THE REFLECTIONS OF THE RELATIONS BETWEEN ROME-PARTH IN CILICIA PROVINCE IN B.C. I. CENTURY

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 2, 1 - 14, 01.06.2011

Mehmet Kurt

Öz

Province of Cilicia which was established in order to hinder piratical activities in the southern Anatolia has an important place in Rome’s traditional policy of the east and the fact of administrtation. The province spread on the widest borders thanks to the regulations that were made by Pompeius has gained more importance strategically with additions of Apameia (=Dinar), Cibyra (= Gölhisar), and Synnada (= Şuhut) during the governorship of Lentulus Spinther. Especially the east part of the province comprising Cilicia Pedias was the first of the areas where rather complex relations were experienced, and frequent regulations were applied in. B.C. I. Century Rome administration. Undergoing hard times due to the erroneous administration of Rome Governors and the problem of piracy for a long time; the province had been face to face with the danger of Parth due to its being tied to Cilicia Pedias by Pompeius. Being Cicero and Marcus Antonius’ in the first place, Parths have great roles in the regulations made by Rome’s Province of Cilicia administrators. Hence, the subject of this study is the reflections of the relationship between Rome- Parth on the light of Cicero’s letters and ancient sources. With respect to this side, the study includes a general evaluation about historical improvement of Cilicia Province in the context of Rome-Parth relations.

Anahtar Kelimeler

Rome, Parths, Province of Cilicia, Cicero, Marcus Antonius.

M.Ö. I. YÜZYIL ROMA-PARTH İLİŞKİLERİNİN KİLİKYA EYALETİ’NDEKİ YANSIMALARI

Öz

Anadolu’nun güneyindeki korsanlık faaliyetlerini engellemek amacıyla kurulmuş olan Kilikya Eyaleti, Roma’nın geleneksel doğu politikası ve yönetim olgusunda önemli bir yer tutmuştur. Pompeius’un yapmış olduğu düzenlemelerle tarihinin en geniş sınırlarına ulaşmış olan eyalete, Lentulus Spinther’in valiliği sırasında Apameia (= Dinar), Cibyra (= Gölhisar) ve Synnada (= Şuhut)’nın da eklenmesiyle stratejik açıdan daha da önem kazanmıştır. Eyaletin özellikle Ovalık Kilikya’yı kapsayan doğu kesimi, M.Ö. I. Yüzyıl Roma yönetiminde oldukça karmaşık ilişkilerin yaşandığı, sık sık düzenlemelerin yapıldığı sahaların başında gelmiştir. Romalı valilerin kötü yönetimi ve korsanlık sorunu yüzünden uzun süre sıkıntılı dönemler yaşayan eyalet, Pompeius tarafından Ovalık Kilikya’nın bağlanması sonucu Parth tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Cicero ve Marcus Antonius başta olmak üzere, Roma’nın Kilikya Eyaleti yöneticilerinin yapmış oldukları düzenlemelerde Parthların büyük payı olmuştur. İşte bu çalışmanın konusunu Cicero’nun mektupları ve antik kaynaklar ışığında Roma-Parth ilişkilerinin Kilikya Eyaleti’ndeki yansımaları oluşturmuştur. Bu yönüyle çalışma, Roma-Parth iliklileri çerçevesinde Kilikya Eyaleti’nin tarihi gelişimi hakkında bir genel değerlendirmeyi içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Roma, Parthlar, Kilikya Eyaleti, Cicero, Marcus Antonius

