İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Görüşlerine Göre İstenmeyen Öğretmen Davranışları

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 52 - 71, 11.10.2017

Hasan Yeşilyurt

Öz

Bu araştırmanın amacı; ilkokul 4. sınıfta sınıf içi
istenmeyen öğretmen davranışlarının neler olduğuna ilişkin öğrencilerin
görüşlerini belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma tekniği kullanılmıştır. Araştırmada
amaçlı örnekleme yolu izlenmiştir. Görüşmeler ... ili Merkezi’nde bulunan
... İlkokulu’nda ders başarısı açısından üç farklı düzeydeki 4. sınıf
öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Görüşme yapılan öğrenciler, aynı sınıfta
öğrenim gören düşük, orta ve yüksek ders başarısına sahip öğrenci grupları
arasından seçilmiştir. Özellikle ders başarısı farklı düzeylerde bulunan
öğrencilerin görüşlerinin alınması bu süreç ile ilgili fikirlerin yansıtılması
açısından önem taşımıştır. Araştırmanın katılımcıları, 2014-2015 eğitim-öğretim
döneminde ... İlkokulu’nda öğrenim gören toplam 11 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrenciler
seçilirken sınıf öğretmenlerinden ders başarılarına göre gruplama için yardım
istenmiştir. Öğrenciler aynı okulda öğrenim gören dört ayrı şubeden
seçilmiştir. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak yapılandırılmış görüşme tekniği
kullanılmıştır. Hazırlanan görüşme soruları görüşme formları uzman görüşleri
alınarak, düzeltmeleri yapıldıktan sonra uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan
soruların yanıtlarını bulabilmek amacıyla aynı sınıfta öğrenim gören düşük,
orta ve yüksek ders başarısına sahip öğrencilerle görüşmeler yapılmıştır. Görüşme
soruları kapalı uçlu sorulardan oluşturulmuş ve bireysel görüşmeler şeklinde
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada toplanacak veriler, içerik analizi ile analiz
edilmiştir. Araştırmanın bulgularına ve yorumlarına dayalı olarak ulaşılan
sonuçlar şu şekildedir: Katılımcıların ifadelerine göre ders başarısı ne olursa olsun öğretmenlerin öğrencileri sınıf
içerisinde küçük düşürücü hal ve hareketler sergilemedikleri, lakap takmayıp
onlara isimleriyle hitap ederek onların özgüvenlerini sarsıcı bir davranışta
bulunmadıkları ve öğrencilerin görüşlerine başvurdukları sonucuna ulaşılmıştır.
Katılımcıların ifadelerine göre bazı öğretmenlerin ödüle çok başvurmadıkları, bazı
öğretmenler olumlu pekiştirme türlerinden olan ikincil pekiştirme türlerinin
hemen hemen hepsini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların
görüşlerine göre bazı öğretmenlerin öğrencilere öfkelendiklerinde kızıp,
bağırarak I. tip cezaya başvurdukları, buna karşılık öğrencilerin de empati
yaparak yaptıkları olumsuz davranışların farkında oldukları sonucuna
ulaşılmıştır. Katılımcı görüşlerine göre bazı öğretmenlerin diğer öğretmenlere
nazaran daha fazla oranda I. ve II. tip cezaya başvurdukları sonucuna
ulaşılmıştır. Katılımcıların ifadelerine göre öğretmenlerden olumlu pekiştirme
ve dışsal güdülemeye yönelik daha fazla davranış sergilemeleri, fiziksel şiddet
uygulamamaları ve ceza konusunda ise daha az cezaya başvurmaları gerektiğine
yönelik öğrencilerin beklenti içerisinde oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

istenmeyen öğretmen davranışı, sınıf öğretmeni

Kaynakça

• Başar, Hüseyin. Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegema Yayıncılık, 1994. Başaran, İbrahim Ethem. Eğitim Yönetimi. Ankara: Gül Yayınları, 1988. Bayındır, Nida. “Sınıf Yönetiminde Öğretmen Davranışlarının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi” Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2001. Erden, Münire Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Alkım Yayınları, 1998. Fidan, Ayşegül. “Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf İçi Davranışları” Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. Gül, Gülbahar. “İlköğretim Öğretmen Adaylarının ve Öğretmenlerinin Kişilik Özellikleri Yayımlanmış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002. Karaaslan, Deniz. “İlköğretim Okulları Yöneticilerinin Ve Öğrencilerinin Öğretmenlerde Gözlemledikleri İstenmeyen Davranışlar” Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006. Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2004. Kemiksiz, Zehra. “Öğrenciler Tarafından Daha Çok Sevilecek Bir Okulun Özellikleri (Ankara İli Haymana İlçesi Örneği)” Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002. Kuş, Elif. Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri: Nicel mi; Nitel mi? Ankara: Anı Yayıncılık, 2003. Ongan, Nazlı Seda. “Öğrencilerinin Kendi Davranışlarını Algılamaları İle Öğretmenlerinin Davranışlarını Algılamaları Arasındaki İlişki” Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2006. Ökdem, Meltem. “İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Kural Dışı Davranışları (Yenimahalle İlçesi Örneği)” Yayımlanmış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002. Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim; Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık, 2007. Tarkun - Tavşancıl, E.; Aslan, A.E. İçerik Analizi Ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi, 2001. Yıldırım, A., Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2000. ------------------------------Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 5.baskı, 2005.