek ögelerinin korunması, kente olan aidiyet hissinin oluşması açısından önemlidir. Teknolojik gelişmeler bu anlamda katkı sağlayabilecek bir aracı durumundadır. Dijital teknolojiler aracılığıyla kentsel bellek ögelerinin belgelenerek korunması, saklanması ve geleceğe aktarılması mümkündür. Bu bağlamda kullanılan; Autocad, Revit, Photoshop, Illustrator, Sketchup, Lumion, Twinmotion, 3DMax, Archicad gibi programlar bu aracılardan bazılarıdır. Son dönemlerde sanal gerçeklik teknolojisinin gelişmesiyle birlikte tarihi ve kültürel değerlerin dijital ortama aktarılmasında sanal gerçeklik uygulamaları oldukça sık kullanılmaktadır. Sanal müzeler bu uygulamaların başında gelmektedir. Sanal müzeler, kullanıcıya bir yere gitmeden ekran ara yüzüyle ya da müze içerisinde artık var olmayan bir alanı sanal gerçeklik gözlüğü ile sanki oradaymışçasına deneyimleme fırsatı sunmaktadır. Bu bağlamda kültürel mirasın sürdürülebilir olması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında dijital teknolojilerin rolü büyüktür. Çünkü kültürel miras değerleri dijital teknolojilerle belgelenerek kayıt altına alınmakta ve kullanıcıların erişimine sunulmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma Eskişehir Hamamyolu Çarşısı’nın geçmiş döneminin sanal gerçeklik ile nasıl deneyimletilebilir konusuna odaklanan bir nitel araştırmadır. Bu deneyimde kullanılan Twinmotion programının olumlu ve olumsuz yönleri nedir tartışmaları yapılmıştır. Çalışma kapsamında Twinmotion programının yetersiz olduğu ve başka programlar aracılığıyla çalışmanın daha da geliştirilebilir olduğu ortaya koyulmuştur. Sonuç olarak, Twinmotion programı kültürel miras alanlarının sürdürülebilirliğinde nasıl etkilidir sorusuna bir örnek olacak çalışma ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bellek, Kolektif Bellek, Sanal Gerçeklik, Twinmotion, Eskişehir Hamamyolu Çarşısı

TRANSFERRING URBAN MEMORY TO THE FUTURE WITH TWINMOTION: THE EXAMPLE OF ESKİŞEHİR HAMAMYOLU ÇARŞISI

Öz

The ,nGustry  SerioG we are in reSresents a SerioG in which technoloJy is useG Yery intensiYely
The raSiG GeYeloSment oI technoloJy is eIIectiYe in the raSiG chanJe anG transIormation oI urEan
liIe ASart Irom this, Iactors such as urEani]ation Solicies anG natural Gisasters also cause chanJes
anG transIormations in cities As a result oI these chanJes anG transIormations, urEan Yalues are in
GanJer oI e[tinction 3reserYinJ city Yalues anG urEan memory elements is imSortant in creatinJ a
sense oI EelonJinJ to the city TechnoloJical GeYeloSments are a tool that can contriEute in this sense
,t is SossiEle to Gocument, SreserYe, SreserYe anG transIer urEan memory elements to the Iuture
throuJh GiJital technoloJies 8seG in this conte[t 3roJrams such as AutocaG, 5eYit, 3hotoshoS,
,llustrator, SketchuS, /umion, Twinmotion, '0a[, ArchicaG are some oI these intermeGiaries
:ith the recent GeYeloSment oI Yirtual reality technoloJy, Yirtual reality aSSlications are IreTuently
useG to transIer historical anG cultural Yalues to the GiJital enYironment 9irtual museums are one
oI these aSSlications 9irtual museums oIIer the user the oSSortunity to e[Serience an area that no
lonJer e[ists within the museum, as iI they were there, throuJh a screen interIace or throuJh Yirtual
reality Jlasses, without JoinJ anywhere ,n this conte[t, GiJital technoloJies Slay a maMor role in
ensurinJ the sustainaEility oI cultural heritaJe anG transIerrinJ it to Iuture Jenerations Because
cultural heritaJe Yalues are GocumenteG anG recorGeG with GiJital technoloJies anG maGe aYailaEle
to users ThereIore, this stuGy is a TualitatiYe research IocusinJ on how the Sast SerioG oI Eskişehir
Hamamyolu Ba]aar can Ee e[SerienceG with Yirtual reality The SositiYe anG neJatiYe asSects oI the
Twinmotion SroJram useG in this e[Serience were GiscusseG :ithin the scoSe oI the stuGy, it was
reYealeG that the Twinmotion SroJram was insuI¿cient anG that the work coulG Ee Iurther imSroYeG
throuJh other SroJrams As a result, a stuGy has emerJeG that will serYe as an e[amSle oI how the
Twinmotion SroJram is eIIectiYe in the sustainaEility oI cultural heritaJe sites

Anahtar Kelimeler

0emory, CollectiYe memory, 9irtual reality, Twinmotion, Eskişehir Hamamyolu Ba]aar

Kaynakça

• Alba, M. d. (2012). A Methodological Approach to the Study of Urban Memory: Narratives about Mexico City. Forum: Qualıtatıvesocıal Research, 3(2), https://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/ article/view/1854/3394.
• Alpan, A. (2016, Aralık). Eskişehir'in Yaya Omurgası Hamamyolu Caddesi Üzerine Düşünceler. Serbest Mimar(24), s. 44-48.
• Assmann, J. (2001). Kültürel Bellek, Çev. Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Atuk, A. (2002). 101 Eskişehir (Cilt 1.). Ankara: Eskişehir Odunpazarı Belediyesi.
• Benjamin, W. (2010). The Arcada Projects. G. Bridge, & S. Watson içinde, The Blackwell City Reader (Cilt 119-125). Wiley-Blackwell.
• Castells, M. (1997). Kent, Sınıf, İktidar. Çev: Asuman Erendil, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Dijck, J. v. (2010). Flickr and the culture of connectivity: Sharing views, experiences, memories. Memory Studies, DOI: 10.1177/1750698010385215, 4(4), 401-415, DOI: 10.1177/1750698010385215.
• Drassisma, D. (2007). Bellek Metaforları. Çev.: Gürol Koca, İstanbul: Metis Yayınları.
• Erkol, Ç. G. (2009). Taş Üstüne Taş Koymak: 12 Mart Romanlarında Görgü Tanığı Belleğinin Yazınsallaştırılması. L. Neyzi içinde, Nasıl hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Fleckner, U. (2005). Bellek ve Sonsuz. (O. Duman, I. Ergüden, A. O. Gültekin, R. Hakmen, & İ. Uysal, Dü) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Hajirasouli, A., Banihashemi, S., Sanders, P., & Rahimian, F. (2023). BIM-enabled virtual reality (VR)-based pedagogical framework in architectural design studios. Smart and Sustainable Built Environment, 1-21, DOI 10.1108/SASBE-07-2022-0149.
• Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza . (ç. Barış, Dü.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Üstün, B., & Özkan, C. (2016). Eskişehir Hamamyolu Caddesi'nin Cumhuriyet Döneminden günümüze mekansal değişimine yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(2), 54-77.
• Jenek, W., Caldwell, G., Donovan, J., Hansen, V., Adcock, M., & XI, M. (2020). Exploring Media Architecture Design in Virtual Design Environments, A Case Study of Undergrad Architecture Studio. Journal of Design Studio, 2(2), 159-163, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-ile/1396358.
• Kırcı, A. B. (2015). Zamana Direnmek: Kişisel Hafıza Mekanları. Ankara: Yayınlanmamış yüksel lisans tezi: Başkent Üniversitesi Soyal Bilimler Enstitüsü.
• Landsberg, A. (2018). Prosthetic memory: the ethics and politics of memory in an age of mass culture. Prosthetic memory (s. DOI:10.7765/9781526137531.00014). içinde
• Makaklı, E. S., & Özar, B. (2018). Fiziksel Mekanın Sayısal Platformlarda Temsili; Topkapı Sarayı Müzesi davası. I. Uluslararası Osmanlı İzleri Sempozyumu (s. 1-12). Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Marconcini, S. (2018). ICT as a tool to foster inclusion: Interactive maps to access cultural heritage sites. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (s. 1-7). Florence, Italy: IOP Publishing Ltd.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları. Ankara: Dost Yayınevi, çev. Mehmet Emin Özcan.
• Olgun, İ. (2009). Kentsel değişim sürecinde kentsel okuma ve bellek ilişkisi. İstanbul, Yayınlanmamış doktora tezi: Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Paladini, A., Dhanda, A., Ortiz, M., Weigert, A., Nofal , E., Min, A., . . . Quintero, M. (2019). Impact Of Vırtual Realıty Experıence On Accessıbılıty Of Cultural Herıtage. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, GEORES 2019 – 2nd International Conference of Geomatics and Restoration, XLII-2/W11, s. 929-936. Milan, Italy .
• Quintilla-Castan, M., & Agustfn-Hernandez, L. (2022). Architectural Inventories. Evolution of Graphic Documentation of Heritage. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 10(2), 379- 409, DOI: 10.15320/ICONARP.2022.207.
• Özak, N. Ö., & Gökmen, G. P. (2009). Bellek ve mekan ilişkisi üzerine bir model önerisi. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 8(2), 145-155.
• Rossi, A. (2006). Şehrin Mimarisi (1. b.). (N. Gürbilek, Çev.) İstanbul: Kanat Kitap, Pusula Yayıncılık. Sürücü, O., & Başar, M. E. (2016). Kültürel Mirası Korumada Bir Farkındalık Aracı Olarak Sanal Gerçeklik. Artium, 4(1), 13-26.
• Sam, N. (2018). Kent, Toplum, Kültür. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Sarıöz, P. (1997). Bir Zamanlar Eskişehir (Cilt 1.). İstanbul: Esbank.
• Warremains. (2021). Haziran 2024 tarihinde https://www.warremains.com/ adresinden alındı
• WenXiao, Mills, J., Guidi, G., Rodrfguez-Gonzalvez, P., Barsanti, S. G., & Gonzalez- Aguilera, D. (2018). Geoinformaticsfortheconservationandpromotionofculturalheritage insupportoftheUNSustainableDevelopmentGoals. ISPRSJournalofPhotogrammetryandRemoteSensing(142), 389-406.
• Yegen, C., & Dönmez, S. C. (2023). Virtual Reality in History and Collective Memory Transfer: The Case of "War Remains". İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,, 10(1), . 412-430.
• Yiğit, A. Y., & Uysal, M. (2021). 3D Modeling of Historical Artifacts and Visualization by Augmented Reality. BSEU Journal of Science, 8(2), 1032-1043, https://doi.org/10.35193/bseufbd.1011064 . Zafer, S. (tarih yok). Kolektif Hafıza Ve Mekansal Pratiklerin Dijital İletişim Araçları Etkisinde Dönüşümü. İstanbul: Yayınlanmamış yüksek lisans tezi: İstanbul Teknik Üniversitesi.