Türkiye’de 2000 Sonrası İç Borç Yönetimi Politikasının Enflasyona Etkisi

Yıl 2018, , 135 - 160, 30.12.2018

Haydar Lütfü Ejder , Hatice Merve Aksoy

https://doi.org/10.30927/ijpf.451402

Cited By: 1

Öz

Kamunun küçültülmesi politikaları ve bu
kapsamda kamu gelirlerinin azaltılması sonucu oluşan kamu açıklarının ve kamu
harcamalarının borçlanma ile finanse edilmesi, devamında bütçeye faiz yükü
getirerek borcun parasallaşmasına, sürdürülemeyen borç sarmallarına ve makroekonomik birçok dengede bozulmalara yol açmaktadır. Kamu kesimi finansman
dengesinde meydana gelen kamu açıkları ise makroekonomik göstergelerin en
önemli yapı taşlarından biri olan enflasyonun temel kaynağı olarak
görülmektedir. Bu bağlamda enflasyon ile mücadelede etkin, şeffaf, yasal bir
çerçeveye oturtulmuş, borçlanmada oluşabilecek riskleri gözetebilecek bir iç
borç yönetim politikasının oluşturulması ve doğru bir şekilde yürütülmesi büyük
önem arz etmektedir.

  Bu
bağlamda Türkiye’de 2000 sonrası iç borç yönetimi politikasının enflasyona
etkisi başlıklı bu çalışmada enflasyon ve iç borç yönetimi ilişkisi ele
alınarak yürütülen politikalar ve bu politikaların etkinliği ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Borç Yönetimi, İç Borç Yönetimi, Enflasyon

2000 After Inflation Effects of Domestic Debt Management Policy in Turkey

Öz

The public deficit and public
expenditures resulting from the reduction of public revenues in this context
and the financing of public expenditures by borrowing lead to the interest load
on the budget, which leads to the monetization of the debt, the unsustainable
debt spirals and the deterioration of the macroeconomic balances. Public
deficits in public sector financing balance are seen as the main source of inflation,
one of the most important building blocks of macroeconomic indicators.

In this study; public gross and net debt stock
statistics, domestic borrowing, principal, interest, domestic debt service and
total domestic debt roll-over ratios and inflation data were examined for the
period of 2000-2017, and a high domestic borrowing as a result of domestic debt
management policy was found to be feeding the high inflation phenomenon. In
this context, it is of great importance to establish an internal debt management
policy that is effective, transparent legal framework in the fight against
inflation and to observe the risks that may arise in borrowing.

