Öğretmenler İçin Örgütsel Mutluluk Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 66 - 79, 20.12.2022

Pınar Çakır , Yasar Yavuz

Öz

Araştırmada öğretmenlerin örgütsel mutluluk algılarını belirleyebilmek amacı ile “Örgütsel Mutluluk Ölçeği” isimli ölçme aracı geliştirilmiştir. Örgütsel Mutluluk Ölçeği için 101 maddeden oluşan bir madde havuzu oluşturulmuş ve kapsam geçerliliğini sağlamak amacı ile alınan uzman görüşleri doğrultusunda havuzdaki madde sayısı 73’e indirilmiştir. Pilot uygulama süreci iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) iki farklı örneklemden elde edilen veriler üzerinde yapılmıştır. Örneklemler AFA için 368, DFA için 240 olmak üzere 2021-2022 eğitim öğretim yılında İzmir'de farklı ilçelerde görevli öğretmenlerden oluşmaktadır. Verilerin AFA için uygunluğuna ilişkin KMO ölçümü .967 ve Barlett test ölçümü 11711.097 (p= 0.001) olarak hesaplanmıştır. Yapılan AFA analizi sonucuna göre ölçek; “Yönetsel Davranışlar”, “İnsani İlişkiler”, “Okula İlişkin Duygular” olarak adlandırılan üç faktör içermektedir. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans % 75.89 ve iç tutarlılık (alpha) ölçümü .967’dir. Ölçeğin yapısının test edilmesi için yapılan DFA ölçümleri gereği AFA sürecinde oluşturulan 33 maddelik ölçekte yer alan maddelerden hata puanları 0.50 ve üzerinde olan iki madde çıkarılarak ölçeğin madde sayısı 31’e indirilmiştir. Süreç sonunda DFA modeline ilişkin uyum iyiliği indekslerinin (X²/Sd, NFI, RFI, CFI, IFI, GFI, RMR, RMSEA) oldukça iyi ve kabul edilebilir düzeyde olduğu saptanmıştır. Sonuçlar, geliştirilen “Örgütsel Mutluluk Ölçeği”nin amaçlanan ölçümü gerçekleştirebilecek düzeyde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Örgütsel Mutluluk, Öğretmen, Örgütsel Mutluluk Ölçeği

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Mutluluk, Öğretmen, Örgütsel Mutluluk Ölçeği

