OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖĞRETİMSEL LİDERLİK ROLLERİ İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞME DÜZEYLERİNİN İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 31 - 45, 25.12.2019

Meltem Kösterelioğlu Emrah Olukcu

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen algılarına göre okul
yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel
özdeşleşme düzeylerini, çeşitli değişkenler açısından inceleyerek okul
yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel
özdeşleşme düzeylerinin ilişkisini ortaya koymaktır. Bu sebeple araştırmanın
modeli ilişkisel tarama modelidir.

Araştırmaya Çorum il merkezinde bulunan 2013-2014 eğitim-öğretim
yılı içerisinde görev yapan öğretmenler (n=400) katılmıştır. Öğretmen
algılarına göre okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile
öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeylerinin ortalamalarını belirlemek için
betimsel istatistikler olan aritmetik ortalama ve standart sapma
kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile
öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeyleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek
için Spearman korelasyon analizi yapılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin
örgütsel özdeşleşme düzeyleri yüksek olup, okul yöneticilerinin de öğretimsel
liderlik rollerini yüksek düzeyde sergilediklerini düşünmektedirler. Öğretmen algılarına
göre okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmelerin örgütsel
özdeşleşme düzeyleri arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticisi, Özdeşleşme, Öğretimsel Liderlik

