ÖĞRETMENLERİN OKUL YÖNETİCİLERİNİN STRATEJİK LİDERLİĞİ VE UZAKTAN EĞİTİME İLİŞKİN TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 53 - 63, 30.06.2025

Taner Yildiz , Nejat İra

Öz

Öğretmenlerin okul yöneticilerinin stratejik liderliği ile uzaktan eğitime ilişkin tutumları arasındaki ilişkiyi karşılalaştırılmıştır. Veri toplama aracı olarak, The Strategic Leadership Questionnaire) (SLQ)” Pisapia (2009) tarafından geliştirilmiş olup Türk kültürüne uyarlaması Aydın (2012) tarafından hazırlanan ‘Stratejik Liderlik Ölçeği’ ve öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecini öğretmen görüşlerine göre incelemeyi amaçlayan ölçek Kurnaz, Kaynar, Barşık ve Doğrukök (2020) tarafından geliştirilen ölçek ‘Öğretmenlerin Uzaktan Eğitim Algıları Ölçeği’ kullanılmıştır. Nicel araştırma yaklaşımı çerçevesinde ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini Çanakkale ve ilçelerinde görev yapmakta olan 348 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin analizinde t-testi, tek yönlü ANOVA, pearson korelasyon ve çoklu regresyon analizleri ile analiz edilmiştir. Verilerin normallik dağılımı için çarpıklık ve basıklık değerlerine bakılmıştır. İstatistiki olarak anlamlı olduğu tespit edilen bulguların etki büyüklüğnde cohen d ve eta kare kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, politik ve yönetimsel uygulamaların öğretmenin uzaktan eğitime ilişkin kendi imkân/yeterliliğine etkisini ve etik uygulamların da öğretmenlerin uzaktan eğitimde ödevlere ilişkin algılarını yordamada anlamlı olduğu tespit edilmiştir.. Elde edilen sonuçlar, stratejik liderlik uygulamalarının öğretmenlerin uzaktan eğitim süreçlerindeki tutum ve yeterlik algılarını etkilediğini göstermektedir. Bu doğrultuda, okul yöneticilerinin politik, yönetimsel ve etik liderlik uygulamalarını geliştirmeleri önerilmektedir. Ayrıca öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik mesleki gelişim ve destek ihtiyaçlarının karşılanması, eğitim kurumlarının genel başarısını artırıcı bir unsur olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik liderlik , uzaktan eğitim , öğretmen tutumları , eğitim yönetimi , liderlik algısı.

Etik Beyan

Yazarlar araştırmanın tüm aşamalarında etik kurallara uygun davrandıklarını, yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışmasının olmadığını beyan eder.

