Factors Affecting the Functionality of School-Parent Associations in Disadvantaged Regions According to the Views of School Administrators

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: I, 60 - 73, 30.06.2022

Erdal Toprakcı , Fatih Arslan

Öz

The aim of this research is to contribute to revealing the factors affecting the functionality of the School-Parent Associations of schools located in disadvantaged regions, minimizing the problems in functionality, making improvements and presenting various problematics on this subject to researchers. The research was designed in a qualitative research type, in a case pattern, and the data were collected through a semi-structured interview developed by the researchers in the light of expert opinion. The study group of the research consisted of 15 school administrators affiliated to the Ministry of National Education in Konak district of İzmir province in the fall semester of the 2021-2022 academic year. The interviews were conducted face to face and the data obtained were subjected to content analysis. According to the results of the research, it was determined that the school administrators did not sufficiently include the members of the Parent-Teacher Association in the decisions taken, the teachers had negative behaviors and problematic communication towards the parents. On the other hand, parents’ lack of cooperation with the school, their ignorance of the School-Parent Association regulations, their low educational and socio-economic levels were other factors that rendered the School-Parent Association dysfunctional. In addition, it has been understood that the school-Parent Association regulation is complex and not suitable for today's conditions, negatively affecting the functions of the School-Parent Associations. Based on these results, trainings, seminars and conferences can be organized for administrators, teachers and families in order to ensure the structure and functioning of the School-Parent Association and its effectiveness. Parent-Teacher Association activities can be funded by the state. The relevant legislation can be prepared in a clearer and more applicable manner. On the other hand, researchers can conduct action researches that will make dysfunctional parent-teacher associations functional for each school.

Anahtar Kelimeler

Education Management, Disadvantaged Region in Education, School-Parent Associations, School Administrator

OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEZAVANTAJLI BÖLGELERDEKİ OKUL-AİLE BİRLİKLERİNİN İŞLEVSELLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Öz

Bu araştırmanın amacı, dezavantajlı bölgelerde bulunan okulların Okul-Aile Birliklerinin işlevselliklerini etkileyen unsurların ortaya çıkarılmasına, işlevsellikteki sıkıntıların en aza indirgenmesine, iyileştirmeler yapılmasına ve araştırmacılara da bu konu ile ilgili çeşitli sorunsallar sunulabilmesine katkı sağlamaktır. Araştırma, nitel araştırma türünde, durum deseninde tasarlanmış ve veriler uzman görüşü ışığında araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2021-2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde İzmir ili Konak ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 15 okul yöneticisi oluşturmuştur. Görüşmeler yüz yüze gerçekleştirilmiş elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin Okul-Aile Birliği üyelerini alınan kararlara yeterince katmadığı, öğretmenlerin velilere karşı olumsuz davranış ve sorunlu bir iletişim içerisinde oldukları tespit edilmiştir. Diğer yandan velilerin; okul ile işbirliği içinde olmamaları, Okul-Aile Birliği yönetmeliğini bilmemeleri, eğitim seviyeleri ve sosyo-ekonomik düzeylerinin düşük olması, Okul-Aile Birliğini işlevsiz hale getiren diğer etkenler olmuştur. İlave olarak Okul-Aile Birliği yönetmeliğinin karmaşık olması ve günümüz koşullarına uygun olmamasının da Okul-Aile Birliklerinin işlevlerini olumsuz etkilediği anlaşılmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkarak yöneticilerine, öğretmenlere ve ailelere, Okul-Aile Birliğinin yapısını ve işleyişini ve etkili olmalarını sağlayabilmek adına eğitimler, seminerler ve konferanslar düzenlenebilir. Okul-Aile Birlikleri etkinlikleri devlet tarafından finanse edilebilir. İlgili mevzuat daha açık anlaşılır ve uygulanabilir bir nitelikte hazırlanabilir. Öte yandan araştırmacılar her bir okul özelinde işlevsiz okul aile birliklerini işlevli hale getirecek eylem araştırmaları yapabilirler.