Kaynakça

• Akgün, N. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderliği. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Akpınar, A. (2014). Okullardaki insan ilişkileri düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Aksoy, E. ve Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 19, 235-249.
• Aksoyalp, Y. (2010). 21. Yüzyılda okul yöneticisinin niteliği: öğretim liderliği.The Journal Of SAU Education Faculty, 20, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 140-150.
• Argon, T. ve Mercan, M. (2009). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirebilme düzeyleri. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1-3 Mayıs, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Argyris, C. (1976). Leadership, learning, andchangingthestatusquo. Organizational Dynamics, 4(3), 29-43.
• Arslan Özyurt, G. (2007). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik anlayışı ile öğretmenlerin mesleki tükenmişliğinin karşılaştırılması: Çaycuma alan araştırması örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Arslan, M. (2009). Yeni ilköğretim programının uygulanmasında ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ayık, A.ve Şayir, G. (2014). İlköğretim kurumlarında görevli okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 18(60), 15-29.
• Balcı, Y. (2009). “İlköğretim okullarında çalışan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel bağlılığı ile yöneticilerin öğretimsel liderlik ve dönüşümcü (transformasyonel) liderlik davranışları arasındaki ilişkilerin analizi”. Yayımlanmamış doktora tezi, T.C. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Bass, B. M. (1990). Fromtransactionaltotransformationalleadership: learning tos hare thevision. Organizatioanl Dynamics, 18(3), 19-31.
• Bayram, F. veAypay, A. (2012). İlköğretimokullarındamüdüretkililiği, okuliklimiveöğrencikontrolideolojileriarasındakiilişki. EğitimdePolitikaAnaliziDergisi, 1(1), 49-63.
• Bennis, W. and Nanus, B. (1985). Lideres las cuatro claves del liderazgoeficaz. Nueva York: Harper & Row Publishers.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 5-34.
• Cengiz, F. (2015). “Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının öğretmenlerin iş doyumuna etkisi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Christ, O., Van Dick, R., Wagner, U. andStellmacher, J. (2003). Whenteachersgotheextra mile: Foci of organisationalidentification as determinats of differentforms of organisationalcitizenshipbehaviouramongschoolteachers, British Journal of EducationalPsyhology, 73, 329-341.
• Çakınberk, A., Derin, N. ve Demirel, E.T. (2011). Örgütsel özdeşleşmenin örgütsel bağlılıkla biçimlenmesi: Malatya ve Tunceli özel eğitim kurumları örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(1), 89-121.
• Çelik, M. (2010). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Selçuk Üniversitesi, Konya.Çınkır, Ş. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin sorunları: sorun kaynakları ve destek stratejileri. İlköğretim Online, 9(3), 1027-1036. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ilkonline/issue/8594/106892
• Demiral, E. (2007). İlköğretimokulumüdürlerininöğretimselliderlikdavranışları. Yayımlanmamışyükseklisanstezi, T.C. ÇanakkaleOnsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Derbedek, H. (2008). Ilköğretimokulmüdürlerininöğretimselliderliközelliklerininöğretmenlerinözyeterlikleriüzerindekietkileri (Bursa iliörneği). Yayımlanmamışyükseklisanstezi, PamukkaleÜniversitesi, Denizli
• Döş, İ. (2013). Mutlu Okul. Eğitim ve Bilim, 38(170), 267-280.
• Erdoğdu, M. Y. ve Aydındağ, Z. (2013). Öğretmenlerin kurumsal özdeşleşme ve bağlılıklarının algılanan yönetici davranışları açısından incelenmesi. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 158-172.
• Erel Yetim, E. A. (2010). Genel liselerde örgütsel iletişim ile öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamışyükseklisanstezi,T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Fullan, M. (2002). TheChangeLeader. EducationalLeadership, 16-21.
• Gürsun, Y. (2007). Ilköğretimokulmüdürlerininöğretmenlertarafındanalgılananöğretimselliderlik roller ileiletişimtarzlarıarasındakiilişkininincelenmesi (Kartalilçesiörneği). Yayımlanmamışyükseklisanstezi, T.C. YeditepeÜniversitesi, İstanbul.
• Hallinger, P. (1992). The evolving role of American principals: from managerial to instructional to transformational leaders.Journal of Educational Administration, 30(3), 35-14.
• Howard-Schwind, M., B.F.A. andM.Ed., (2010). Instructionalleadershipresponsiblitiesofassistantprincialpsınlarge Texas highschools. Unpublisheddoctoraldissertation. University Of North Texas
• İnandı, Y. ve Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim okulları ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışları göstermektedir?.Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 123-149.
• İnceler, S. (2005). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik öğretimsel liderlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Kabeta, R. M., Manchishi, P. C. andAkakandelwa, A. (2015, April). İnstructionalleadershipanditseffect on theteachingandlearningprocess: thecase of headteachers in selectedbasicschools in thecentralprovince of Zambia. International Journal of ScienceandResearch, 4(4), 1876-1884.
• Kaya, G. (2008). “Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlere göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile karar verme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, A., Balay, R. ve Tınaz, S. (2014). Yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (2), 79-97.
• Kılınçarslan, S. (2013). “Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İzmir ili Karabağlar ilçesi örneği)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Leblebici, E. (2016). Öğretmen algılarına göre meslek liselerinde örgütsel imaj, örgüt kültürü ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mevlana Üniversitesi, Konya.
• Nergiz, F. (2015). Öğretmenlerde örgütsel adalet, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili Türkoğlu ilçesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
• Özgür, E. Ö. (2015). Algılanan örgütsel prestij, örgütsel özdeşleşme ve öğrenci başarısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mevlana Üniversitesi, Konya.
• Riketta, M., (2005), Organizationalidenfiction: a meta-analysis. Journal of VocationalBehavior, 66, 358-384.
• Sağır, M. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ve karşılaştıkları sorunlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Sağır, M. ve Memişoğlu, S. P. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerine ilişkin öğretmen ve yönetici algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergisi, 1(2), 1-12.
• Saygınar, M.S. (2006). Hava sınıf okulları ve teknik eğitim merkezi komutanlığında görev yapan okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Serin, M. K. (2011). İlköğretim kurumlarında öğretimsel liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki (Konya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Serin, M. K. ve Buluç B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459.
• Sönmez, A. (2010). Ortaöğretim oku müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan durumsal liderlik stilleri ile öğretimsel liderlik rolleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bahçelievler örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.Supovitz, J. andBuckley, P. (2008 March). ThePracticeandProcess of InstructionalLeadership, University of Pennsylvania, AERA, New York.
• Şahin, S. (2011). Öğretimsel liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişki (İzmir ili örneği), Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1909-1928.
• Şirin, Y. (2016, February). Organizationaljustice, organizationaltrustandorganizationalıdentifactionperceptions of physicaleducationteachers, KahramanmarasSutcuImamUniversity, School of PhysicalEducationandSports.InternationalJournal of Business andSocialScince, 7(2), 126-133.
• Şişman, M. (2012). Öğretim liderliği (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tanrıöğen, A. (2000).Temeleğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7, 67-73.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi.Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,17(2),183-206.
• Tümer, E. (2010). İşletmelerde örgütsel adalet ve örgütsel özdeşleme: Esenboğa Havalimanı’nda bir uygulama.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Van Dick, R., Wagner, U., Stellmacher, J.andChrist, O. (2005). Categorysalienceandorganizationalidentifiction, The British PsyhologicalSociety, Journal of OccupationalandOrganizationalPsychology, 78, 273-285.
• Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri ile örgütsel iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 251-272.
• Yılmaz, E. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik rolleri ile etkili okul arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara.