DOĞAL AFET HABERLERİNDE ÇOCUK FOTOĞRAFLARININ KULLANIMI: KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 135 - 148, 31.12.2023

Göksel Basmacı

Öz

Doğal afet olaylarında basın kurumlarının ve gazetecilerin haberleri aktarım şekli olaylara yönelik kanaatlerin oluşması nedeniyle oldukça önemlidir. Özellikle olayın öznesi çocuklar ise yapılan haberlerin kapsamı ayrı bir öneme sahip olmaktadır. Haberlerde genel itibarıyla sorunlu bir çerçevede temsil edilen çocuklar, deprem gibi afetlerde de benzer söylemler etrafında haberciliğe maruz kalmaktadırlar. Çocuk fotoğraflarının belli kalıplar üzerinden sunulduğu haberlerde genellikle bilgilendirmeden uzak bir tutum sergilenmektedir. Söz konusu sorunsalın önemine istinaden çalışmada Kahramanmaraş Depremi'nde çocukların haberlerdeki fotoğraflarda nasıl temsil edildiği incelenmiştir. Araştırmanın amacı görsellerde etik dışı yayıncılığın yapılıp yapılmadığı sorgulamaktır. Deprem gibi yıkıcı etkisi olan afette gazetelerin çocukların görsellerini nasıl aktardığını göstermesi nedeniyle öneme sahip olan çalışmada ntv.com.tr, cnnturk.com.tr ve ahaber.com.tr örneklem olarak seçilmiştir. Araştırma 617 Şubat 2023 tarihlerindeki haberlerde yer alan fotoğrafların incelenmesi üzerinden sınırlandırılmıştır. Ele alınan fotoğraflar nitel yöntem çerçevesinde ve gazeteciliğin etik ilkeleri bağlamında bir analize tabi tutulmuştur. Sonuç olarak gazetelerin etik dışı yayıncılık sergiledikleri tespit edilmiştir. Doğru ve gerçeklere dayalı bilgilendirmeden ziyade görsellerde duygu teması öne çıkarılmış ve çocukların fotoğraflarında 'mucize, umut, masumluk' gibi temsillere ağırlık verildiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet haberciliği, Çocuk, Etik, Deprem, Fotoğraf

USE OF CHILDREN'S PHOTOS IN NATURAL DISASTER NEWS: THE EXAMPLE OF KAHRAMANMARAŞ EARTHQUAKE

Öz

The way the press conveys news in natural disaster events is very important. Especially if the subject is children, the scope of the news has a special importance. Children, who are generally represented with problems in the press, are also represented around similar discourses in disasters such as earthquakes. The news in which children's photographs are presented through patterns is far from informative. In this study, how children were represented in the news in the Kahramanmaraş Earthquake was examined. The aim of the study is to question whether unethical publishing is done in the images. The study is important because it shows how the newspapers convey the images of children in a disaster. In the study, ntv.com.tr, cnnturk.com.tr, ahaber.com.tr were selected as samples. The research is limited to the examination of the photographs dated 617 February 2023. The photographs were examined within the framework of the qualitative method and in the context of the ethical principles of journalism. As a result, it has been determined that the newspapers have an unethical publishing. Rather than accurate and factbased information, the theme of emotion is emphasized in the visuals. It has been determined that representations such as 'miracle, hope, innocence' are emphasized in the photographs of the children.

