Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Yüksek Lisans Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öz Yeterlik Algılarının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 419 - 446

Zeynep Kurt , Funda Uzdu Yıldız

Öz

Bu araştırmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yüksek lisans öğrencilerinin öz yeterlik algılarını belirlemek ve cinsiyet, yaş, yabancı dil bilgisi, mezun oldukları lisans programı ve lisans programlarında yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dersi alma değişkenlerine göre incelemektir. Bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiş betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 2022-2023 eğitim öğretim yılında öğrenim gören 50 yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yüksek lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Ülper ve Bağcı (2012) tarafından geliştirilen “Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ve öğrencilerin kişisel özelliklerini belirlemek için “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veriler, SPSS 27.0 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yüksek lisans öğrencilerinin öz yeterlik algıları “iyi” düzeydedir. Öğrencilerin öz yeterlik algılarının cinsiyetlerine, yaşlarına göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı ancak mezun oldukları lisans programı, yabancı dil bilgisi ve lisans eğitimlerinde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dersi almalarına göre anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, öğretmenlik mesleği, öz yeterlik

Determining Self-Efficacy Perceptions of Teaching Turkish as A Foreign Language Postgraduate Students Towards Teaching Profession

Öz

The purpose of this study is to define the self-efficacy perceptions of teaching Turkish as a foreign language postgraduate students and examine students’ self-efficacy perceptions in terms of gender, age, foreign language knowledge, undergraduate program graduated and taking teaching Turkish as a foreign language course in undergraduate programs. This is a descriptive study designed with relational survey method, which is a quantitative research method. The sample of the study consists of 50 teaching Turkish as a foreign language postgraduate student studying in 2022-2023 academic year. As the data collection tool, "Self-Efficacy Perception Scale", developed by Ülper ve Bağcı (2012) and “Personal Information Form” to determine the personal characteristics of the students were used. The data were analyzed using the SPSS 27.0 package program. According to the results of the study, teaching Turkish as a foreign language postgraduate students’ self-efficacy perceptions are “good”. The self-efficacy perceptions of teaching Turkish as a foreign language postgraduate students did not differ significantly in terms of gender, age but meaningful differences appeared in terms of students’ undergraduate program graduated, foreign language knowledge and taking teaching Turkish as a foreign language course in undergraduate programs.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, teaching profession, self-efficacy

Kaynakça

• Akbal, M. (2016). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Altun, S. ve Çolak, E. (2011). Öğrenme Kuramları. Seval Fer (Yay. haz.), Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları içinde (s. 27-37). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Altuntaş, E. A., Kul, M. ve Karataş, İ. (2016). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 196-215.
• Aslan, C. (2010). Türkçe Eğitimi Programlarında Lisansüstü Öğrenim Gören Öğrencilerin Akademik Özyeterliklerine İlişkin Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.
• Aslan, M. ve Kalkan, H. (2018). Öğretmenlerin Özyeterlik Algılarının Analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 477-493.
• Bandura, A. (1986). Social Foundations Of Thought And Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: PrenticeHall.
• Barın, E., Çangal, Ö. ve Başar, U. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Alanında Görev Yapacak Öğretmenlerin Özel Alan Yeterliklerine İlişkin Bir Öneri. International Journal of Language Academy, 5(7), 81-98.
• Bars, M. (2016). Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalıkları, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öz Yeterlikleri ve Problem Çözme Becerilerine İlişkin Algılarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Berkant, H. G. (2017). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Journal of Educational Reflections, 1(2), 1-17.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2020). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Çelik, Ş. (2023). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretenlerin Metin Uyarlama Öz Yeterlik Algıları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çocuk, H. E. ve Şahbaz, N. K. (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Görev Alan Öğretmenlerin Öğretme Motivasyonlarının ve Türkçe Öğretimi Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Educational Sciences. 49, 193-212.
• Demir, S. ve Akça, F. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçeyi Öğretenlerin Akademik Öz Yeterlikleri Üzerine Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 202-224.
• Deniz, A. (2020). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum, Akademik Öz-Yeterlik ve Akademik Güdülenme Düzeylerinin İncelenmesi: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Derman, A. (2007). Kimya Öğretmeni Adaylarının Öz Yeterlik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eroğlu, O. ve Yıldırım, Y. (2018). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Akademik Öz-Yeterlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 67-73.
• Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T. ve Doğan, F. N. (2020). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretmenliği Öz Yeterlik Algıları. Turkish Studies, 15(8), 3471-3505.
• Gülengül Birinci, F. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Öğretim Elemanlarının Bilişim Teknolojileri Öz Yeterlik Algıları ile Teknoloji Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Kalfa, M. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Alan Yeterliklerine Dayalı Gereksinim Çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 241-253.
• Karakuş, İ. (2017). Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik Algıları ile Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 9, 361-377.
• Kazu, İ. Y. ve Çam, H. (2018). Öğretmen Yeterlikleri. 1. Uluslararası Öğrenme, Öğretim ve Eğitim Araştırmaları Kongresi (ILTER CONGRESS), 6-8 Eylül, Amasya.
• Köksal, V. (2022). Öğretmenlerin Okul Yöneticiliğine Yönelik Tutumları ve Öğretmenlik Mesleği Öz-Yeterlik İnançları (Kırşehir Örneği). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Kurşat, A. (2021). Biyoloji Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine Yönelik Öz Yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Öğretmen Yeterliklerine İlişkin Görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
• Nakip, C. ve Özcan, G. (2016). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Özyeterlik İnançları ile Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 783-795.
• Öğretmenlik Mesleği Kanunu (2024, 10 Ekim). Resmi Gazete (Sayı: 32696). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241018-1.htm
• Öztürk, T. (2015). Yurt Dışında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Öz Yeterlik Algı ve Tutumları. Doktora Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Peker, Ş. (2023). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretenlerin Çevrim İçi Eğitime Dair Öz-Yeterlik İnançları. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özcan, C. ve Sert, H. (2017). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Mesleki Öz-Yeterlik İnançları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ile İlköğretim Bölümlerinin Karşılaştırılması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 75-93.
• Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M. Tunçel, H. ve Abalı Öztürk, Y. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Lisans Düzeyinde Verilen Yabancılara Türkçe Öğretimi (YTÖ) Dersine Yönelik Özyeterlik Algıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 36-45.
• Şengül, K. (2018). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğretenlerin Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 538-552.
• Şentürk, S. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretmenlerinin Mesleki Öz Yeterlikleri ile Sınıftaki Farklılıklar Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf
• Toprakçı, E. ve Altunay, E. (2015). Anılarla öğretmenlik. Ankara: Pegem Akademi.
• Tulumcu, F. M. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Anlama Becerilerine Yönelik Öz Yeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Türker, M. S. ve Göçmenler, H. (2021). Mülteci Öğrencilere Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Motivasyonlarının İncelenmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 10, 396-406.
• Uğurlugelen, Z. (2019). Suriyeli Çocuklara Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğreticilerin Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131.
• Ünal, M. (2015). Öğretmen Adaylarının Teknolojik Pedagojik Alan Bilgilerinin ve Öğretmenlik Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yavaş Kıncal, R. (2022). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.