Anahtar Kelimeler

Eğitim yönetimi, Eğitimde dezavantajlı Bölge, Okul-Aile Birliği, Okul Yöneticisi

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1989). Özel Ve Devlet Liselerinde Veli Beklentilerinin Örgütsel Ve Yönetsel Boyutları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 85-91.
• Akal, Ş. (2010). İlköğretim Okullarında, Okul Aile Birliği Görevlerine Verilen Önem Derecesi Ve Bu Görevlerin Gerçekleşme Düzeyi. (Yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No:298003).
• Akbaşlı, S. ve Diş, O. (2019). Öğretmen Görüşlerine Göre Okul-Aile İşbirliğinin Okul Ortamına Yararları. Electronic Turkish Studies, 14(7).
• Akbaşlı, S. ve Tura, B. (2019). Okul-Aile Birlikleri Okullara Ne Getirdi? Neyi Değiştirdi? OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, S.14(20), ss.1747-1768.
• Akbaşlı, S. ve Kavak, Y. (2008). Ortaöğretim Okullarındaki Okul-Aile Birliklerinin Görevlerini Gerçekleştirme Düzeyi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 1 – 21
• Albez, C. ve Ada, Ş. (2017). Okul-Aile Ortaklığı: Güçlükler, Beklentiler, Gereksinimler, Öneriler. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 5(2), 1-18.
• Altuntaş, B., Demirdağ, S. ve Ertem, H. Y. (2020). Veli Algılarına Okul Yöneticilerinin Yönetim Becerileri İle Okul İklimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 254-269.
• Aslanargun, B. (2007). Okul-Aile Birliği ve Öğrenci Başarısı Üzerine Bir Araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119 – 135.
• Baker, C. (1991). Zorunlu Eğitime Hayır (Çev. Sönmezay, A.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Balcı, A. ve Öztürk, İ. (2014). Türkiye'de Eğitimin Finansmanı Ve Eğitim Harcamaları Bilgi Yönetim Sistemine (TEFBİS) İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri Ve Yaşadıkları Sorunlar. Milli Eğitim, 43(204), 63-87.
• Baylan, M. (2008). Okul Yöneticilerinin Algılarına Göre Okul Aile Birliklerinin İşlevlerini Yerine Getirmelerindeki Yeterlilik Düzeyi. (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Başbakanlık, (2018). 2018 Çocuk İşçiliği İle Mücadele Yılı Genelgesi. Erişim Tarihi: 07.12.2021 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180220-3.pdf
• Bayrakçı, M. ve Dizbay, S. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Okul-Aile Birliklerinin Okul Yönetimine Katılım Düzeyleri. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 98-112.
• Burns, C.P., Roe, B.D. & Ross, E.P., (1992). Teaching Reading In Today's Elementary Scchools, Boston: Houghton Mifflin Company.
• Cılga, İ. (2006). Okul-Aile Birliği Çalışmalarını Güçlendirme Araştırması. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 17(1), 7-36.
• Çalışkan, N. ve Ayık, A. (2015). Okul-Aile Birliği Ve Velilerle İletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 69–82.
• Çelikten, M. (2001). Etkili Okullarda Karar Süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (2), 263-274. Çınkır, Ş. ve Nayir, F. (2017). Okul-Aile İş Birliği Standartlarına İlişkin Veli Görüşlerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara,32(1),245-264.doi:10.16986/HUJE.2016015709
• Duman, F. N. (2005). Okul-Aile İş Birliği. Morpa kültür Yayınları, İstanbul.
• Erdoğan, İ. (2008). Eğitim Ve Okul Yönetimi. İstanbul: Alfa Basın Yayım Dağıtım.
• Gökçe, E. (2000). “İlköğretimde Okul-Aile Birliğinin Geliştirilmesi”, IV. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 15-16 Ekim 1998, Pamukkale Üniversitesi Denizli, PAÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, Say: 7, Özel Say.
• Göksoy, S. (2014). Okul Yönetiminde Karara Katılım. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 253–268.
• Heider, F. (1946). Attitudes And Cognitive Organization. The Journal of psychology, 21(1), 107-112.
• Illich, I. (2017). Okulsuz Toplum (Çev. Özay, M.), İstanbul: Şule Yayınları
• İçtin, A. (2013). Okul Aile Birliğinin Yönetsel İşlevlerine İlişkin Anadolu ve Genel Lise Yönetici, OAB Başkanı ve Öğretmen Görüşleri (İslahiye Örneği). Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Kılınçalp, N. (2007). Okul-Aile Birliklerinin Etkinlikleri Ve Sorunlarına İlişkin Yöneticilerin Görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri ABD, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Ekonomisi ve planlaması Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Kolay, Y. (2004). Okul-Aile-Çevre İş Birliğinin Eğitim Sistemindeki Yeri Ve Önemi. Milli Eğitim Dergisi, 164, 46-50.
• MEB, (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu. Erişim Tarihi: 07.12.2021 http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1973). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. Ankara.
• Resmi Gazete (2012). Okul Aile Birliği Yönetmeliği, 09.02.2012, sayı:28199.
• Nural, E., Kaya, C.D., Kaya, Y. (2013), Okul-Aile Birliklerinin İşleyişi, Sorunlarına İlişkin Yöneticilerin, Okul Aile Birliği Üyelerinin Görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 58-69.
