Yabancılara Türkçe Öğretiminde Değerler Eğitimini Konu Alan ve Başlığında “Değer” Kavramını Barındıran Çalışmalara İlişkin Bir İçerik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 447 - 458

Mücahit Koç , Halil İbrahim Gemici

Öz

Dil ile kültür birbiriyle oldukça yakın ilişki içerisinde bulunan iki kavramdır. Dil eğitimi yalnızca dil bilgisi odaklı bir süreci değil aynı zamanda o dilin kültürüne ilişkin önemli kodların da aktarıldığı bir olguyu ifade etmektedir. Bu bağlamda yabancılara Türkçe öğretimi (YTÖ) süreci yabancı öğrencilere yalnızca dil bilgisi eğitimi sunan bir süreç değil aynı zamanda onlara Türk kültürünün değerlerini de aktarmayı hedefleyen bir olgudur. Bu çalışmanın amacı yabancılara Türkçe öğretiminde değerler eğitimi ile ilgili hazırlanan ve başlığında “değer” kavramını barındıran lisansüstü tez ve makaleleri çeşitli yönlerden incelemektir. Çalışmada yöntem olarak nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi tercih edilmiştir. Araştırma için DergiPark, Google Akademik, TR Dizin ve Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi üzerinde “değerler eğitimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde değerler eğitimi, yabancılara Türkçe öğretimi, yabancılara Türkçe öğretiminde değerler eğitimi” şeklinde anahtar kelimelerle taramalar yapılmış ve bunun neticesinde 30 araştırmaya ulaşılmıştır. Daha sonra bu çalışmalar yıllarına, araştırma yöntemlerine, türlerine (makale, yüksek lisans tezi vb.), örneklem/çalışma gruplarına, veri toplama araçlarına, veri analiz tekniklerine, başlıklarında yer alan anahtar kavramlara ve dil durumlarına göre analiz edilmiştir. Araştırma neticesinde en çok çalışmanın 2023 yılında (f=7) yapıldığı, çalışmaların büyük bir çoğunlukla (f=28) nitel yöntemle oluşturulduğu, 18 çalışmanın makale; 12 çalışmanın yüksek lisans tezi olduğu, çalışmalarda örneklem/çalışma grubu olarak genellikle (f=20) Türkçe öğretim setlerinin seçildiği, çalışmalarda veri toplama aracı olarak genellikle (f=27) doküman aracının tercih edildiği, çalışmalarda en çok kullanılan (f=10) veri analiz tekniğinin içerik analizi olduğu, çalışmaların başlıklarında genellikle (f=14) “değerler eğitimi / değer eğitimi / değerler öğretimi / kültür aktarımı” gibi anahtar kavramların yer aldığı ve makalelerin büyük bir çoğunluğunun Türkçe yazıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, değerler eğitimi, kültür aktarımı

A Content Analysis of Studies on Values Education in Teaching Turkish to Foreigners and Including the Concept of “Value” in the Title

Öz

Language and culture are two concepts that are closely related to each other. Language education is not only a process focused on grammar, but also a phenomenon in which important codes related to the culture of that language are transferred. In this context, the process of teaching Turkish to foreigners (yabancılara Türkçe öğretimi: YTÖ) is not only a process that provides foreign students with grammar education, but also a phenomenon that aims to transfer the values of Turkish culture to them. The aim of this study is to examine the postgraduate theses and articles on values education in teaching Turkish to foreigners that include the concept of "value" in their titles from various aspects. Document analysis, one of the qualitative research designs, was preferred as the method of the study. For the research, searches were made on DergiPark, Google Scholar, TR Dizin and Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi with keywords such as “değerler eğitimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde değerler eğitimi, yabancılara Türkçe öğretimi, yabancılara Türkçe öğretiminde değerler eğitimi” and as a result, 30 studies were reached. Then, these studies were analyzed according to their years, research methods, types (articles, master’s thesis, etc.), sample/study groups, data collection tools, data analysis techniques, key concepts in their titles and language status. As a result of the research, the following findings were obtained: The most studies were conducted in 2023 (f=7). The majority of the studies (f=28) were created with qualitative method. 18 studies are articles; 12 studies are master’s theses. Turkish language teaching sets were generally selected as the sample/study group in the studies (f=20). In the studies, document tool was generally preferred as data collection tool (f=27). The most commonly used data analysis technique in the studies (f=10) was content analysis. The titles of the studies usually (f=14) include key concepts such as “değerler eğitimi / değer eğitimi / değerler öğretimi / kültür aktarımı”. The majority of the articles were written in Turkish.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to foreigners, values education, content analysis

Kaynakça

• Bağcı Ayrancı, B. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı alanında yapılan lisansüstü tezlerin analizi ve değerlendirilmesi. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 446-454. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.595246
• Demirel, A. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarım araçları: Makale ve tezler üzerine bir inceleme. Ases IV. Sosyal Bilimler Konferansı. Eskişehir. https://asescongress.com//e-katalog.html
• Dincel, Ö. (2023). Türkçe öğretiminde değerler eğitimi temalı araştırma makaleleri: bir içerik analizi çalışması. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 7(24), 109-120. https://doi.org/10.31455/asya.1278960
• Elbir, B. ve Aka, F. N. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımına yönelik yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(12), 371-386. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8425
• Elbir, B. ve Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(1), 1321-1333. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4250
• Gözler, A. vd. (2020). Değerler eğitimi kapsamında hazırlanan bilimsel çalışmaların farklı değişkenlere göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 6(1), 224-241. https://doi.org/10.31592/aeusbed.677048
• Kardaş, M. N. ve Cemal, S. (2017). Değerler eğitimi ve Türkçe öğretiminde değer eğitimi üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 383-412.
• Kemiksiz, Ö. (2019). “Metin” merkezli değerler eğitimi çalışmaları: lisansüstü tezler örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18), 382-411. https://doi.org/10.33692/avrasyad.595674
• Önder, S. ve Ateş, T. (2023). Türkiye’de yabancı dil öğretiminde değerler eğitimi konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of English for Specific Purposes (JOINESP), 1(1), 29-43.
• Özgen, A. ve Maden, A. (2024). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında kültür aktarımı konulu araştırmaların eğilimleri: bir içerik analizi. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 9(1), 107-128. DOI: 10.17932/IAU.TOMER.2016.019/tomer_v09i104
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306