Kosova’da Yaşayan Türklerin Ana Dilde Eğitiminde Kullanılan 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Biçim, İçerik ve Öğretim Programına Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 353 - 370, 30.10.2020

Ramazan Eryılmaz , Necati Demir

Öz

Kosova Cumhuriyetinde yaşayan Türkler ana dillerinde eğitim alma hakkına sahiptir. Kosova Türkçe eğitimin en önemli sorunlarından biri, Türkçe eğitim materyallerine ulaşılmasında yaşanan çeşitli sorunlardır. Türkçe derslerinin başlıca eğitim materyali olarak Türkçe ders kitapları, verimli bir dil eğitimi için önem arze tmektedir. Bu çalışma, Kosova Türkçe eğitimde kullanılan, 7. Sınıf Türkçe ders kitabını inceleyen nitel bir araştırmadır. Çalışmada, 7. Sınıf Türkçe ders kitabının biçim ve içerik durumu ortaya konulmakta, Kosova Alt Seviye Yedinci Sınıf Plan ve Programıyla uyumu sorgulanmaktadır. Dolayısıyla çalışmada durum araştırması deseni kullanılmıştır. Kullanılan veri toplama teknikleri; doküman analizi ve görüşme olmuştur. Verilerin analizi, elde edilen verilerin birbiriyle ilişkilendirilmesi, örüntüler oluşturulması yoluyla gerçekleşmiştir. Bulgulara göre; Kosova 7. Sınıf Türkçe ders kitabı görünüş ve görsellik açısından kısmen yeterlidir. Öğrencinin dikkatini çekecek tasarım ve görsellere sahip olma anlamında ciddi anlamda sorunlar mevcuttur. Alt Seviye Ortaöğretim Yedinci Sınıf Öğretim Plan ve Programında yer verilen kazanımlar ya da dil bilgisi konuları ders kitabıyla kısmen uyumlu değildir. Ayrıca, sonuçları, Kosova’da Türkçe eğitimi açısından çeşitli sebeplere dayanan imkânsızlıklar bağlamında da değerlendirmek gerekmektedir. Kosova Türkçe eğitim alt seviye ortaöğretim sınıflarının Türkçe derslerinde kullanılmakta olan 7. Sınıf Türkçe ders kitabının geliştirilmesi ve 8. ve 9. sınıflarda hala kitapların basılmamış olması konularında, ilgili kişi ve kurumların üzerine düşenleri yapması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kosova, Türkçe eğitim, ders kitabı

Kaynakça

• Achmet, İ. K. (2005). Yunanistan'da (Batı Trakya'da) iki dilli eğitim veren azınlık okullarında Türkçe ve Yunanca eğitim gören öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. (Doktora Tezi).
• Baker, C. (2001). Foundations of bilingual education and bilingualism. Great Britain.
• Bakırlı, ö. C. (2008). İki dillilikte beyin ve zeka. Dil Dergisi, 32-42.
• Bay, E., Koro, B., Volkan, O., Kervan, S., & Yıldırım, S. (2017). Kosova. E. B. (Ed.) içinde, Türk dünyasının eğitim sistemleri ve sorunları (s. 4-110). Ankara: Pegem Yayınları.
• Beksaç, E. (2017). Balkanlarda tarih öncesi ve erken uygarlıklar. B. A. Gökdağ, & O. Karatay içinde, Balkanlar El Kitabı 1. Cilt (s. 91-98). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bican, G. (2017). İki dilliğin tanımlanması: Kuramsal tartışmalar ve güncel yaklaşımlar. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 353-366.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demir, N. (2014). Başbakanlık Osmanlı arşivlerine göre 1877-1912 yılları arasında Kosova'da eğitim ve öğretim. N. Demir içinde, Dil, tarih, kültür ve edebiyat araştırmaları I (s. 351-372). Ankara: Edeg Akademi.
• Demirel, Ö. (2006). Türkçe ders kitaplarını İncelenmesi. Pegem.
• Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 151-156.
• Gökdağ, B. A. (2012). Balkanlar: Etnik karmaşanın dilsel boyutları. Karadeniz Araştırmaları, 1-27.
• Güleç, İ., İnce, B.(2015).2. Avrupalı Türkler ana dili eğitimi çalıştayı, iki dilli ve çok dilli eğitim verene okulların yeterlikikleri.Ghent:Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Günay, D. (2013). Söylem çözümlemesi. İstanbul: Papatya.
• Karaağaç, G. (2011). Bireysel iki dillilik ve toplumsal iki dillilik. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 222-228.
• Kayadibi, N. (2016). Makedonya'da ilköğretim okullarında Türkçe eğitimi 7. sınıf örneği. (Doktora Tezi).
• Kosova Cumhuriyeti. (2008). Kosova Cumhuriyeti Anayasası.
• Kosova Eğitim Bilim ve Teknoloji Bakanlığı. (2003). Alt Seviye Ortaöğretim Altıncı Sınıf Öğretim Plan ve Programı. Priştine.
• Kosova Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı. (2004). Alt seviye ortaöğretim yedinci sınıf plan ve programı. Priştine. (2012). Kosova Ülke Raporu. Erişim adresi: http://www.birlesmismarkalar.org.tr/uploads/Kosova.pdf.
• Kosovo Agency of Statistics. (2018). Education statistics in Kosovo. Priştine: Republika e Kosovës-Republika Kosova-Republic of Kosovo.
• Kurt, B. (2018). Moldova Gagauz Yeri özerk bölgesinde Türkiye Türkçesi öğretimi. (Doktora Tezi).
• Maftoon, P., & Shakibafar, M. (2011). Who is bilingual. Journal of English Studies, 79-85.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Muzbeg, E., Uysal, G., Hoti, S., Baykuş, E., & Kırık, S. (2014). Kosova'da Türkçe eğitim, öğretmen gözünden yansımalar. http://www.paradigmarc.org/wp-content/uploads/02-Kosovada-T%C3%BCrk%C3%A7e-E%C4%9Fitim.pdf adresinden alındı
• Ospanova, Z. (2015). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde medyanın etkisi. (Yüksek Lisans Tezi).
• Purova, N. (2016). Kosova nüfus coğrafyası. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sakarya Üniversitesi. (2013). 1. Avrupalı Türkler ana dili eğitimi çalıştayı, sorunlar ve çözüm önerileri. Sakarya.
• Stefan, C. A. (2013). Romanya'da Türkçe öğretimi. (Yüksek Lisans Tezi).
• Sülçevis, İ., & Sülçevsi, N. (2007). Türkçe 6. Priştine: Albas Yayınevi.
• Sülçevsi, İ. (2016). 7. sınıf Türkçe ders kitabı. Priştine: Shetepia Butouse Libri Shkollor.
• Sülçevsi, İ. (2018, Nisan 25). Görüşme: Kosova'da Türkçe Eğitim.(R. Eryılmaz, Röportaj Yapan).
• Şen, Ü. (2010). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarının ana dili eğitimine yönelik Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde yapılan çalışma ve uygulamalar. Zeitschrift für die Welt der Türken, 239-253.
• Topsakal, C., & Koro, B. (2007). Kosova'da yaşayan Türkçe eğitimi. İstanbul: Bay Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, C. (2012). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe eğitimi (Almanya örneği). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Başbaklanlık Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı.