Aerobik organizmalar için oksijen vazgeçilmez
bir moleküldür. Biyotik ve abiyotik stres faktörleri altında bitkilerde elektron
taşınımı ile ilgili reaksiyonlar aktif oksijen türlerinin oluşum hızını
artırır. Bu reaksiyonlarda elektronlar stres faktörlerinin etkisiyle asıl hedef
molekül yerine oksijene verilir. Bu şekilde başlayan zincirleme reaksiyonlar
bitki dokularında süperoksit radikali, hidrojen peroksit ve hidroksil radikali
gibi aktif oksijen türlerinin birikim göstermeye başlamasına yol açar.
Antioksidant sistemin yeterince aktive edilememesi durumunda oldukça reaktif
olan aktif oksijen türleri hücresel bileşenlere zarar vermeye başlar. Bu olay
oksidatif stres olarak bilinir. Aktif oksijen türleri bitki hücrelerindeki
birçok organelde oluşabilir. Kloroplastlar bitki hücrelerinde aktif oksijen
türlerini oluşturma kapasitesi bakımından en aktif organellerdir. Bunun dışında
mitokondriler, peroksizomlar, endoplazmik retikulum gibi organellerle
apoplastik bölgede de aktif oksijen oluşumu gözlenir. Stres koşulları altında
sekonder bir stres olarak ortaya çıkan oksidatif stres tarımsal verimliliği
tehdit eden en önemli faktör olarak kabul edilmektedir. Bu derlemede bitki
hücrelerinde aktif oksijen türlerinin oluşumuna neden olan metabolik olaylar,
bu bileşiklerin kimyasal özellikleri ve oksidatif hasar oluşturma mekanizmaları
tartışılmıştır.
Oxygen has been an indispensable molecule for
aerobic organisms. The reactions related to electron transport in plants under
biotic and abiotic stress factors may cause acceleration of the formation rate
of active oxygen species. In these reactions, electrons are delivered to the
oxygen instead of main target molecule as the result of stressful conditions.
Thus, a chain reaction starts and this leads to the accumulation of the active
oxygen species in plant tissues, such as superoxide, hydrogen peroxide and
hydroxyl radical. In the case of lower antioxidant activity, active oxygen
species begin to be harmful to cell components, which is known as oxidative
stress. Active oxygen species may be produced in several cell compartments in
plant cells. Chloroplasts, for example, are known to have the highest potential
to produce active oxygen species in plant cells. In addition, mitochondria,
peroxisomes, endoplasmic reticulum and apoplast are included in the formation
of active oxygen species in plants. Oxidative stress, which appears secondary
stress under stressful conditions, has been accepted as the most serious threat
for agricultural productivity. In this review, metabolic reactions leading to
the formation of active oxygen species in plants, the chemistry of these
reactive compounds and their mechanism to produce oxidative stress are
discussed.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Yapısal Biyoloji |
Bölüm | Derleme Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Ağustos 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |