İSLAMİ ÖĞRETİ-FİZİKİ COĞRAFYA BAĞLAMINDA BİR NEHİR ANALİZİ: NİL

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 107 - 122, 30.06.2024

Mehmet Akif Seyitoğulları

Öz

Antik Mısır uygarlığından günümüze kadar Nil Nehri'ne hangi açıdan bakılırsa bakılsın, araştırılması gereken bir muamma ve her dönem ilgi odağı olmuştur. Eski zamanlardan beri Nil'in kaynağı araştırmacıların üzerinde spekülasyon yaptığı bir konu olarak ortaya çıkmıştır. Nil'in kaynağı hem hidrolojik, hem tarihi, hem de dini bir kaynak olmasına rağmen, bu farklı kaynak türleri aynı olmayabilir. Maddi yaklaşımlar ise hangi biçimde olursa olsun ilahi gücün rolünü vurgulamaktadır. Nitekim özellikle son zamanlarda modern jeolojinin bulgularının bir sonucu olarak, Nil'in 30 milyon yıllık varlığı boyunca hemen hemen aynı rotayı koruması uzun süre boyunca Nil nehrinin küçük ölçekli akım değişiklikleri dışında akımının stabil olduğunu göstermiştir. Diğer taraftan İslami öğretide Nil Nehri, mübarek olarak anılmış ve İslâm nehri olarak sayılmıştır. Jeolojik kanıtlar/hidrolojik döngü gibi parametreler hesaba katıldığında, Nil Nehri'nin tek bir kaynağının olmadığı ve karmaşık bir nehirler ve diğer su kütleleri sistemi aracılığıyla beslendiği açıktır. Nil nehrinin kaynağının Cennetten olduğu belirtilmektedir. Nitekim hadislerde de bu konu bildirilmektedir. Bu makalede Nil Nehri'nin kaynağı ve gelir-gider dengesi, İslami öğreti ekseninde fiziki coğrafya açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nil Nehri, Hadis, Fiziki Coğrafya, Mısır

ISLAMIC TEACHING -A RIVER ANALYSIS IN THE CONTEXT OF PHYSICAL GEOGRAPHY: NİL

Öz

From the ancient Egyptian civilization to the present day, the Nile River has always been an enigma to be investigated and the center of attention. Since ancient times, the source of the Nile has been a subject of speculation among researchers. Although the source of the Nile is both hydrological, historical and religious, these different types of sources may not be the same. Material approaches emphasize the role of divine power in whatever form it takes. Indeed, as a result of the findings of modern geology, especially in recent times, the Nile has maintained virtually the same course throughout its 30 million years of existence, indicating that its flow has been stable over long periods of time, except for smallscale changes in flow. On the other hand, in Islamic teaching, the Nile River is referred to as blessed and is considered an Islamic river. Taking into account parameters such as geological evidence/hydrological cycle, it is clear that the Nile River does not have a single source and is fed through a complex system of rivers and other water bodies. The source of the Nile is stated to be from Paradise. This is also reported in the hadiths. In this article, the source of the Nile River and its balance of income and expenditure evaluated from the perspective of physical geography in line with Islamic teachings.