Kaynakça

• Akşit, O., (1976). Roma İmparatorluk Tarihi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Alıshan, L., (1899). Sisouan ou Armeno-Cilicie, Description Géographique et Historique, Venise: S. Lazare.
• Alkım, U. B., (1959). “Güneybatı-Antitoros Bölgesi’nde Eski Bir Yol Şebekesi”, Belleten, XXIII/ 89-92, 59-77.
• Arslan, M., (2000). Antikçağ Anadolusu’nun Savaşçı Kavmi Galatlar, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat yayınları.
• O halde Antonius’un bağımlı krallar atamasının Philippi Savaşı’ndaki hizmetleri yanında, olası Parth seferine karşı tampon
• bir bölge yaratma ihtiyacı ve Toros dağlarında barınan kabilelerin kontrol altına alınması gibi gerekçeleri de vardı. Bu konuda
• bkz. Kaya, 2005b: 146.
• Bahar, H., (2008). “Konya-Karaman Yüzey Araştırmaları 2006”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, XXV/1, 235- 254.
• Belke, K. & Restle, M., (1978-1980). “Die Festungsanlage auf dem Baş Dağ (Kara Dağ): Eine Hellenistischeurg im zentralen Kleinasien”, Öjh, LII, 1-30.
• Cassius Dio, (1961). Historia Romana (Dio’s Roman History), With an English Translation by E. Car (The Loeb Classical Library), London.
• Cicero, M. T., ad. Fam., (1927). Epistulae ad Familiares, Letters to his friends. With an English Translation by W. G. Williams (The Loeb Classical Library), London-New York.
• Cicero, M. T., ad. Att. (1968). Cicero’s Letters to Atticus, edited D. R. Stackleton Bailey, Volume III, Cambridge: At The University Press.
• French, D. H., (1996). “The Site of Barata and Routes in the Konya Plain”, Epigrafica Anatolica, XXVII, 93- 110 (Tafel I-VIII).
• Hild, F. & Hellenkemper, H., (1990). Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
• Houwınk Ten Cate, P. H. J., (1961). The Luwian Population Groups of Lycia and Cilicia Aspera During the Hellenistic Period, Leiden: Brill.
• Hunter, L. W., (1913). “Cicero’s Journey to his Province of Cilicia in 51 B.C.”, The Journal of Roman Studies, III, 73-97.
• Kaya, M. A., (1999). “Parthlar (=Arsaklar) Ve İ. Ö. I. Yüzyılın İlk Yarısında Parth-Roma İlişkileri”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir: BETA Basım Yayın, İstanbul, 407-425.
• Kaya, M. A., (2004). “Romalılar, Parthlar ve Armenia Krallığı (İ.Ö. 96-İ. S. 4), Tarih İncelemeleri Dergisi, XIX/1, 73-86.
• Kaya, M. A., (2005a). “Anadolu’da Roma Eyaletleri: Sınırlar ve Roma Yönetimi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XXIV/ 38, 11-30.
• Kaya, M. A., (2005b). Anadolu’daki Galatlar ve Galatya Tarihi, İzmir: İlya yayınevi.
• Kirbihler, F., (2008). “Cicéron, d’Italie en Cilicie. Conditions, vitesse et impressions de voyage d’un futur gouverneur”, Res Antiquae, 5, 349-364.
• Ksenophon, (1998). Anabasis (Onbinlerin Dönüşü), Çeviren: T. Gökçöl, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Lerouge, C., (2007). L’image des Parthes dans le monde gréco-romain, Du début du Ier siècle av. J.-C. Jusqu’à la fin du Haut-Empire romain, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
• Livius, T., (1957). Ab Urbe Condita (From the Founding of the City), With an English Translation by B. O. Foster (The Loeb Classical Library), London.
• Magie, D., (1950). Roman Rule in Asia Minor I-II, Princeton: Princeton University Press.
• Marshall, A. J., (1972). “The Lex Pompeia De Provinciis (52 B. C.) and Cicero’s Imperium in 51-50 B.C.: Constitutional Aspects”, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt, I, 887-921.
• Mutafian, C., (1988). La Cilicie au Carrefour des Empires, I-II, Paris: Les Belles Lettres.
• Özaktürk, F. G., (2009). “Cicero Tarihin Akışını Değiştiren Söylevler: Oratianes Philippicae”, Doğu-Batı, (Romalılar I), 49, 125-158.
• Piganiol, A., (1930). La Conquête Romaine, Paris: Presses Universitaires de France.
• Plutarkhos, (1948). Bio Paralelloi (Plutarch’s Paralel Lives), Çev. B. Perrin (The Loeb Classical Library), London.
• Polibios, (1954). Historiai (The Histories of Polybius), Çev. W. R. Paton (The Loeb Classical Library), London.
• Ramsay, W. M., (2000). Tarsus, Aziz Pavlus’un Kenti (Çev. L. Zoroğlu), Ankara: Türk Tarih Kurumu yayınları.
• Rostovtzeff, M. I., (1957). The Social and Economic History of Roman Empire, New York: Oxford University Press.
• Rostovtzeff, M. I., (1960). Rome, New York: Oxford University Press.
• Sayar, M. H., (2000). “Çukurova’nın Kutsal Kenti Kastabala”, Arkeoloji ve Sanat, 99, 2-14.
• Sayar, M. H., (2001). “Tarkondimotos, seine Dynastie, seine Politik und seine Reich”, La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII, 373-380.
• Sayar, M. H., (2004). “Das Ebene Kilikien vom Tod Alexanders des Groen bis zur Gründung der Provinz Cilicia durch Kaiser Vespasian (323 v. Chr.-72-73 n. Chr.”, Kulturbegegnung in einem Brückenland, Gottheiten und Kulte als Indikatoren von Akkulturationsprozessen im Ebenen Kilikien, Bonn.
• Shaw, B. D., (1990). “Bandit Highlands and Lowlands Peace: The Mountains of Isauria-Cilicia”, The Journal of Economic and Social History of the Orient, XXXIII/II, 199-223.
• Sherwin-White, A. N., (1984). Roman foreign policy in the East (168 B.C. to A. D. 1), London: Duckworth.
• Stark, F., (1966). Rome on the Euphrates; the story of a frontier, London: Murray.
• Strabon, (1949). Geographika (The Geography of Strabo), çev. H. L. Jones (The Loeb Classical Library), London.
• Strabon, (2000). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII, XIII, XIV), Çev. A. Pekman, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat yayınları.
• Syme, R., (1939). “Observations on the Province of Cilicia”, Anatolian Studies Presented W. H. Buckler (Edited W. M. Calder, J. Keil), 299-332.
• Syme, R., (1995). Anatolica Studies in Strabo, Editeb by Antony Birley, New York: Oxford University Press.
• Texier, C., (2002). Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, III, Çev. Ali Suat, Ankara: Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı yayınları.
• Tobin, J., (2001). “The Tarcondimotid Dynasty in Smooth Cilicia”, La Cilicie: Espaces et Pouvoirs Locaux, Varia Anatolica, XIII, 381-388.
• Tobin, J., (2004). Black Cilicia, A Study of the Plain of Issus during the Roman and Late Roman Periods, BAR International Series, 1275, Oxford, England: John and Erica Hedges.
• Ünal, A. & Girginer, K. S., (2007). Kilikya-Çukurova, İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemine Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul: Homer kitabevi.