Anahtar Kelimeler

Disaster journalism, Child, Ethics, Earthquake, Photography

Kaynakça

• Alankuş, S. (2012). Neden çocuk odaklı habercilik, S. Alankuş (Ed.) Ço-cuk odaklı habercilik, IPS İletişim Vakfı. İstanbul, ss. 27-74
• Caalder, J. and Garret, J. (1998), Her yönüyle fotoğrafçılık el kitabı, Küte-vin E. ve Kütevin Z. (Çev.), Say Yayınları, İstanbul
• Çotuksöken, B. (2006). Etik nedir. Felsefe söyleşileri III-IV, Maltepe Üni-versitesi Yayınları, İstanbul
• Erdem, B. N. ve Kaynar, A. (2022). Sesimizi duyan var mı?: İzmir depremi konulu televizyon haberlerinde çocukların temsili. Selçuk İletişim. 15 (2), 737-766, https://doi.org/10.18094/josc.1113783
• Freund, G. (2008). Fotoğraf ve toplum, Sel Yayıncılık, İstanbul
• Gezgin, S. (2002). Basında fotoğrafçılık, İstanbul Üniversitesi İletişim Fa-kültesi Yayınları, İstanbul
• Haley, K. (2020). Sharenting and the right to be forgotten, Indiana Law Journal. 95(3), 1005-1020
• Houston, J. B., Pfefferbaum, B., & Rosenholtz, C. E. (2012). Disaster news: Framing and frame changing in coverage of major US natural disasters, 2000-2010. Journalism & Mass Communication Quarterly, 89(4), 606-623
• Karataş, E. O. (2022). Çocuk odaklı haberlerin ana akım ve alternatif med-yada sunumu: İzmir depremi örneği, Uluslararası Medya ve İletişim Araştırma-ları Dergisi. 5 (2), 302-326, https://doi.org/10.33464/mediaj.1170727
• Koç Akgül, S. (2013). Türkiye’de risk toplumu süreci. Ş. Çağlar (Ed.). Şö-valyelik mesleği gazeteciliğin uzmanlık alanları. Literatürk, Konya, ss. 317-344
• Koman, E. (2018). Çocuk hakları ve medya, E. Koman ve Ş. Özkan (Ed.), Türkiye yazılı basınında çocukların temsili, Hrant Dink Vakfı Yayınları, İstan-bul, ss. 4-7
• Nalbantoğlu, S. (2018). Bir temel hak olarak unutulma hakkı, Türkiye Ada-let Akademisi Dergisi. (35), 583-605
• Salman, U. A. (2019). Haberde çocuk, çocuk odaklı habercilik el kitabı, IPS İletişim Vakfı, İstanbul
• Sözen, E. (1999). Söylem: Belirsizlik, mübadele, bilgi/güç ve refleksivite, Paradigma, İstanbul
• Şahin, I. (2015). İkinci Dünya Savaşı’nın sinemadaki temsilini gerçeklikle olan ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilgi Üniversitesi
• Tenikler, G. (2012). Afet yönetiminde etik sorumluluk, G. Ürcan (Ed.). Etik, İde Yönetişim-Yayıncılık, İzmir, ss. 249-282
• Thorson, E. (2012). The quality of disaster news: frames, disaster stages, and a public health focus, (Ed.), M. Steffens vd., Reporting disaster on deadline: A handbook for students and professionals, Routledge, New York, ss. 69-80.
• Turner, P. (1987). History of photography, Hamlyn Publishing, London
• URL 1, https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi/bildirge.html (Son Erişim: 17.10.2023)
• URL 2, https://medyaokuryazari.org/wp-content/uploads/2023/02/Afet_Haberciligi_Rehberi.pdf (Son Erişim: 17.10.2023)
• URL 3, https://resourcecentre.savethechildren.net/pdf/6700.pdf/ (Son Eri-şim: 03.05.2023)
• URL 4, https://www.unicef.org/turkey/raporlar/çocuk-haklari-ve-gazetecilik-uygulamalari-hak-temelli-perspektif-0 (Son Erişim: 03.05.2023)
• URL 5, https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/medya-ve-cesitlilik-kilavuzu.html (Son Erişim: 03.05.2023)
• URL 6, https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/deprem-bolgesinden-carpici-fotograflar,TZmz_wHiok2-QOyB9pjzQ/EBv_qdJ6GE6RaRDgVTZTdw (Son Erişim: 09.05.2023)
• URL 7, https://www.cnnturk.com/dunya/depremin-mucize-cocuklari?page=13 (Son Erişim: 09.05.2023)
• URL 8, https://www.ahaber.com.tr/video/gundem-videolari/depremin-mucize-cocuklari-iste-turkiyeyi-gozyaslarina-bogan-o-anlar (Son Erişim: 09.05.2023)
• Uzun, R. (2007). İletişim etiği sorunlar ve sorumluluklar, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Baskıevi, Ankara