TÜRK İŞLEME SANATINDA GÜL MOTİFİ

Yıl 2019, Cilt 4, Sayı 6, 51 - 61, 30.04.2019

Mine CAN

Öz

İnsanlık tarihi kadar eski bir kültürel arka plana sahip olan gül, bütün bitkilerden ve özellikle de diğer çiçeklerden daima farklı görülmüştür. Gül, hemen hemen bütün din ve kültürlerde kendisine geniş yer bulmuş ve edebi anlamda da oldukça geniş bir perspektifte ele alınmıştır. Bitkileri, hayvanları, doğada hareket halinde olan her şeyi sembolleştiren insanoğlu çiçeklerin kraliçesi olarak görülen güle de zaman ve mekan tanımadan sembolik anlamlar yüklemiştir. Bu amaçla çalışmada literatürden elde edilen bilgiler doğrultusunda gülün taşıdığı gerçek ve simgesel anlamlar ile birlikte, Türk kültür tarihi içerisinde önemli yer tutan ve bezeme konusu olarak gül motifinin kullanıldığı işlemeli ürünlerden örnekler sunulmuştur. Çalışmaya kaynak oluşturan eserler Osmanlı dönemine ait Türk işleme sanatının özgün niteliklerine sahip ürünlerdir. Ürünlerin teknik ve estetik özellikleri değerlendirilerek konu tartışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

El sanatları, Türk işleme sanatı, gül

Kaynakça

• Açıl, B. (2015). Klasik Türk Şiirinde Estetik Bir Unsur Olarak Çiçekler. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, S. 5, s. 1-28. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/73095
• Alp, Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş. Ankara: Eflatun Yayınevi.
• Anonim. (1985). Temel Tükçe Sözlük, Kamus-I Türki. İstanbul: Karakuşak Basın ve Yayın Ltd. Şti.
• Ayvazoğlu, B. (1996). Güller Kitabı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Barışta, H. Ö. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Halk İşlemeciliği Desen ve Terminolojisinden Örnekler. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Basımevi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kültür Dairesi Yayınları: 55.
• Barışta, H. Ö. (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları / 2342.
• Çelikdağ, Süme, G. (2017). Türk Kültüründe Değerler Simgesi Gül. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 13, 105-123.
• Çetintaş, D. (2013). Mitolojinin Güçlü Dalı: Gül. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Gül Özel Sayısı, 13-28.
• Çubukçu, B. (2017). Bursa Halk Kültüründe Çiçek ve Ağaç Sevgisinin Yeri. 8. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiriler Kitabı. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 3522, Ankara.
• http://www.arkeo-tr.com/bitkilerin-mitolojik-kokeni.html (Erişim Tarihi: 10.09.2018)
• Kahraman, N. ve Arikan, R. (2015). Orta Asya’dan Bilecik’e Hıdırellez. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 15 (1), 13-28.
• Karpuz, E., Pett Şentürk, A. ve Harmankaya, H. (2013). Çankırı’da Bulunan Saklı Hazineler. Çankırı: Yenigün Matbaası.
• Köklü, H. (2008) El İşlemeleri. İstanbul: YA-PA Yayın Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş.
• Markaloğlu, Ş. (1996). Dival İşi (Sırma-Maraş İşi). Ankara: Özkan Matbaacılık Ltd. Şti.
• Ülker, N. (2005). Ayaş Yöresi Yağlıkları. Motif Dergisi, 40 (11), 4-7.