A Discussion on Dispute Resolution in the Context of the Court of Accounts and the Council of State

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 165 - 182, 30.06.2025

Murat İnce

https://doi.org/10.30927/ijpf.1599784

Öz

The status and position of the Turkish Court of Accounts’ trial of account in the Turkish judicial system is a critical issue that has not been sufficiently discussed in the administrative and financial law literature. Thoughts put forward regarding the nature of the Court of Accounts generally only emphasize the sui generis nature of the trial of account of the Court of Accounts, and the discussions in this area seem far from clarifying the specific position of the Court of Accounts’ judicial function in the context of administrative and financial law. Through its decisions in 2013 and 2014, the Constitutional Court emphasized that the Court of Accounts is a court, thus confirming that the Court of Accounts’ decisions are final in judicial terms; that is, they have a judicial identity. In this study, it is specifically pointed out that the disputes of judgment that may arise between the Court of Accounts’ decisions and the Council of State’s decisions should be resolved before the Court of Jurisdictional Disputes, specifically only for matters “other than taxes, similar financial obligations and duties,” that is roughly to the matters related to the institution of public loss and in this context it has been also emphasized that there is no legal obstacle to the resolution of the said disputes by the Court of Jurisdictional Disputes without the need for any legal amendments. In our opinion, the Court of Jurisdictional Disputes can resolve the disputes of judgment between the decisions of the Council of State and the Court of Accounts by considering the Court of Accounts as a judicial authority operating within the administrative, judicial regime in a broad sense. The provision in Article 160 of the Constitution that no applications for judicial review of the finalized decisions of the Court of Accounts shall be filed in administrative courts clearly indicates that the Constitution-maker broadly understands the Court of Accounts as a part of the administrative, judicial regime.

Anahtar Kelimeler

Judicial Power of Turkish Court of Accounts , Court of Jurisdictional Disputes , Council of State , Public Loss

Sayıştay ve Danıştay Yargısı Bağlamında Uyuşmazlık Çözümü Üzerine Bir Tartışma

Öz

Sayıştay hesap yargılamasının Türk yargı sistemindeki yeri ve konumu, idare hukuku ve mali hukuk literatüründe yeterince tartışılmamış son derece önemli bir konudur. Sayıştay yargısının mahiyetine ilişkin olarak öne sürülen düşünceler, genellikle Sayıştay hesap yargılamasının sui generis niteliğine vurgu yapmakla yetinmekte, bu alanda yürütülen tartışmalar Sayıştay yargısının idare hukuku ve mali hukuk bağlamındaki özellikli konumunu belirginleştirmekten uzak görünmektedir. Anayasa Mahkemesi 2013 ve 2014 yıllarında verdiği kararlarda; Sayıştay’ın bir mahkeme olduğunu vurgulamış, böylece Sayıştay kararlarının yargısal anlamda kesin hüküm niteliğinde olduğu yani yargısal kimliğe sahip olduğu teyit edilmiştir. Bu çalışmada spesifik olarak sadece “vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler dışındaki” hususlara, yani kabaca kamu zararı müessesine ilişkin hususlara münhasır olmak üzere, Sayıştay kararları ile Danıştay kararları arasında doğabilecek hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesi nezdinde çözüme kavuşturulması gereğine işaret edilmiştir. Bu kapsamda Anayasada ve ilgili mevzuatta herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek olmaksızın söz konusu hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesince çözüme kavuşturulmasında hukuki bir engel bulunmadığı vurgulanmıştır. Kanaatimizce Uyuşmazlık Mahkemesi, Sayıştayı geniş anlamda idari yargı rejiminin içinde faaliyet gösteren bir yargı mercii olarak mütalaa ederek Danıştay ve Sayıştay kararları arasındaki hüküm uyuşmazlıklarını çözüme kavuşturabilir. Nitekim Anayasanın 160’ıncı maddesinde yer alan Sayıştayın kesinleşmiş kararları dolayısıyla idari yargı yoluna başvurulamayacağı hükmü esasında Anayasa koyucunun Sayıştay yargısını geniş anlamda idari yargı rejiminin bir parçası olarak kavradığının açık bir göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

Sayıştay Yargısı , Uyuşmazlık Mahkemesi , Danıştay , Kamu Zararı.

Kaynakça

• Aksoy, M., Geçgel, B. & Öz, Y. (2018). Sayıştay Hesap Yargısı, Ankara: Sayıştay Yayınları.
• Akyel, R., & Baş, H. (2010). “Kamu Yönetimi ve Denetimi Bağlamında Sayıştayın Anayasal ve Yargısal Konumu”, Maliye Dergisi, 158, 374-387.
• Akyel, R. (2015). “Bir Hesap Yargısı Olarak Sayıştay”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 6(23).
• Anıl, A. (1992). “Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluşu ve İşleyişi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47 (01), 45-50, DOI: 10.1501/SBFder_0000001558.
• Avci, M. A. (2022a). “Türk Sayıştayının Yargı İşlevi ve Mali Sorumluluk”. Kamu Yönetiminde Denetim ve Hesap Verebilirlik: Kavram, Teori ve Uygulamalar. (Ed.) İnce M., Taner A., Ankara: Adalet Yayınevi, 301-334.
• Avci, M. A. (2022b). “Kanun Yolları ve Sayıştay Yargısında Dereceli Sistem”, Sayıştay Hesap Yargısı ve Kamu Zararı Paneli. (Ed.) Avci M. A, Ankara: Sayıştay Yayınları, 5-22.
• Bayar, D. (2005). “Sayıştayın Anatomisi”, Maliye Dergisi, 148, 63-81.
• Çetin, İ. (2020). “Sayıştay Yargısının Etkinliği”, Türk İdare Dergisi, (490), 61-92.
• Geçgel, B. (2015). “Sayıştayın Yargı Yetkisi, Yargısal Görevinin Niteliği ve Yargı Kolları Arasındaki Yeri”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 93, 31-42.
• Gedik, Ö. (2022). “Bir Hesap Yargısı Olarak Sayıştayın Klasik Yorum Yöntemlerinden Hareketle Anayasal Görünümü”. Sayıştay Hesap Yargısı ve Kamu Zararı Paneli. (Ed.) Avci M. A., Ankara: Sayıştay Yayınları, 69-98.
• Gözübüyük, Ş. (2020). Yönetsel Yargı, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Günday, M. (2022). İdari Yargılama Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Işıklar, C. (2025). “Sayıştay Karalarının Hukuki Niteliği”, 8. Uluslararası Asos Congress Hukuk Sempozyumu Tam Metin Kitabı (Asos-Congress-Bapçeşehir Üniversitesi, 15-16-17 Haziran 2022).
• İpek, E. A. Ş., & Hepaksaz, E. (2017). “Mali Yönetim Sisteminde Sayıştay Hesap Yargısı Açısından Kamu Zararı Unsurlarının Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (51), 93-114.
• Karabeyli, L., & Eşki Çaylak, Ş. (2024). “Sayıştay Yargısında Kamu Zararı ve Sorumluluk”, Amme İdaresi Dergisi, 57(3).
• Kılıç, A. (2022). “Sayıştay ve Anayasa Mahkemesinin Norm Denetimi”. Anayasa Yargısı Bağlamında Sayıştay ve Sayıştay Kararları Paneli. (Ed.) Akyel R., Ankara: Sayıştay Yayınları, 21-52.
• Koçberber, S. (2015). “Kamu Zararı Kavramı Üzerine Yargı Kurumları Arasındaki Hüküm Uyuşmazlıklarında Uyuşmazlık Mahkemesinin Rolü ve Önemi”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 97, 55-75.
• Parlak, N. (2016). “Bidayeten Zimmettarlıktan Kusurlu Sorumluluğa Hesap Yargısı”, Sayıştay Dergisi, (103), 1-20.
• Parlak, N. (2018). “Sayıştay Yargısında Kamu Zararı Kavramı: Sorunlar ve Öneriler”, Sayıştay Dergisi, (108), 7-38.
• Tanrıver, S. (2004). “Hukuk Yargısı (Medenî Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı”, TBB Dergisi, 53, 191-215, https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/ViewPDF-hukuk-yargisi-medeni-yargi-baglaminda-adil-yargilanma-hakki-44.
• Taytak, M. (2022). “Kamu Zararı Kapsamında Mali Sorumluluk Müessesesi”, Sayıştay Hesap Yargısı ve Kamu Zararı Paneli. (Ed.) Avci, M. A., Ankara: Sayıştay Yayınları, 45-68.
• Taytak, M., & Sakınç, S. (2018). “Sayıştay’ın Yargılama Fonksiyonu ve Sayıştay Yargısında Kanun Yolları”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 81-105.
• Tercan, P. D. E. (2015). “Hüküm Uyuşmazlığında Uyuşmazlık Mahkemesince Esas Hakkında Yeni Bir Karar Verilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 0 (5), 783-825.
• Tercan, E. (2014). “Farklı Yargı Kollarına Mensup Mahkemeler Arasındaki Hüküm Uyuşmazlığı”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (2), 1-46.
• Uzun Çam, M. (2018). Hesap Yargısının Güncel Sorunları”, Journal of Turkish Court of Accounts/Sayıştay Dergisi, (110).
• Yılmaz, E. (2011). “Hukuk Muhakemeleri Kanununun Getirdikleri”, Ankara Barosu Dergisi (2), 213-254.
• Yılmaz, E. & İnan, A. (1998). “Yargılama Usulü Kurallarının Önemi ve Sayıştayın Durumu”, Sayıştay Dergisi (30), 65-82.