OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN YAPAY ZEKAYA YÖNELİK TUTUMLARININ BELİRLENMESİ (KKTC ÖRNEĞİ)

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 80 - 91, 02.01.2025

Merve Arıkanoğlu , Figen Yaman Lesinger

Öz

Bu araştırma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yapay Zekâya Yönelik Tutumlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla beraber, araştırmada, yapay zekâya yönelik genel tutum ölçeği, öğretmenlerin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi ve görev yapılan ilçe değişkenleri ile karşılaştırılmıştır. Araştırma verilerini toplamak için Schepman ve Rodway (2020) tarafından geliştirilen ve Kaya ve arkadaşları (2022) tarafından Türkçe’ye çevrilerek uyarlanan “Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yönetimlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini 2023-2024 öğretim yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Girne, Güzelyurt, Lefke, Lefkoşa, İskele ve Gazimağusa’da yer alan ve aktif olarak görev yapmakta olan 500 okul öncesi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veriler Google form aracılığı ile toplanmıştır. Toplanan veriler istatistiksel olarak Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 25.0 veri analizi paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen tüm veriler hem Shapiro-Wilk testi, hem de Kolmogorov–Smirnov testine göre normal dağılım göstermemişlerdir. Ölçekten toplanan veriler sorulara yönelik elde edilmiş yanıtların frekanslarına, çeşitli değişkenlere göre belirlenen farklılıkların anlamlılığına ise Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testleri ile değerlendirilmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluğu, çarpıklık, basıklık ve standart hata değerleri üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulardaki değişkenlere yönelik çıkan sonuçlar katılım sağlayan okul öncesi öğretmenlerin cinsiyet ve öğrenim durumu değişkenleri yapay zekâya yönelik pozitif tutum alt boyutuna göre anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerin cinsiyet ve öğrenim durumu değişkeni yapay zekâya yönelik negatif tutum alt boyutunda ise anlamlı farklılık olmadığına ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerin yaş değişkeni yapay zekâya yönelik pozitif ve negatif tutum alt boyutlarına göre anlamlı farklılık olduğu elde edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerin yapay zekâya yönelik pozitif ve negatif tutum alt boyutlarında görev yapılan ilçe değişkenine göre anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay zekâ, okul öncesi eğitim, öğretmen tutumları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, eğitim teknolojileri.

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN YAPAY ZEKÂYA YÖNELİK TUTUMLARININ BELİRLENMESİ (KKTC ÖRNEĞİ)

Öz

Bu araştırma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yapay Zekâya Yönelik Tutumlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla beraber, araştırmada, yapay zekâya yönelik genel tutum ölçeği, öğretmenlerin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi ve görev yapılan ilçe değişkenleri ile karşılaştırılmıştır. Araştırma verilerini toplamak için Schepman ve Rodway (2020) tarafından geliştirilen ve Kaya ve arkadaşları (2022) tarafından Türkçe’ye çevrilerek uyarlanan “Yapay Zekâya Yönelik Genel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yönetimlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini 2023-2024 öğretim yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Girne, Güzelyurt, Lefke, Lefkoşa, İskele ve Gazimağusa’da yer alan ve aktif olarak görev yapmakta olan 500 okul öncesi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veriler Google form aracılığı ile toplanmıştır. Toplanan veriler istatistiksel olarak Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 25.0 veri analizi paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen tüm veriler hem Shapiro-Wilk testi, hem de Kolmogorov–Smirnov testine göre normal dağılım göstermemişlerdir. Ölçekten toplanan veriler sorulara yönelik elde edilmiş yanıtların frekanslarına, çeşitli değişkenlere göre belirlenen farklılıkların anlamlılığına ise Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testleri ile değerlendirilmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluğu, çarpıklık, basıklık ve standart hata değerleri üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulardaki değişkenlere yönelik çıkan sonuçlar katılım sağlayan okul öncesi öğretmenlerin cinsiyet ve öğrenim durumu değişkenleri yapay zekâya yönelik pozitif tutum alt boyutuna göre anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerin cinsiyet ve öğrenim durumu değişkeni yapay zekâya yönelik negatif tutum alt boyutunda ise anlamlı farklılık olmadığına ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerin yaş değişkeni yapay zekâya yönelik pozitif ve negatif tutum alt boyutlarına göre anlamlı farklılık olduğu elde edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerin yapay zekâya yönelik pozitif ve negatif tutum alt boyutlarında görev yapılan ilçe değişkenine göre anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay zekâ, okul öncesi eğitim, öğretmen tutumları, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, eğitim teknolojileri.

Etik Beyan

Yazarlar araştırmanın tüm süreçlerinde etik kurallara uygun davrandıklarını, yazarlar arasında çıkar çatışması olmadığını beyan eder.

Kaynakça

• Akgül, G., & Yıldırım, M. (2022). Yapay zekâ ve eğitim: Uygulamalar ve sonuçlar. Teknoloji ve Eğitim Dergisi, 8(1), 67-79.
• Demirel, Ö., & Kaya, Z. (2002). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doğan, P. K., Doğan, İ., & Çetinkayalı, G. (2023). Spor bilimleri öğrencilerinin yapay zekâya yönelik tutumları ile iş bulma kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 174-189.
• Kaya, F., Aydin, F., Schepman, A., Rodway, P., Yetişensoy, O., & Demir-Kaya, M. (2022). The roles of personality traits, al anxiety, and demographic factors in attitudes toward artificial intelligence. International Journal of Human–Computer Interaction, 1-18. https://doi.org/10.1080/10447318.2022.2151730
• Kum, Ö. (2023). Grafik tasarım bölümü öğrencilerinin yapay zekâya yönelik tutumları (tokat ili örneği). EKEV Akademi Dergisi, (96), 172-181. https://doi.org/10.17753/sosekev.1381995
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Oktay, A. (2015). Yirmi birinci yüzyıl ve eğitimde yeni eğilimler. Eğitim Bilimine Giriş (s. 192-219). Ankara: Pegem Akademi.
• Özer, S. (2021). Eğitimde teknoloji entegrasyonu ve etkileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(4), 234-245
• Sancar Yazıcı, A. (2023). Teachers’ views on the use of artificial intelligence in schools. Ulus. Eğitim Derg, 3, 1776-1794.
• Şahin, E. (2005). Okul öncesi eğitimi öğretmen adayları ve öğretmenleri için uygulama kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, B. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerilerinin dijital oyun oynama özelliklerine göre incelenmesi (Master's thesis, Maltepe University (Turkey)).
• Uyak, S., Uyak, S. G., Ürey, D., Keskin, Ö., Aymaz, A., & Aydın, İ. (2024). Okul öncesi eğitim kurumlarında yapay Zekâ uygulamaları: Yönetici ve öğretmen görüşleri. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal (SMART JOURNAL), 9(75), 4625-4636. DOI : 10.29228/smryj.72414