• OECD. (2000). Student Engagement At School A Sense Of Belonging And Participation Results From PISA 2000. Paris: PISA OECD Publishing.
• Önder, A. (2003). Ailede İletişim. İstanbul: Morpa kültür Yayınları.
• Özbaş, M. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Aile Memnuniyetini Karşılama Düzeyine İlişkin Veli Görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 243-258.
• Özakpınar, Y. (2018), Bir Medeniyet Teorisi, Kültür Ve Medeniyete Yeni Bir Bakış, Ötüken Yayıncılık, İstanbul, 5. Baskı.
• Özdemir, Y. (2018). Okul-Aile İşbirliğinin Geliştirilmesine Yönelik Yönetici Görüşleri (Doctoral dissertation, İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı/Eğitim Yönetimi ve Planlaması Bilim Dalı).
• Özkan, M., Karakurt, N. ve Yaşar, İ. (2021). Zengin Okul Çevresi, Büyük Öz Kaynak: Okul-Aile Birliği Gelirlerinin Okul Çevresinin Sosyoekonomik Düzeyine Göre İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 17-32.
• Özgan, H. ve Aydın, Z. (2010). Okul-Aile İş Birliğine İlişkin Yönetici, Öğretmen Ve Veli Görüşleri. Erişim Tarihi: 12.12.2021, https://dergipark.org.tr/download/article-file/185809
• Özgün, Ö. (2013), Çocukların Aileleri İle Çalışma", Aile Eğitimi Ve Okul Öncesinde Aile Katılımı. Vize Yayıncılık, Ankara, ss.181-196.
• Pehlivan, İ. (2000). Okul-Çevre İlişkileri (Yönetici Adaylarının Eğitimi Ders Notları). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları
• Pehlivan, İ. (1997). Okula Aile Katılımı. İstanbul: Kültür Koleji Yaşadıkça Eğitim
• Peker, İ. (2020). Anadolu Liselerinde Okul-Aile İş Birliği İle İlgili Öğretmen ve Veli Görüşlerinin İncelenmesi (Merkezefendi ilçesi örneği). Erişim Tarihi: 07.12.2021 http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11499/35041/%c4%b0SMA%c4%b0L%20PEKER.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Porsuk, A. ve Kunt, M. (2012). Denizli Merkez İlköğretim Okullarındaki Okul-Aile İlişkilerinde Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Yönetici Görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(I), 203-218.
• Spring J. (2010). Özgür Eğitim (Çev. Ekmekçi, A.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şehitoğlu, M. ve Koçyiğit, M. (2020). Türkiye Ve İsviçre’de Okul-Aile Birliği: Bir Karşılaştırma Çalışması. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(3), 632-653. https://doi.org/10.33712/mana.825942
• Şişman, M. (2002). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Toprakçı, E. (2000). Geleceğin Müdürleri Açısından Okul Müdürlerinin Liderlik Yeterliği. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 24, 117-128. (Basılı dergi) Elektronik Erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2021/01/geleceğin-müdürleri2.pdf
• Toprakçı, E. (2001-a). Güç Merkezleri Açısından Okulun Örgütsel Farklılıkları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 26(26), Yıl:7,277-287. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10370/126925
• Toprakçı, E. (2001-b) Okul Müdürlerinin İletişim Yeterliği. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 71(71), 29-33. Erişim: http://journals.iku.edu.tr/yed/index.php/yed/issue/view/86/83 ikinci erişim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/2019/09/okul-müdürlerinin-iletişim-yeterliliği.pdf
• Toprakçı, E. (2002). Okul Müdürlerinin Eşgüdümleme Yeterliği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(3)3,8794 Erisim: https://www.erdaltoprakci.com.tr/wpcontent/uploads/2021/01/Essgüdümleme-Yeterligi.pdf
• Toprakçı, E. (2017) Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları 3.Baskı.
• Toprakçı, E. ve Gülmez, D. (2018). Velilerin Penceresinden Öğrencilerin Eğitim Hayatı (Anılar Bağlamında Nitel Bir Analiz). Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 6(1), 253-275. DOI: 10.14689/issn.2148-2624.1.6c1s11m http://enadonline.com/public/assets/ catalogs/0549385001543659021.pdf
• Toprakçı, E. (2019) Eğitim (Hayat Bilgisi) İle Tarih. Şiirimsi İçinde https://www.erdaltoprakci.com.tr/wp-content/uploads/ 2018/04/E %C4%9 Fitim-hayat-bilgisi-ve-tarih.htm
• TÜİK, (2020). Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları 2019. TÜİK Haber Bülteni, 33807. Erişim Tarihi: 07.12.2021 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807
• UNICEF, (2016). Thestate Of The World’s Children 2016: A Fair Chance Fore Very Child. Erişim adresi https://www.unicef.org/publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf
• VURAL, B. (2004).Öğrenci Başarısı İçin Okul Aile Birliği. 2. Baskı, Hayat Yayıncılık, İstanbul.
• Yıldırım, M.C., Dönmez, B. (2008). Okul-Aile İşbirliğine İlişkin Bir Araştırma (İstiklal İlköğretim Okulu Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (23): 98-115.
• Yılmaz, H. (1994). 21. Yüzyılın Eşiğinde Ülkemizde Okul-Aile İşbirliği. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı:6, 301-312.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.