Kırgız Milli Ala Arça Parka Ait Yerli Çeşitler Araştırma İstasyonunda Yetişen Albenisi Yüksek Bazı Elma (Malus x domestica Borkh.) Çeşitlerinin Bazı Meyve Özellikleri

Yıl 2024, , 112 - 119, 15.08.2024

Malika Turgunbaeva , Ahmet Aygün

https://doi.org/10.38001/ijlsb.1480394

Bu makale için tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijlsb/issue/88564/1603218

Öz

Bu araştırma, Kırgızistandaki Bişkek şehri içerisinde bulunan farklı yerlereden daha önceden toplanarak kurulmuş yerel elma çeşitlerine ait koleksiyon bahçesinde yetiştirilen bazı elma çeşitlerinin meyve özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada toplam 18 adet yerel elma çeşidi incelenmiştir. Elma çeşitlerinde meyve ağırlığı 42.28- 261.25 g , meyve boyu 25.39-73.31 mm, meyve eni 30.58-94.19 mm, meyve kalınlığı 31.41-91.36 mm, sap çukuru derinliği 5.22-17.58 mm, sap çukuru eni 9.88-26.42 mm, sap çukuru genişliği 8.59-31.80 mm, sap uzunluğu 13.32-32.21 mm, sap kalınlığı 1.16 -9.47 mm, meyve çiçek çukuru derinliği 5.75-28.69 mm, meyve çiçek çukuru genişliği 8.73-22.61 mm, meyve çiçek çukuru eni 4.14-17.46 mm, çekirdek sayısı 3.22-8.60 adet, meyve eti sertliği 2.51-11.35 kg/cm², suda çözünebilir kuru madde miktarı %3.48-16.75, pH 3.02 ile 7.40, titre edilebilir asitlik miktarı 27.71-3.10 aralığında bulunmuştur. Bu sonuçlar bölgede farklı lokasyonlardan daha önce toplanan elmalarda özellik bakımından farklılıklar olduğunu ortaya koymasının yanında bu çeşitlerin piyasada talep edilebileceği fikrini doğurmuştur. Diğer yandan bu genetik kaynakları oluşturan bahçenin yaşlanması ve bakımsız olması yüzünden bu çeşitler yok olma tehlikesi altındadır.

Anahtar Kelimeler

Malus x domestica Borkh., Kırgızistan, pomoloji, astlik, SÇKM.

Some Fruit Characteristics of Some High Albenic Apple (Malus x domestica Borkh.) Varieties Grown in Kyrgyz National Ala Arça Park Local Varieties Research Station

Bu makale için tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijlsb/issue/88564/1603218

Öz

This study was carried out to determine the fruit characteristics of some apple cultivars grown in the collection orchard of local apple cultivars previously collected from different locations in Bishkek city in Kyrgyzstan. A total of 18 local apple varieties were examined in the study. Fruit weight 42.28- 261.25 g, fruit length 25.39-73.31 mm, fruit width 30.58-94.19 mm, fruit thickness 31.41-91.36 mm, stem pit depth 5.22-17.58 mm, stem pit width 9.88-26.42 mm, stem pit width 8.59-31.80 mm, stem length 13.32-32.21 mm, stem thickness 1.16 -9.47 mm, fruit flower pit depth 5. 75-28.69 mm, fruit flower pit width 8.73-22.61 mm, fruit flower pit width 4.14-17.46 mm, number of seeds 3.22-8.60, fruit flesh hardness 2.51-11.35 kg/cm², water soluble dry matter 3.48-16.75%, pH 3.02-7.40, titratable acidity 27.71-3.10. These results showed that there were differences in the characteristics of the apples collected from different locations in the region, and it gave rise to the idea that these varieties could be demanded in the market. On the other hand, these varieties are under the danger of extinction due to the aging and neglect of the orchard that constitutes these genetic resources.

Anahtar Kelimeler

Malus x domestica Borkh., Kyrgyzstan, pomology, acidity, WSDM.

Kaynakça

• Bayazıt. S. D. Kılıç. and K. Gündüz. Performance of mondial gala apple cultivars grafted on M9 apple rootstock in the Mediterranean region of Turkey. MKU. Tar. Bil. Derg. 2019. 24(1) : 43-47
• 2. Shlyavas. A. V. et al. Genetic diversity of old and local apple (Malus × domestica Borkh.) cultivars from the collection of VIR according to AFLP analysis. Russian Journal of Genetics. 2019. 55(11). 1338–1346
• 3. Kırkaya. H. M. F. Balta. and T. Kaya. Perşembe İlçesinde yetişen elma genotiplerinin pomolojik. morfolojik ve fenolojik özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. 2014. 4(3): 15-20.
• 4. Özrenk. K. et al. Çatak ve Tatvan yörelerinde yetiştirilen yerel elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2011. 21(1):57-63.
• 5. Arnold. M. and A. Gramza-Michalowska. Recent development on the chemical composition and phenolic extraction methods of apple (Malus domestica)—A Review. Food Bioprocess Technol. 2023. 10. 1–42.
• 6. Dzunusova. M. R. Apasov. and A. Mammadov. National report on the state of plant genetic resources for food and agriculture in Kyrgyzstan. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Rome. 2008.
• 7. Uzun. A. et al. Genetic diversity in apple accessions belong to different species collected from natural populations of Tianshan Mountains. South-West Kyrgyzstan //Erwerbs-Obstbau. – 2019. – Т. 61. – №. 4.
• 8. FAO (2023). Crops and Livestock Products. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL
• 9. Kırgız Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Komitesi. Tarım sektörü https://stat.kg/ru/statistics/selskoehozyajstvo/
• 10. Balta. M.F. et al. Ordu yöresinde yetiştirilen mahalli elma genotiplerinin fenolojik. morfolojik ve pomolojik özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2015. 32(1): 47-56.
• 11. Çoşkun. S. and M.A. Aşkın. Bazı Yerli Elma Çeşitlerinin Pomolojik ve Biyokimyasal Özelliklerinin Belirlenmes. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat fakültesi Dergisi. 2016. 11(1): 120-131.
• 12. Daler. S. M.A. Aşkın. and Y. Karakurt. Bazı birbirine benzer elma (Malus domestica L.) genotiplerinde pomolojik ve moleküler yöntemlerle genetik akrabalık derecelerinin tespiti. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2016. 21(2). 444-452.
• 13. Farrokhi. J. et al. Evaluation of genetic diversity among iranian apple (Malus domestica Borkh.) cultivars and landraces using simple sequence repeat markers. Australian Journal of Crop Science. 2011. 5 (7): 815.
• 14. Güleryüz. M. and S. Ercişli. Kağızman İlçesinde Yetiştirilen Mahalli Elma Çeşitleri Üzerinde Biyolojik ve Pomolojik Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 1995. 26 (2): 183-193.
• 15. Kuşçu. A. and Ö. Bulantekin. The effects of production methods and storage on the chemical constituents of apple pekmez. Journal of Food Science and Technology. 2016. 53(7). 3083-3092.
• 16. Miller. S. et al. Performance of apple cultivars in the 1995 ne183 regional project planting. Journal of the American Pomological Society. 2004. 58 (2): 65-77
• 17. Mratinić. E. and M. F. Akšić. Phenotypic diversity of apple (Malus sp.) germplasm in South Serbia. Brazilian archives of biology and technology. 2012. 55 (3): 349-358.
• 18. Özmen. Z.S. and Ç. Çekiç. Tokat yöresinde yetişen yerel elma genotiplerinde pomolojik özelliklerin tespiti. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG). 35(Ek Sayı). 2018. 102-107. https://doi.org/10.13002/jafag4516
• 19. Özmen. Z. S. and Ç. Çekiç. Tokat yöresinde yetişen yerel elma genotiplerinde pomolojik özelliklerin tespiti. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2017. 35: 102-107. http://ziraatdergi.gop.edu.tr
• 20. Öztürk. A. E. Aydın. and B. Ozturk. Bioactive compounds and fruit quality traits of Granny Smith Challenger apple grown under varying shade levels of green protective shade nets. Journal of Food Processing and Preservation. 2022. 46(8). e16777.
• 21. Öztürk. A. and B. Öztürk. Samsun Ekolojisinde Yetişitirilen Standart Bazı Elma Çeşitlerinin Pomoloijk Özelliklerinin Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimler Dergesi, 2016. 31(1) : 1-8.
• 22. Şenyurt. M. Ö. Kalkışım. and T. Karadeniz. Gümüşhane yöresinde yetiştirilen bazı standart ve mahalli elma (Malus communis L.) çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Akademik Ziraat Dergisi. 2015. 4(2): 59-64. ISSN 2147-6403