DİKKAT EKSİKLİĞİNDE PLAY ATTENTION YÖNTEMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 10, 30.06.2023

Bünyamin Bora

Öz

DEHB, çocukluk çağında başlayan dürtüsellik, dikkatsizlik ve aşırı hareketlilik ile kendini gösteren nöro gelişimsel bir sorundur. Bu sorun çocukluk çağında başlayıp yetişkinliğe dek farklı belirtilerle kendini gösterir ve bu belirtiler genel olarak kroniktir. Yıkıcı davranış sorunları, duygu durum sorunları, endişe, bağımlılık vb. belirtilerle eşzamanlı görülebilmektedir. Tanılama ve tedavide birey bütüncül şekilde ele alınmalıdır. Son 20 senede gerçekleştirilen araştırmalar DEHB’in çocuğu ve de ebeveyni ciddi olarak zorladığını, bu tanıyla ailelerin sık sık karşılaştığını belirtmiştir. Bu durum çocuğun çevreyle uyumuna, akademik başarısına, akran ilişkilerine, aile içi ilişkilere etki edebilmektedir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu kişinin yaş ve gelişme seviyesiyle uyumlu bulunmayan, dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileriyle görülen, çocukluk döneminde başlayan ve etkileri hayat boyu devam edebilen bir nöropsikiyatrik sorundur. DEHB olan çocuklar sınavlarda zorlanabilirler ve akademik başarı elde edemeyebilirler. Ancak odaklanma öğrenme için çok önemlidir. Odaklanma eksikliği, bireyin bilgi edinme ve bilgiyi tutma yeteneğini azaltır ve okula uyum sağlamasını zorlaştırır. Dikkat Oyna, düzenli olarak uygulandığında dikkat eksikliği ya da hiperaktif çocuklarda değişime yol açar. Değişiklikleri aşağıdaki gibi ifade etmek mümkündür. Yapılan bu araştırmada dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ele alınıp bu durumda kullanılan Play Attention yöntemi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, play attention, oyun.

