LATE -TERM CHURCHES WITH "U" NARTHEX, II – AYVALIK

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 65 - 84, 10.12.2018

Yılmaz Büktel

Öz

This study should be considered as the
second part of our publication on Churches
with"U" Nartex.

The process, which began with the two
Bulgarian churches in Edirne in the early years of 2000 and the present period,
was presented in this symposium last year, with the total of 14 churches in
Edirne, Ayvalık (Turkey) and Evros, Mytilene(Greece) It was concluded that a
publication containing the evaluation of the criteria was determined. In the
summer of 2018, we examined the Church of Taksiyarhis, which was used as a
museum in Ayvalık in the framework of identifying, examining and compiling
the   churches with “U” nartex the aim of
completing the shortcomings we saw in the first chapter. Within the scope of
this trip, we have identified two churches that may be included in Ayvalık and another
in Küçükköy, one located south of Ayvalık and included in our investigation. When
we included the two churches in Mytilene, we saw that the Ayvalık-Mytilene
region emerged as a second dense area where this type of plan was seen.

We evaluated the 4 churches we have
determined to be the first installment of the Taksiyarhis Church in accordance
with the criteria we have applied for the previous structures and because of
the differences the region has shown, some The differences.

In the table that appears today, we think
that only the structures in Mytilene Island are left for review, but our
research may be able to bring us new surprises.

Anahtar Kelimeler

Church, “U” nartex, Ayvalık, Mosque, 19th century

“U” NARTEKSLİ GEÇ DÖNEM KİLİSELERİ II – AYVALIK

Öz

Bu çalışma, “U” Narteksli kiliseler ile ilgili yayınımızın ikinci bölümü olarak
değerlendirilmelidir.

2000’li yılların başlarında Edirne’deki
iki Bulgar Kilisesi ile başlayan ve yayınlanan bildirilerle bugünlere dek
ulaşan süreç, geçen yıl yine bu sempozyumda sunulan, Edirne, Ayvalık (Türkiye)
ile Evros, Midilli’de (Yunanistan) bulunan toplamda14 kilisenin belirlenen
kriterler çerçevesinde değerlendirilmesini içeren bir yayınla sona ermişti.
2018 yazında ilk bölümde gördüğümüz eksiklikleri tamamlama gayesiyle “U”
narteksli kiliseleri tespit, inceleme ve derleme çalışmalarımız çerçevesinde
Ayvalık’ta Müze olarak kullanılan Taksiyarhis kilisesini inceledik. Bu gezi
kapsamında araştırmamıza dahil olabilecek iki kilisenin Ayvalık içinde ve bir
diğerinin Ayvalığın güneyinde yer alan Küçükköy’de bulunduğunu belirledik ve
onları da incelememize dahil ettik. Midilli’deki iki kiliseyi de dahil
ettiğimizde Ayvalık-Midilli bölgesinin bu plan tipinin görüldüğü ikinci bir
yoğun bölge olarak karşımıza çıktığını gördük.

Başta Taksiyarhis Kilisesi olmak üzere
belirlediğimiz 4 kiliseyi önceki yapılar için uyguladığımız kriterler
çerçevesinde değerlendirdik ve bölgenin gösterdiği farklılıklar nedeniyle bu kiliselerin
“U” narteksli planlara uymasına
karşılık bazı farklılıklar da gösterdiğini ortaya koyduk.

Bugün görünen tabloda, inceleme için
geriye sadece Midilli Adası’ndaki yapılar kalmış görünüyorsa da
araştırmalarımızın bize yeni sürpriz yapılar çıkarabileceğini düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Kilise, “U” narteks, Ayvalık, Cami, 19. yy

Kaynakça

• Benian, E. (2004) “Edirne’de İki Hıristiyan Yapısı: Bulgar Ortodoks Kili-seleri (Kıyık, Uzunkaldırım)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Benian, E. (2006) “Edirne’de Bulgar Mirası: Bulgar Kiliseleri”, II. Ulus-lararası Sinan Sempozyumu, Mekanın Ruhu, 13- 14 Nisan, Edirne, s. 35- 46.
• Büktel, Y. (2010) “Edirne’de Bulgar-Ortodoks Kiliseleri”, XII. Ortaçağ-Türk Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırma Sonuçları Sempozyumuna sunulan bildiriler. 14-16 Ekim 2009 Denizli, s.131-142.
• Büktel, Y. (2011) “Edirne – Uzunköprü Vaftizci Yahya Kilisesi” XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri. 20-22 Ekim 2010 Konya s. 115-139.
• Büktel, Y. (Baskıda) “Eriklice Kilisesi - Şarköy” XVII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri. 2-5 Ekim 2013.İstanbul.
• Büktel, Y. (2017) “Türk ve Yunan Trakya’sında “U” Narteksli Geç Dönem Kiliseleri”, International Journal of Social And Humanities Sciences, cilt 1, sy.2, s.140-164.
• Ertuğrul, Ö. (2011) “Edirne-Uzunköprü İoannes Prodromos Manastırı ve Restorasyon Projesi” Vakıf Restorasyon Yıllığı, sy. 2, s.127-141
• Güney, Y.İ. – Uçar, H. (2010) “XIX. Yüzyıl Ayvalık Kiliselerinde Ah-şap Konstrüksiyon Teknikleri”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sy.24, Erzurum, s.165-183.
• Özel, M. K. (2011) “Kent Strüktürü ile Tapınma Yapıları Arasındaki İlişki Bakımından Ayvalık Hamidiye Camisi” Tasarım + Kuram, sy.11-12, , s.15-39
• Psarros, D. (2004) “Kydonies - Ayvalık’ın Kentsel Tarihi”, EGE’nin iki yakası-I: Ayvalık Kent Tarihi Çalışmaları Konferansı, Bildiriler Kitabı, 28-30 Ekim 2004, 28-30 Ekim 2004, Ayvalık, basılmamış Bildiri Kitabı.
• Saban-Ergi, D.(2010) Ayvalık’ta Camiye Dönüştürülmüş Üç XIX. Yüzyıl Kilisesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Saban-Ergi, D. (2015) “Etkileşim, Mübadele ve Dönüşüm: 19. Yüzyıl-dan Günümüze Ayvalık’taki Dini İmar Etkinlikleri”, Arkeoloji ve Sanat, sy.150, s.119-132.
• Louisa, S.L. - Efthimia, G.K. (2004) “Nai tu 19. Eona sto Didimotiho ke sto Sufli” (19th Century Orthodox Churches in the Townships of Didymo-teicho and Soufli, Eastern Thrace.) (Yunanca, İngilizce özet ile) Thessaloniki.
• Şahin-Güçhan N. (2008) “Tracing the Memoir of Dr. Şerafeddin Mağ-mumi for Urban Memory of Ayvalık”, METU JFA /1 (25:1) s. 53-80
• Uçar, Hatice. (2014) “Ayvalık’ta Hagia Triada Kilisesi Mimari Analizi”, Trakya University Journal of Engineering Sciences, 15(I), s.7-18,
• Uçar, Hatice. (2013) “Taksiarhis Kilisesi’nin Mimari Özellikleri”, Ege Mimarlık, Eylül, s.58-64.
• Eleni, M. (2002) “Ayvalık (Cydoniae), Church of the Taxiarchs” İngiliz-ce özet için erişim: 20 Haziran 2018, http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBody-Extended.aspx?lemmaId=7115