SOSYAL SORUMLULUK ÇALIŞMALARININ ÖĞRENCİLERİN SOSYAL GELİŞİMLERİNE ETKİSİNİN ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 69 - 91, 31.12.2022

Hamza Özdemir , Taner Atmaca

Öz

Bu araştırma, sosyal sorumluluk çalışmalarının öğrencilerin sosyal gelişimlerine etkilerinin neler olduğunu öğretmen görüşleri alınarak tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yaklaşımlarından, olgu bilim yöntemiyle desenlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yönteminin kullanıldığı araştırmada, araştırmanın çalışma grubunu, Düzce ilinde görev yapan daha önce sosyal sorumluluk projeleri yürütmüş farklı tür ve seviyelerde eğitim veren 6 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada elde edilen veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi yapılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sosyal sorumluluk projelerinin öğrencilerin sosyal gelişimine etkisi, öğretmenleri en çok etkileyen sosyal sorumluluk projeleri, sosyal sorumluluk projelerinin öğrencilere faydaları, sosyal sorumluluk projelerinin topluma faydaları şeklinde üç ana tema altında toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenleri en çok etkileyen sosyal sorumluluk projelerinden bazıları, askerlere ve şehit ailelerine yönelik yapılan sosyal sorumluluk projeleri, engellilere yönelik yapılan sosyal sorumluluk projeleri, yoksullara yönelik yapılan sosyal sorumluluk projeleridir. Sosyal sorumluluk projelerinin öğrencilere faydalarına yönelik bulgulardan bazıları da başarma duygusu, empati kurabilme, görev bilinci, iş birliği, merhamet, iletişim becerileri, aidiyet, girişimciliktir. Topluma yönelik faydalarına baktığımızda yardımlaşma, paylaşma, farkındalık, organize olma, iyi insan olma, toplumun devamı, yaşanabilir toplum gibi faydalar ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda okullarda yürütülen sosyal sorumluluk projelerinin öğrencilerin sosyal gelişimlerine yönelik faydalarını göz önüne alarak öğretmenlerin bu tür projeleri daha sık yapmaları beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal sorumluluk, bilişsel gelişime, sosyal gelişme

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 7-18.
• Akkök, F. (1996). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi. Ankara: M.E.B Yayınları
• Arayıcı, H. (2019). Okullarda gerçekleştirilen sosyal sorumluluk projelerinde okul yöneticilerinin rolünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 628885), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aslan, E. (2008). Drama temelli sosyal beceri eğitiminin 6 yaş çocuklarının sosyal ilişkiler ve işbirliği davranışlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 227577). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Ay, Ü. (2003). İşletmelerde etik ve sosyal sorumluluk. Adana: Nobel
• Bozdağ, M. (2008). Sevgi zekâsı. İstanbul: Yakamoz Yayıncılık.
• Buran, A. (2015). Nitel araştırmada veri toplama. Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (F.N. Seggie ve Y. Bayyurt; Editör) içinde (s. 43-58). Ankara: Anı Yayıncılık
• Büyüközdemir, M.B. (2008). Beden eğitimi dersi ve faaliyetlerinin ilköğretim sekizinci snıf öğrencilerinin sosyal gelişim sürecine etkisi (Yozgat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 226892). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çankaya, İ. (2010). Öğrencilerin sosyal sorumluluk düzeylerinin artırılmasında okulun rolüne ilişkin yönetici görüşleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35,17-25.
• Çepni, S. (2018). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bahar Dergisi 37, 155-174.
• Eraslan, L. (2011). Bireysel sosyal sorumluluk ölçeğinin (BSS) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 7(24), 81-91.
• Ercan, B. (2009) Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, sosyal sorumluluk konusuna ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi (Tez No: 250496), Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Erol, M., Elagöz, İ. ve Şahbaz, A. (2010). Sosyal sorumluluk anlayışının işletmelerde algılanma düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Journal Of Accounting & Finance, 46, 58-65.
• Güneş, R. ve Otlu, F. (2003). Muhasebe uygulayıcılarının sosyal sorumluluk anlayışı üzerine bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 5(2), 107-126.
• Hotamışlı, M., Aydan, Ç., Menteşe, A. ve Yörük, E. (2010). Kurumsal sosyal sorumluluk bilinci: Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde karşılaştırmalı bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(34), 280-299.
• Kabasakal, Z. ve Çelik, N. (2010). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin sosyal uyum düzeylerine etkisi. İlköğretim Online, 9(1), 203-212.
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim Dergisi, 3(4), 21-28.
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Metin, H. (2006). Halkla ilişkilerde sosyal sorumluluk. Doktora Tezi (Tez No: 189206), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özyürek, A. (2015). Okul öncesi çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(206), 106-112.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Samancı, O. ve Uçan, Z. (2017). Çocuklarda sosyal beceri eğitimi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 281-288.
• Sevinç, M. (2005). Kendine güven ve başarı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Sezgin, F. ve Tınmaz, A. (2017). Okulun sosyal sorumluluk rolü hakkında okul müdürü, sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(2), 77-92.
• Şencan, H. (1987). İşletmelerin sosyal sorumlulukları ve sosyal sorumluluk biriminin örgütlenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2, 119–129.
• Şimşek, M., Akgemici, Ş. Çelik, T. ve Çelik, A. (2003). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Konya: Adım Matbaacılık
• Şirin, H. (2005). Öğrencilerin sosyal sorumluluklarının geliştirilmesinde öğretmenlerin rolü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 301–316.
• TDK (2022). Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr.
• Töremen, F. (2011). Öğretmen adaylarının sorumluluk eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 263-277.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.