REKLAMLARDAKİ ÇİZGİ FİLM KARAKTERLERİNİN ÇOCUK TÜKETİCİLERİN SATIN ALMA DAVRANIŞINI ETKİLEME BİÇİMİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 155 - 171, 30.10.2018

Arzu KALAFAT ÇAT

Öz

Küreselleşmenin
beraberinde getirdiği rekabet ortamı firmaların reklam ve pazarlama
stratejilerinde değişiklikler yapmalarını gerekli kılmıştır. Firmalar
varlıklarını devam ettirebilmek, rakipler arasında ön plana çıkmak, farklılık
yaratmak, hedef kitleyi etkilemek dolayısıyla satış ve karlılıklarını arttırmak
amacıyla önemli bir pazar olan çocuklara yönelik reklamlara ciddi bütçeler
ayırmaktadır. Günümüzde çocuklar pazarlama ve reklam faaliyetlerinin hedef
tüketicisi konumunda yer almaktadırlar. Okul ve uykudan sonra günlük yaşamın
büyük bir kısmını televizyon izleyerek geçiren modern çocuk, reklam
endüstrisinin tüketim evrenine dâhil olmuştur. Televizyonda yayınlanan
reklamların kısa metinlerden oluşması, sürekli tekrarlanması, reklamda
kullanılan renkler, hareketli müzikler, çocukların sevdiği çizgi film karakterlerinin
reklamlarda yer alması çocukların ilgisini çekmektedir. Çocuk tüketiciler,
pazarlamacılar ve reklamcılar için önemli bir pazar bölümüdür. Çocuklar hem
ailelerinin satın alma kararını etkileyerek hem de kendi harçlıklarıyla da
alışveriş yaparak tüketim pazarına dâhil olmaktadırlar. Çocukların satın
alma/satın aldırma kararında ise severek izledikleri reklamlar ve reklamlarda
yer alan çizgi film karakterleri oldukça etkili olmaktadır. Bu çalışmada
çocuklara yönelik hazırlanan reklam mesajlarında yer alan çizgi film karakterlerinin
çocukların satın alma/satın aldırma davranışına etkisi incelenecektir. Bu
amaçla nitel bir çalışma yöntemi olan odak grup görüşme yöntemi kullanılmıştır
ve tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 4-6 yaş aralığında çocuğu bulunan 10
anne derinlemesine görüşmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

reklam, çocu

Kaynakça

• Akçalı İçin, S. (2015). “Tüketim Toplumunda Çocukluğun Yitişi”. Çocuk ve Medya. (Ed.) Selda İçin Akçalı, Ankara: Nobel Kitap.
• Akdağ, Ç. T. (2017). “Tipeez.com Örneği Üzerinden Tüketim Kültürü, Toplumsal Cinsiyet ve Disneyleşme”, Medya ve Çocuk, TRT Akademi, 2(4), 524-543.
• Asena, M. B. (2009). "Gıda Reklamlarının Okul Öncesi Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Anneler Tarafından Değerlendirilmesi", Yükseklisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Çat Kalafat, A. (2018). “Digital Games and Violence”, Handbook of Research on Children’s Consumption of Digital Media, Gülşah SARI (Ed). USA: IGI Global, ss.258-275.
• Elden M. ve Ulukök Ö. (2006). "Çocuklara Yönelik Reklamlarda Denetim ve Etik", Küresel İletişim Dergisi, Sayı 2.
• Elden, M., Ulukök, Ö., Yeygel, S. (2014). Şimdi Reklamlar..., İletişim Yayınları: İstanbul.
• Ertürk, Y. D. (2011). "Çocukluk Çağı Gelişim Dönemlerine Göre Medya Kullanımı", Çocuk Hakları ve Medya, Haz. Ruhi Şirin, İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları.
• Gülcan, S. (2011). "Popüler Çocuk Dergileri ve Tüketici Çocuğun İnşaı/Pazarlanması", Çocuk Hakları ve Medya, Haz. Ruhi Şirin, İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları.
• Kaban Kadıoğlu, Z. (2014). Tüketim İletişimi Süreçler, Algılar ve Tüketici, İstanbul: Pales Yayıncılık.
• Kırdar, Y. (2007) "Satın Alma Davranışında Yeni Tüketiciler, Çocuklar ve Tetikleyici Reklamlar", 4. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi, İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi.
• , P. S. (2011). "Televizyonun Çocuğa Yönelik Reklamları Bağlamında Yasal Düzenlemeler", Çocuk Hakları ve Medya, Haz. Ruhi Şirin, İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları.
• Özenç, E. G. ve Doğan, M. C. (2014). "Ekolojik Kurama Dayalı İşlevsel Okuryazarlık Yaşantısı Ölçeği’nin (EKDİOYÖ) Geliştirilmesi ve Geçerlik Güvenirlik Çalışması", Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice. 14(6), 2239-2258.
• Postman, N. (2012). Televizyon: Öldüren Eğlence: Gösteri Cağında Kamusal Söylem. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Quadır S. E. ve Akaroğlu G. (2009). "Televizyon Reklâmlarının Çocuk Tüketiciler Üzerine Görsel Etkilerinin Bir İncelemesi", Selçuk İletişim, 6, 1, 2009.
• Ritzer, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Çev.) Şen Süer Kaya, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• RTÜK (2013). Türkiye'de Çocukların Medya Kullanma Alışkanlıkları Araştırması, İstanbul: Bizim Matbaa.
• Seçkin, G. (2011). "Popüler Çocuk Dergileri ve Tüketici Çocuğun İnşaı/Pazarlanması", Çocuk Hakları ve Medya, (Ed.) Mustafa Ruhi Şirin, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Silkü H. A. (2007). "Farklı Kültürlerde Çocukların Tüketime Yönelmesinde Televizyon ve Televizyon Reklâmlarının Etkisi, Risk Altındaki Çocuklar". İstanbul Üniversitesi 4. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kong. ve 4. Uluslararası Çocuk Filmleri Festivali ve Kong., 1. Cilt, 22-24 Ekim 2007, İstanbul, 153-166.
• Şirin, M. R. (2011). "Şiddet, Televizyon ve Çocuk Dostu Medya", Çocuk Hakları ve Medya, Haz. Ruhi Şirin, İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları.
• Temel, A. ve Yeygel, S. (2005)." Çocuğun tüketici kimliği kazanmasında aile iletişimi modelleri ve reklamın etkileri". 2. uluslar arası çocuk ve iletişim kongresi “iletişimin çocuğa etkisi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, İstanbul, 4-6 Nisan, vol.1, ss. 337- 356.
• Üstündağ, A. ve Özcan, D. (2016). "10-14 Yaş Arası Gençlerin Televizyon İzleme Alışkanlıkları ve Çok İzledikleri Diziler", Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Sayı 43. Güz 2016.