Kaynakça

• Akman, T. (2021). Hemşirelerin farklılık yönetimi algısının örgütsel muıtluluk düzeyleri üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bandırma.
• Arslan, Y. ve Polat, S. (2017). Örgütsel Mutluluk Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(4), 603 - 622.
• Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419 - 456.
• Bilginoğlu, E. ve Yozgat, U. (2020). İşyerinde mutluluk ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Journal of Yasar University, 15 (Special Issue), 201 - 206.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Gaziantep üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Akdeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. (25. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Chaiprasit, K. and Santidhiraku, O. (2011). Happiness at work of employess in smalland medium-sized enterprises. Procedia Social And Behavioral Sciences, 25, (189 - 200).
• Costello, A., B. & Osborne, J. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10 (7), 1 - 9.
• Çayak, S. (2021). The mediating role of organizational happiness in the relationship between work engagement and life satisfaction: A study on teachers. International Journal of Contemporary Educational Research, 8 (4), 27- 46.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dalgın, T. (2021). İş yerinde mutluluk. M. Soyalın ve M. Babadağ (Der.) Örgütsel davranışa pozitif bakış içinde (s. 253-272). Ankara: Nobel Yayın Grubu.
• Demir, H. (2020). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve otantik liderlik algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Demirok, İ., Alphan, Y., Ş. ve Süsen, Y. (2014). Mutluluğu ararken: Teorik yaklaşımlar ve psikoterapiye yönelik çıkarımlar. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 1 (2), 40 - 54.
• Demo, G., & Paschoal, T. (2013). Well-Being at work scale: Exploratory and confirmatory validation in the United States comprising affective and cognitive components. Proceeding XXXVII Encontro da ANPAD, 7-11 September 2013. Rio de Janeiro.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being. American Psychologist, 55, 34 – 43.
• Diener, E., Lucas, R. E. and Scollon, C. N. (2006). Beyond the hedonic treadmill: Revising the adaptation theory of wellbeing. American Psychologist, 61(4), 305 - 314.
• Erdoğan, O. ve Akduman, G. (2013). İnsan kaynaklarında yeni bir pozisyon mutluluk müdürü. Ankara: Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
• Field, A. (2000). Discovering Statistics using SPSS for Windows. London- Thousand Oaks- New Delhi: Sage Puplications.
• Fisher, C., D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12, 384–412. doi: 10.1111/j.1468-2370.2009.00270.x
• Fromm, E. (1994). Erdem ve mutluluk. (2. Baskı). (A. Yörükan, Çev.) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Ankara: Doğuş Matbaacılık ve Tic. Ltd. Şti.
• Hills, P. ve Argyle, M., (2002). The oxford happiness questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences 33, 1073 – 1082
• Januwarsono, S. (2015). Analytical of factors determinants of happiness at work case study on PT. PLN (Persero) Region Suluttenggo, Sulawesi, Indonesia. European Journal of Business and Management, 7 (8), ISSN 2222 - 1905.
• Jones, J., P. ve Lindsay, L. (2014). What happiness at work is and how to use it. Industrial and Commercial Training, 46 (3), 130-134. https://doi.org/10.1108/ICT-10-2013-0072 Juul, L., K. (2018). The happiness sweet spot and your motivational landscape. Copenhagen: Clearsight Publishing.
• Kalaycı Ş. (Ed.) (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Kant, I. (2002). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi. (İ. Kuçuradi, Çev.). (3. Baskı). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 81 - 98.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kjerulf, A. (2014). Sabah 9’ dan akşam 6’ ya happy hour. (C. Yapalak, Çev.). (1. Baskı). İstanbul: Kitap Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Kline, R. B. (2005). Methodology in the social sciences. Principles and practice of structural equation modeling (2nd ed.). New Yok: Guilford Press.
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinim ve örgütsel adalet algılarının analizi. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Köse, Ö. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okulların DNA profilleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Kun, A. & Gadanecz, P. (2019). Workplace happiness, well-being and their relationship with psychological capital: A study of Hungarian teachers. Curent Psychology, 41, 185 – 189. https://doi.org/10.1007/s12144-019-00550-0
• Lewis B. M. S. (1994). Factor analysis and related techniques. London: Sage Publications. Locke, J. (2000). İnsanın anlama yetisi üzerine bir deneme (I. - II. Kitap). (M., D. Topçu, Çev.) (2. Baskı). Ankara: Öteki Yayınevi.
• Lutterbie S., J. and Pryce-Jones J. (2013). Managing happiness at work. Assessment & Development Matters, 5 (2), 13-16.
• MEBBİS (2021). Kurum Bilgileri. https://mebbis.meb.gov.tr
• Moçoşoğlu, B. ve Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Education Journal, 3 (1), 52 - 70. http://dx.doi.org/10.22596/2018.0301.52.70
• Munar, J., L., Espinosa, S., Buelvas, L., M., Abarca, Y., V. ve Tirado, J., O. (2020). Organizational happiness dimensions as a contribution to sustainable development goals: A prospective study in higher education institutions in Chile, Colombia and Spain. Sustainability, 12, 2 - 17. doi:10.3390/su122410502
• Neve, J. & Ward, G., W. (2017). Happiness at work. World Happiness Report 2017. University of Oxford and Said Business School. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2943318
• Özdamar, K. (2002). Paket programlarla istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Yayınları.
• Özdemir, S., Sever, M. ve Acar, O., K. (2020). İş’te mutluluk ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Management and Economics Research, 18 (2), 1 - 10.
• Paschoal, T., & Tamayo, A. (2008). Construção e validação da escala de bemestar no trabalho. Avaliação Psicológica, 7 (1), 11 - 22.
• Polatcı, S. ve Ünüvar, H. (2021). İşte mutluluk ölçeği (İMÖ): Bir ölçek geliştirme çalışması. Journal of Research in Business, 6 (1), 177 - 202.
• Rao, G, V., Lakshmi, V. and Goswami, R. (2017). A study on factors of workplace happiness. International Journal of Marketing and Financial Management, 5 (8), 27 - 42.
• Russell, B. (1972). Batı felsefesi tarihi antikçağ. (M. Sencer, Çev.). (2. Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi. Schmid, W. (2021). Mutsuz olmak. (13. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Singh, S. & Aggarwal, Y. (2018). Happiness at work scale: Construction and psychometric validation of a measure using mixed method approach. Journal of Happiness Studies, 19 (5), 1439 - 1463.
• Spinoza, B. (2011). Etika. (H. Z. Ülken, Çev.) (4. Baskı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3, 49 - 74. Şimşek, Ö., F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınevi. TDK (2021). Mutluluk. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi (7.05.2021)
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC, 10694.
• Tseng, M.L., (2009), Application of ANP and DEMATEL to evaluate the decision-making of municipal solid waste management in Metro Manila. Environmental monitoring and assessment 156 (1 - 4), 181 - 197
• Vallina, A., S., Alegre, J. and Fernández, R. (2017). On the road to happiness at work (HAW): transformational leadership, organizational learning capability and happiness at work. Personnel Review, 46 (2), 314 - 338.
• Vallina, A., S. & Vidal, J., A. (2018). Happiness at work: Developing a shorter measure. Journal of Management & Organization, 27 (3), 1 – 21.
• Warr, P. (2007). Searching for happiness at work. The Psychologist, 20 (12), 726-729. file:///Users/pinar1/Downloads/Psychologist2007Searchingforhappiness%20(1).pdf