Kaynakça

• Abdollahian, E., Mokhber, N., Balaghi, A., & Moharrari, F. (2013). The effective of cognitive behavioural play therapy on the symptom of attention deficit/hyperactivity disorder in children aged 7-9 years. ADHD Attention Deficit and Hyperactivity Disorders, 5(1), 41-46. https://doi.org/10.1007/s12402-012-0096-0
• Akandere, M. (2003). Eğitici okul oyunları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bekeç, M. (2018). Deneyimsel oyun terapisinin dikkat eksikliği ve hieraktivite bozukluğu olan 6-11 yaş arasındaki çocukların duyu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Crosby, G., & Lippert, T. K. (2017). Dönüşüm dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. İstanbul: Sola Yayınları.
• Drewes, A. A. (2006). Play-based interventions. Journal of Early Childhood and Infant Psycholoy, (2), 139-156. https://scholar.google.com/scholar
• Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (39), 160-172. https://www.onceokuloncesi.com/
• Emin, S. (2016). Oyunun çocuk psikolojisi ve gelişimi üzerindeki etkileri. Hikmet Dergisi, (28), 86- 97.
• Ercan, E. S. (2008). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. İstanbul: Doğan Kitap.
• Gözalan, E., & Koçak, N. (2014). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocukların kelime bilgi düzeylerine etkisinin incelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(11), 115-121. https://doi.org/10.18493/kmusekad.12328
• Gül, H., & Çetinkaya, B. Ö. (2018). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun etiyoloyisinde çevresel etkenler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, (10), 138-175.
• Halmatov, S. (2016). Oyun terapisinde pratik teknikler,çocuklar için psikoegzersiz eğitim programları. Ankara: Pegem Akademi.
• Kahveci, G., Serin, N. B., & Akkuş, O. (2023). Using a tablet-mediated intervention for teaching pre-addition skills to children with autism. Journal of Education and Learning (EduLearn), 17(1), 35-43. https://doi.org/10.11591/edulearn.v17i1.20509
• Kanay, A., & Girli, A. (2008). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan 9-13 yaş grubu ilköğretim öğrencilerinin uyumsal davranışları, benlik kavramı ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 184-191.
• Kayaalp, L. (2008, Mart). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. LWII. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinliklerinde sunulmuş bildiri. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kıldan, A. (2001). Oyunun çocukların gelişim özelliklerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kiriş, N., & Binokay, S. (2010). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun fizyoloik temelleri. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, (19), 1-11. https://dergipark.org.tr/en/pub/aktd/issue/2221/29431
• Kiye, S., & Yalçın, İ. (2021). Oyun terapisi ve oyun terapisinin gruplarda kullanımı. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 287-303. https://doi.org/10.53444/deubefd.836043
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(16), 324-342. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2777/37245
• Landreth, G. (2011). Oyun terapisi: İlişki sanatı. İzmit: Altın Kalem Yayınları.
• Le Heuzey, M. F. (2005). Hiperaktif çocuk. (E. Ergun, Çev.) İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Lim, S.-L., & Ogawa, Y. (2014). 'Once I had kids, now I am raising kids:Child-parent relationship therapy (CPRT) with a sudanese refugee family-a case study. International Journal of Play Therapy, 23(2), 70-89. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fa0036362
• Naderi, F., Heidarie, A., Bouron, L., & Asgari, P. (2010). The efficacy of play therapy on ADHD, anxiety and social maturity in 8 to 12 years aged clientele children of ahwaz metropolitan counseling clinics. Journal of Applied Sciences, 10(3), 189-195. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/20103065442
• Nash, J. B., & Schaefer, C. E. (2013). Oyun terapisi: Temel kavramlar ve uygulamalar. C. E. Schaefer (Ed.), Oyun terapisinin temelleri içinde (s. 3-15). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Öğretir, A. D. (2008). Oyun ve oyun terapisi. Gazi Üniversitesi Endüstriel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 94-100. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/
• Öner, P., Öner, Ö., & Aysev, A. (2003). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 12(3), 97-99. https://www.ttb.org.tr/sted/sted0303/dikkat.pdf
• Özlü, B. & Serin, N. B. (2021). Social acceptance levels of normal developed students towards disable students. Int J Eval & Res Educ, 10(4), 1159-1165. https://eric.ed.gov/?id=EJ1328120
• Öztürk, M., & Başgül, Ş. S. (2015). Çocuklarda dürtüsellik. İstanbul: Hayy Kitap.
• Poyraz, H. (2003). Okul Öncesi Dönemde Oyun ve Oyuncak. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Saltık, N. (2018). Kadın konuk evlerinde kalan çocuklarda oyun terapisinin sosyal beceri ve problem davranışlara etkisinin incelenmesi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1-120.
• Salter, K., Beamish, W., & Davies, M. (2016). The effects of child-centered play therapy (CCPT) on the social and emotional growth of young australian children with autism. International Journal of Play Therapy, 25(2), 78-90. https://psycnet.apa.org/record/2016-14461-004
• Schottelkorb, A. A. (2007). Effectiveness of child-centered play therapy and person centered teacher consultation on ADHD behavioral problems of elementary school children (Unpublished doctoral dissertation). University of Nort Texas, Texas.
• Semerci, B., & Turgay, A. (2017). Bebeklikten erişkinliğe dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Solter, A. J. (2017). Oyun oynama sanatı. İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
• Sürücü, Ö. (2020). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu anne baba-öğretmen elkitabı (13. bs.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Şimşek, R. (2014). Dikkat eksikliği tedavisinde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Nörokey Yayınları.
• Tahmores, A. H. (2011). Role of play in social skills and intellience of children. Procedia Social and Behavioral Science, 30, 2272-2279. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042811022695
• Teber, M. (2015). Çocuk merkezli oyun terapisinin çocuklarda görülen davranış sorunlarının çözümüne etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Teke, E., & Avşaroğlu, S. (2020). Çocuklarda oyunun ve oyun terapisinin terapisttik kullanımı ve iyileştirici etkileri:Kavramsal bir analiz. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(32), 1078-1087.
• Wigal, S., Chappell, P., Palumbo, D., Lubaczewski, S., Ramaker, S., & Abbas, R. (2020). Diagnosis and Treatment Options for Preschoolers with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology, 30 (2), 1-15. https://www.ingentaconnect.com/
• Yılmaz, Ö. (2018). Okul öncesi çocuklarda oyun terapisinin ayrılık kaygısı üzerine etkisinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Zorlu, A. (2016). Yönlendirici olmayan oyun terapisinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtili çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• İnterneten alınan kaynak (2023). Play attention yararları https://www.pozitifhayatmerkezi.com/