Anahtar Kelimeler

Debt Management, Domestic Debt Management, Inflation

Kaynakça

• Aksoy, A. S. (2005). Türkiye'de Hazine ve Borç Yönetimi. Vergi Sorunları Dergisi, 204, 7-24.
• Aydoğan, E. (2004). 1980'den Günümüze Türkiye'de Enflasyon Serüveni. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 91-110.
• Bal, H. & Özdemir, P. (2010). Türkiye Ekonomisinde iç Borçlanmanın Yeri Ve Sürdürülebilirliği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 82-98.
• Bal, H. & Özdemir, P. (2011). İç Borç Yönetimi ve Türkiye. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 38-64.
• Bülbül, D., Ejder, H. L. & Şahan, Ö. (2006). Türkiye'de Kamu Borçlarının Kaynakları, Yapısı Ve Niteliklerinin Değerlendirilmesi (1990-2004 Dönemi Analizi). İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (35), 101-123.
• Çaşkurlu, E. (2007). İç Ve Dış Borçlanmada Risk Analizine Dayalı Borç Yönetimi Ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi (1980 Ve Sonrası), Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çaşkurlu, E. (2009). Hazine Borç Yönetiminde Risk Analizi Uygulamasının Yasal Ve İdari Açıdan Değerlendirilmesi. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 20(70), 89-119.
• Çataloluk, C. (2009). Kamu Borçlanması, Gerçekleşme Biçimi Ve Makro Ekonomik Etkileri (Teorik Bir Yaklaşım, Türkiye Örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 240-258.
• Demir, M. & Sever, E. (2008). Kamu İç Borçlanmasinin Büyüme, Faiz Ve Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 170-196.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Borçlanma, İç ve Dış Borç Yönetimi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2595-ÖİK: 607, 96-129.
• Durmuş, M. (2013). Kapitalizmin Krizi Küresel Krizin Eleştirel Bir Çözümlemesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ejder, H. L. (2002). Kamu Açıkları İle Enflasyon Arasındaki İlişkinin Analizi Ve Değerlendirilmesi. İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 1-19.
• Güngör, K. (2006), “İktisadın Tarihine Kısa Bir Bakış ve Merkantilizmden Günümüze İktisadi Düşünceler”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14.
• Hazine Müsteşarlığı, (2017). Kamu Borç Yönetim Raporu. https://www.hazine.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FKamu%20Bor%C3%A7%20Yonetimi%20Raporu%2FY%C4%B1ll%C4%B1k%20Kamu%20Bor%C3%A7%20Y%C3%B6netimi%20Raporu%202017.pdf.
• http://www.tcmb.gov.tr/
• https://www.hazine.gov.tr/
• https://www.muhasebat.gov.tr/portal/anasayfa
• Kaya, M. G. & Öz, E. (2016). Enflasyon, Bütçe Açığı ve Para Arzı İlişkisinin Türkiye Ekonomisi Açısından Değerlendirilmesi: 1980-2014 Dönemi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İİBF, Yonetim ve Ekonomi, 23(3), 639-651.
• Özatay, F. (2013). Parasal İktisat Kuram ve Politika. Ankara: Elif Yayınevi.
• Selim, S. & Ayvaz Güven, E. T. (2014). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru VE İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 127-145.
• Seymen Oskay, C. (2004). 1980’den Günümüze Türkiye’de İç Borçların Yapısal Gelişimi Ve Değerlendirilmesi. S.Ü. İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(8), 119-138.
• Sezgin, Z. (2014). Kriz Sonrası Türkiye Ekonomisinde Borç Yönetimi. Vergi Sorunları Dergisi, 311, 141-149.
• Sönmez, S. (1998). Türkiye’de Kamu Açığının Finansmanı ve Enflasyon Vergisi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 25(2), 362.
• Şahinoğlu, T., Özden, K., Başar, S. & Aksu, H. (2010). Türkiye’de Enflasyonun Oluşumu: ARDL Yaklaşımı. Sosyoekonomi, 2010(1), 27-46.
• T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı (2011), Kamu Borç Yönetimi Raporu, Kasım.
• Takım, A. (2012). Dış Finansal Liberalleşme Sonrası Türkiye’nin Dış Borç Dinamiğindeki Değişmeler: Bir Literatür Araştırması. Sosyoekonomi, 2012(2), 23-44.
• Turan, N. (2013). Kamu Borcunun Tanımı: Borç İstatistikleri Açısından Önemi, Mevcut Durum, Sorunlar Ve Türkiye Uygulaması. Maliye Dergisi, (164), 166-182.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, (2018), 2018-1 Enflasyon Raporu. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/Enflasyon+Raporu/2018/Enflasyon+Raporu+2018-I.
• Ulusoy, A. & Erdem, H. F. (2014). İç Borçlanma ve Enflasyon Etkileşimi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(22), 122-135.
• Ulusoy, A. & Kara, D. (2017). Kamu Borç Yönetiminin Maliye Ve Para Politikası İle Uyum Sorunu: Türkiye Pratiği. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(1), 29-38.
• Yavuz, N. C. (2011). Durağanlık ve Koentegrasyon Analizi Çerçevesinde Kamu Açığı ve Finansman Açısından Enflasyon Modelinin Tahmini (1982-2001).
• Yıldız, F. (2014). Türkiye’de 1990-2012 Döneminde Kamu Borç Yönetimi Ve Kamu Borç Yapısındaki Değişim Üzerine Bir İnceleme. Sakarya İktisat Dergisi, 3(4), 67-104.
• Yılmaz, B. E. & Cural, M. (2010). Türkiye’de İç Borçlanmadaki Değişimi Belirleyen Faktörlere Yönelik Bir Regresyon Analizi Çalışması: 1975 – 2010. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54, 1-22.
• Zerenler, M. (2004). Devletin Dış Borçlanmasının Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(5), 186-214.