Kaynakça

• Aydın, M. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri ile kurumlarının örgütsel öğrenme düzeyleri arasındaki ilişki [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, M., & Taş, İ. (2019). Eğitim politikalarının öğretmenlerin uzaktan eğitim yeterliliklerine etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 22(4), 98–112.
• Bozkurt, E., & Karakaya, A. (2023). Stratejik yönetimin ilköğretim okullarında uygulanma düzeyi: Karabük ili örneği. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-20. https://doi.org/10.54993/syad.1169774
• Cevahircioğlu, B. (2017). Spor yükseköğretim kurumlarında stratejik liderlik ve örgütsel bağlılık ilişkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2017). Research methods in education (8. baskı). Routledge.
• Çağlar, Ç., & Kılınç A. (2020). Okul yöneticilerinin uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 8(110), 69-94
• Celik, E., & Çolak, İ. (2020). Okul yönetimlerinin stratejik liderlik uygulamalarının öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarına etkisi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 101–115.
• Çetin, S. (2005). Yerel yönetimlerde stratejik yönetim. Türk İdare Dergisi, 449, 93-100.
• Cetin, M., & Akpolat, T. (2017). Öğretmenlerin algılarına göre yöneticilerin stratejik liderlik özellikleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(11), 16–37.
• Çoban, H. (1997). Bilgi toplumuna planlı geçiş: gelecekten kaçılamaz, bilgi toplumuna planlı geçiş için stratejik planlama ve yönetim bilgi sistemi uygulanması. İnkılâp Yayınları.
• Davies, B. (2004). Developing the strategically focused school. School Leadership & Management, 24(1), 11-27. doi: 10.1080/1363243042000172796
• Davies B. J., & Davies B. (2008). Developing a model for strategic leadershipin schools. Educational Management Administration & Leadership, 34(1) 121–139. doi: 10.1177/1741143206059542
• Demir, F., Arayıcı, H., Yapıcı, S., & Özbakan, M. (2024). Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim kavramına yönelik görüşlerinin belirlenmesi. The Journal of Open Learning and Distance Education (JOLDE), 2(1), 1–13.
• Demirtaş, H., & Akbaş, İ. (2020). Eğitim politikalarının öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik algıları üzerindeki etkisi. Eğitim ve Teknoloji Dergisi, 18(3), 156–171.
• Düzgün, B. (2022). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik öz-yeterlikleri ve uzaktan eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişki. Eğitim Teknolojisi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 78-95.
• Eren, E. (2005). Stratejik yönetim ve işletme politikası (7.Baskı). Beta Yayınları.
• Erkuş, A. (2021). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Seçkin Yayıncılık.
• Fernandez, A., & Shaw, G. (2020). Academic leadership in a time of crisis: the coronavirus and covid‐19. Journal of Leadership Studies, 14(1), 39-45. https://doi.org/10.1002/jls.21684
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw Hill.
• Göğüş, Ç. (2014). Gaziantep ilindeki okul müdürlerinin stratejik liderlik özelliklerinin öğretmenler tarafından değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 61-85.
• Güçlü, N. , Çoban, Ö., & Atasay, R. (2017). Okul yöneticilerinin stratejik liderlik özellikleri ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 46(215), 167-191.
• Habeeb, Y. (2024). Strategic planning, transformational leadership and organization performance: driving forces for sustainability in higher education in Nigeria. Sustainability, 16(11), 4348. https://doi.org/10.3390/su16114348
• İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• ISTE Standars-T. (2017). ISTE standards: Education leaders. https://www.iste.org/standards/foreducation-leaders adresinden edinilmiştir. (Erişim Tarihi: 06.11.2024)
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (5th ed.). SAGE Publications.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press.
• Kocayigit, A., & Uşun, S. (2020). Milli eğitim bakanlığına bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları (Burdur ili örneği). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 285–299.
• Köse, A. A. (2018). Özel okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (COVID-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 15–43.
• Muslu, Ş. (2015). Örgütlerde misyon ve vizyon kavramlarının önemi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 150-171 .
• Mutlutürk, E., Önsoy, U., Önsoy, R., Kabaağaç, F., & Tokat, N. G. (2024). Ortaokul müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stillerine ilişkin öğretmen algıları. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 11(107), 1049–1066.
• Nguyen, H. T. T. (2023). Factors affecting high school teachers’ attitudes towards online teaching. International Journal of Online Pedagogy and Course Design, 13(1), 1–15. https://doi.org/10.4018/ijopcd.322790
• Odabaş, H. (2003). Internet tabanlı uzaktan eğitim ve bilgi ve belge yönetimi. Türk Kütüphaneciliği, 2(6), 25-26.
• Önder,H. (2014). Üniversite yöneticilerinin stratejik liderlik davranışlarına ilişkin akademisyen algıları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Öntürkler, Y. (2014). Okul yöneticilerinin stratejik liderlik özelliklerinin araştırılması: Gölbaşı örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pisapia, J., Guerra D. R., & Semmel E. C. (2005). Developing the leader’s strategic mindset: Establishing the measures. Leadership Review, (5), Spring, 41-67.
• Pisapia, J. (2006). Mastering change in a globalizing world: New directions in leadership. Education Policy Studies Series (61), The Hong Kong Institute of Educational Research, The Chinese University of Hong Kong.
• Pisapia, J., Guerra D. R., & Yasin, M. (2007). Strategic thinking and leader success. Annual Meeting of the International Conference on Advances in Management, Lisbon, Portugal, July
• Pisapia, J. (2009). The Strategic leader: New tactics for a globalizing world. Charlotte, NC: IAP, Information Age Publishing.
• Salame, I., & Hanna, E. (2020). Studying the impact of online homework on the perceptions, attitudes, study habits, and learning experiences of chemistry students. Interdisciplinary Journal of Environmental and Science Education, 16(4). https://doi.org/10.29333/ijese/8543
• Salame, I., & Soliman, A. (2020). Examining students’ perceptions about an adaptive-responsive online homework system and its influence on motivation and learning. International Journal of Educational Technology and Learning, 9(1), 1-9. https://doi.org/10.20448/2003.91.1.9
• Taş, Y. (2009). Toplam kalite yönetimi ve stratejik liderlik [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Toprakçı, E., & Ersoy, M. (2008). Uzaktan Eğitimde Öğretmen Rolleri. II. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı. içinde İzmir.
• Töremen, F., & Yasan, T. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri (Malatya ili örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 27–39.
• Uğurluoğlu, Ö. (2009). Hastane yöneticilerinin stratejik liderlik özelliklerinin değerlendirmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Uğurluoğlu, Ö., & Çelik, Y. (2009). Örgütlerde stratejik liderlik ve özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2), 121 156
• Uzunboylu, H., & Özdamlı, F. (2011). Teacher perception for m-learning: Scale development and teachers’ perceptions. Journal of Computer Assisted Learning, 1(4), 544-556.
• Ülgen, H. S., & Mirze, K. (2004). İşletmelerde stratejik yönetim (2.Basım). Literatür Yayınları. Vera, D., & Crossan M. (2013). Strategic leadership and organizational learning University of Houston. University of Western Ontario
• Vural, B., & Ertem, H. Y. (2023). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin uzaktan eğitimde öğretim süreçlerinin yönetimi hakkındaki görüşleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 101-120. https://doi.org/10.58638/kebd.1359143
• Yanbakar , E., & Aslan, O. (2022). Opinions of school managers on the distance education process. SSD Journal, 7(32), 21 31. https://doi.org/10.31567/ssd.660
• Yıldız, S. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 301–329.
• Yılmaz, E., Tomris, G., & Kurt, A. A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve teknolojik araç gereç kullanımına yönelik tutumları: Balıkesir ili örneği. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 1–26.