Bağımlılık Teorisi Perspektifinden DTÖ Kapsamındaki Korumacılık Politikası Araçlarının Kullanımı

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 245 - 263, 31.12.2017

Göksel Karaş

https://doi.org/10.30927/ijpf.356692

Cited By: 1

Öz

Neoliberal politikaların yoğun bir
şekilde uygulanmaya başladığı 1980’lerden itibaren dünyada gelişmiş ülkeler ile
az gelişmiş ülkeler arasındaki gelir dağılımı eşitsizliği giderek artmaya
başlamış ve günümüzde de bu durum iyiden iyiye artmaktadır. Neoliberal görüşün
öne sürdüğü günümüz zengin ülkelerinin serbest piyasa ekonomisi ile başarılı
oldukları, bu nedenle dünyadaki tüm ülkelerin serbest piyasa ekonomisi
sistemine geçmeleri gerektiği ve kalkınma için neoliberal politikaların tek yol
olduğu gibi söylemleri bulunmaktadır. Devletin ekonomide tarafsız olmasını
savunan neoliberal politikalara göre devletin ekonomideki rolü azaltılmalıdır. Bunun
sonucunda devletin ekonomide politika belirleme ve uygulama etkinliğinin
zayıflatılması amaçlanmaktadır. Böylelikle gelişmiş ülkeler, az gelişmiş veya
gelişmekte olan ülkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmektedir. Bu
söylemler sonucu gelişmiş ülkeler ile az gelişmiş ülkeler arasında güce ve
kontrole dayanan bir ilişkinin bulunduğunu, az gelişmiş ülkelerin az
gelişmişliğini gelişmiş ülkelerin gelişme sürecinde aranması gerektiğini ifade
eden bağımlılık teorisi ortaya çıkmıştır. Buradan hareketle çalışmanın amacı,
bağımlılık teorisinin varsayımlarından hareketle Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
kapsamında uygulanan ticaret politikası savunma araçlarının kullanım
sonuçlarının değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir. Ticaret politikası
savunma araçlarının kullanımı incelendiğinde bu araçların, dünyada serbest
piyasa ekonomisini savunan ve uygulanması konusunda dayatmalarda bulunan
gelişmiş ülkeler tarafından etkin bir biçimde kullanıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Bağımlılık Teorisi, Dünya Ticaret Örgütü

Using of Protectionism Policy Tools in the context of WTO from the Perspective of Dependency Theory

Öz

Since the 1980s, when neoliberal policies have been
intensively implemented, the distribution of income between developed and less
developed countries in the world has begun to increase inequality. There are
discourses that the neoliberal view suggests that today's wealthy countries are
successful with free market economics, so that all countries in the world must
move to a free market economy system and that neoliberal policies are the only
way for development. According to the neoliberal policy which advocates the
state neutrality in the economy, the role of the state in the economy should be
reduced. As a result, weakening the effectiveness of government policy-setting
and implementation in the economy is intended. Thus, developed countries direct
the underdeveloped or developing countries in the direction of their own
interests. The result of these discourses, the theory of dependence which
states that there is a relationship between developed and underdeveloped
countries based on power and control, that underdevelopment of underdeveloped
countries should be sought in the development process of developed countries
has come out. The aim of the study is to assess the results of the use of
defense measures in the trade policy implemented under the World Trade
Organization (WTO), based on the assumptions of the dependency theory. When the
use of defense instruments in trade policy is examined, it appears that these
instruments have been effectively used by developed countries that advocate and
enforce the free market economy in the world.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Theory of Dependency, World Trade Organization

Kaynakça

• Amin, S. (1973). Unequal Development: An Essay on the Social Formations of Peripheral Capitalism, (Çev.) Pearce, B., England, The Harvester Press.
• Aslan, A. (2003). “Küreselleşme Bağlamında Kalkınma Politikalarına Sosyolojik Bir Bakış”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, S. 1, ss. 173-189.
• Ateş, D. (2016). Uluslararası Örgütler Devletlerin Örgütlenme Mantığı, 3. Baskı, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Baran, P. A. (1957). The Political Economy of Growth, Pelican Books, Monthly Review.
• Başkaya, F. (2004). Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü, 4. Baskı, Ankara: Maki Basın Yayın.
• Chang, H. & Grabel, I. (2005). Kalkınma Yeniden, (Çev.) Özçelik, E., Ankara: İmge Kitabevi.
• Dobb, M. (1981). Kapitalizm Sosyalizm Azgelişmiş Ülkeler ve İktisadi Kalkınma, (Çev.) Selik, M. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Yayın No: 464.
• Ercan, F. (2003). Modernizm, Kapitalizm ve Azgelişmişlik, 3. Baskı, Ankara: Bağlam Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2000). Kapitalizm, Kalkınma, Postmodernizm ve İletişim Sömürünün Paketlenişi, Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Frank, A. G. (1967). Capitalism and Underdevelopment in Latin America, New York: Monthly Review Press.
• http://www.trademap.org/tradestat/index.aspx (01.11.2017).
• https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_status_e.htm (01.11.2017).
• Kalaycıoğlu, S. (1991). Dış Ticarette Korumacılık ve Liberasyon, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Kazgan, G. (2015). Küreselleşme ve Ulus Devlet Yeni Ekonomik Düzen, 6. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mangır, F. & Acet, H. (2014). “Serbest Ticaret ve Korumacılık, Avrupa Birliği’nde Malların Serbest Dolaşımı ve Türkiye’nin Uyumu”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dr. Mehmet Yıldız Özel Sayısı.
• Öz, S. (2009). “Kriz ve Korumacılık: Tarih Tekerrür Edecek mi?”, TÜSİAD-Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu Çalışma Raporu Serisi, Çalışma Raporu 0904.
• Palma, J. G. (2008). “Dependency”, The New Palgrave Dictionary of Economics, (Ed.) Durlauf, S. N. & Blume, L. E., Palgrave Macmillan.
• Sanchez, O. (2003). “The Rise and Fall of the Dependency Movement: Does It Inform Underdevelopment Today?”, E.I.A.L., Vol. 14 (2), pp. 31-50.
• Selen, U. & Gümüş, S. (2011). “Piyasa Ekonomisinde Koruyucu İktisat Politikalarının ve Ticaret Politikası Önlemlerinin Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, C. 3, S. 2, ss. 213-228.
• Selen, U. (2008). “1980 Sonrası Neo-Liberal Politika Uygulamalarının Eleştirisi”, İktisat Dergisi, Ağustos, ss. 99-114.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Solmaz, E. (2008). “İktisadi Kalkınma Kuramlarının Yoksulluk Konusuna Yaklaşımlarına Eleştirel Bir Bakış”, Mevzuat Dergisi, C.11, S. 132.
• Şenses, F. (2004). “Neoliberal Küreselleşme Kalkınma İçin Bir Fırsat mı, Engel mi?”, Economic Research Center Working Paper in Economic 04/09.
• Tokatlıoğlu, M. & Selen, U. (2017). Maliye Politikası, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Tüylüoğlu, Ş. (2004). “Küreselleşme Sürecinde Kalkınma Politikaları ve Devletin Zayıflayan Rolü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, ss. 257-280.