Anahtar Kelimeler

Nile River, Hadith, Physical Geography, Egypt

Kaynakça

• Altman, N. (2002). Sacred Water: The Spiritual Source of Life, Hiddensp-ring, New Jersey.
• Basheer, M., Nechifor, V., Calzadilla, A. et al. (2023). Cooperative adaptive management of the Nile River with climate and socio-economic uncertainties, Nat. Clim. Chang. 13,48–57. https://doi.org/10.1038/s41558-022-01556-6
• Biricik, A. S. (2013). Yeryuvarı’nda Doğal Olaylar ve Afetler, Marmara Coğrafya Dergisi, (3), 7-26.
• Brewer, E.-Teeter, E. (2011). Mısır ve Mısırlılar, N. Uzan (çev.), Arkadaş Yayınevi: Ankara.
• Doğan, E., Çeribaşı, G., & Akkaya, U. (2016). Barajların Nehir Akımı Re-jimine Olan Etkilerinin Trend Analizi Yöntemi ile Araştırılması: Sakarya Nehri Örneği. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 6(1), 50-55.
• Ersoy, F. & Ayaydın, Y. (2023). Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki coğrafi öğelerin yerel ve küresel bağlamda incelenmesi, lnternational Journal of Geog-raphy and Geography Education, 49, 115-132 . DOI: 10.32003/igge.1271388
• Ertürk, M. (1997). Havz-ı Kevser, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklo-pedisi, (İstanbul: TDV Yayınları ), 16/546.
• F.U. Bauer, M. Karl, U.A. Glasmacher, B. Nagudi, A. Schumann, L. Mro-szewski. (2012). The Rwenzori Mountains of western Uganda – Aspects on the evolution of their remarkable morphology within the Albertine Rift, Journal of African Earth Sciences. 73(74), 44-56.
• Faccenna, C., Glišović, P., Forte, A. et al. (2019). Role of dynamic topog-raphy in sustaining the Nile River over 30 million years, Nat. Geosci. 12, 1012–1017 https://doi.org/10.1038/s41561-019-0472-x
• Günay, H. M. (2009). Su, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/su#1 (08.03.2024).
• Hilde Eggermont ,Kay Van Damme, James M.Russell. (2009). The Nile: Origin, Environments, Limnology and Human Use, Springer Science Business Media, DOI: 10.1007/978-1-4020-9726-3-13
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kenzul-ummal (Erişim Tarihi: 08.03.2024)
• https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/ Kur'an Yolu Tefsiri 3/342-343 (Erişim Tarihi: 08.03.2024)
• https://questionsonislam.com/ (Erişim Tarihi: 08.03.2024)
• https://www.hadiskitaplari.com/(Erişim Tarihi: 08.03.2024)
• https://www.risalehaber.com/bilim-adamlarinin-bulamadigi-nil-nehrinin-kaynagi-risale-i-nurda-436878h.htm (Erişim Tarihi: 15.03.2024)
• International Groundwater Resources Assessment Centre (IGRAC). (2018). What is Groundwater? https://www.un-igrac.org/what-groundwater (Erişim Ta-rihi: 06.03.2024).
• Karakuş, Nadir. (2022). Mısır Medeniyetinin Kilometre Taşı: Nilometre, Şarkiyat 14(2), 656-669. https://doi.org/10.26791/sarkiat.1116650.
• Karyabwıte, D.R. (2000). Water Sharing in the Nile River Valley, Project Gnv011: Usıng Gıs/Remote Sensıng for The Sustaınable Use of Natural Resour-ces, UNEP/DEWA/GRID-Geneva.
• Kurt Fidan, M. (2021). Kutsal Suyun İzinde: Suya Yüklenen Dini ve Sem-bolik Anlamlar, İlsam Akademi Hakemli Dergisi, 1(1), 1-27.
• Liu, S., Lu, P., Liu, D., Jin, P., Wang, W. (2009). Pinpointing the sources and measuring the lengths of the principal rivers of the World, International Jo-urnal of Digital Earth, 2(1), 80–87.
• Loodin N, Wolf AT. (2022). Will Islamic Water Management Principles Be Included If the Helmand River Treaty Is Revisited? Water, 14(1), 67. https://doi.org/10.3390/w14010067
• Murakami, M. (1995). Managing Water for Peace in the Middle East: Al-ternative Strategies, The Uni-ted Nations University, Table of contents. https://archive.unu.edu/unupress/unupbooks/80858e/80858E00.htm#Contents (Erişim Tarihi: 06.03.2024)
• Nursi, S. (2012). Sözler (Risale-i Nur Külliyatından). İstanbul: RNK yayınları.
• Nursi, S. (2012). Şualar (Risale-i Nur Külliyatından). İstanbul: RNK yayınları.
• Ondaatje, C. (2016). The unsettling sources of the Nile, Subscribe to Ge-ographical Magazine, https://geographical.co.uk/science-environment/the-unsettling-sources-of-the-nile (Erişim Tarihi: 05/03/2024)
• Owor, M., Tindimugaya, C., Brown, L., Upton, K., Ó Dochartaigh, B.É. and Bellwood-Howard, I. (2018). Africa Groundwater Atlas: Hydrogeology of Uganda, British Geological Survey, https://earthwise.bgs.ac.uk/index.php/Hydrogeology_of_Uganda
• Said, R. (1993). The river Nile, geology, hydrology and utilization, Per-gamon Press.
• Seyidoğlu, H. (2016). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı, Güzem Can Yayınları.
• Seyyid., E. F. (2007). Nil, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/nil (08.03.2024).
• Shahin, M. (1985). Hydrology of the Nile Basin, Amsterdam: Elsevier.
• Sümbüllü, Y. Z. (2012). Hikâyet-İ Nil-i Mübârek Üzerine, Turkish Studies (Elektronik), 7(4), 2755 -2770
• Şahin, E. (2017). Klâsik Türk Edebiyatı Metinlerinde Nil Nehri, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 19 (19), 275-312.
• Terje Oestigaard. (2010). Nile Issues Small Streams from the Nile Basin Research Programme, Fountain Publishers, Uganda.
• URL 1. 2016. https://sorularlaislamiyet.com/ (Erişim Tarihi: 08.03.2024)
• URL 2. 2024. https://alzikraqurancenter.com/rivers-in-the-quran/amp/ (Eri-şim Tarihi: 08.03.2024)
• URL 3. 2021. https://sethbutera.com/mount-rwenzori-uganda/ (Erişim Ta-rihi: 15.03.2024)
• URL 4. 2020. https://www.suna-news.net/posts/nile-water-level-records-1721-meters-at-khartoum (Erişim Tarihi: 15.03.2024)
• Vercoutter, J. (2013). Eski Mısır, (çev. Emine Çaykara), İstanbul: İletişim Yay, 73(74), 44-56.
• Williams, M.A.J. (2009). Late Pleistocene and Holocene environments in the Nile basin Global Planet. Change, 69, 1-15
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yön-temleri, Seçkin Yayıncılık.