MODERN TOPLUMDA DURKHEİM VE WEBER KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 53 - 74, 03.10.2024

Hakan Kulak

Öz

15. yüzyıl itibariyle ortaya koyulmaya başlanan ve sonrasında dünyaya yayılan ekonomik merkezli yeni toplumsal ilişkiler, toplumsal yapının değişmesinin zeminlerini oluşturmaya başlamıştır. Özellikle sanayileşme, teknik ve teknolojideki devrimlerden sonra modern dünyanın ortaya çıkışı hızlanmıştır. Modern dünyanın ortaya çıkmasında ekonomik faktörlerin yanı sıra, toplumsal, siyasal ve kültürel etmenlerin de önemli rol oynadığı görülmektedir. Bu koşulların özellikle batı dünyasında ortaya çıktığı belirtilmektedir. Batı’da 17.yüzyıl içinde modernleşmenin gün yüzüne çıkması, batıdaki değişimin göstergesi olarak nitelendirilmektedir. Sonrasında modernleşmenin her alana yayılmasıyla batı da yeni bir toplum düzeni oluşmaya başlamıştır. Sanayi devrimi ile hız kazanan kentleşme ile birlikte yeni bir toplum yapısı oluşmaya başlamıştır. Sanayileşmenin bir sonucu olarak meydana gelen kentlerde iş imkânlarının yaygın hale gelmesiyle, bireyler için cazip bir mekân olma durumuna gelmiştir. Bu durum da nüfusun kentlerde yoğunlaşmasını beraberinde getirmiştir.
Kentlerde ortaya çıkan bu tablo, birtakım problemlerin oluşmasına neden olmuştur. Kırsal mekânlardan göç eden bireyler kentlerde yoğunlaşmaya başlamış, kentlerde yeni bir toplumsal yapı oluşturmaya başlamıştır. Modern kentler olarak nitelendirilen sanayi kentleri, yeni bir yaşam biçiminin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Kentlerde oluşan yeni yaşam biçimi toplumda yeni bir düzenin oluşmasını beraberinde getirmiş ve bireylerin bu düzen içinde, toplum içinde nasıl bir konum aldığı sürekli tartışma konusu olmuştur. Bireyler kentlerde oluşan farklı toplumsal yapıların, çeşitli grupların içinde kendisine yer bulma arayışına girmiştir. Ortaya çıkan bu kaotik durum da toplumda ve toplumu oluşturan bireylerde birtakım sorunların oluşmasına yol açmıştır Sosyoloji ise özellikle batıda ortaya çıkan bu süreci yakından izlemiş ve ortaya çıkan problemlere çözüm üretmeye çalışmıştır. Makalenin amacı, modern toplumun oluşma sürecini aynı zamanda oluşan modern toplumda ortaya çıkan toplumsal problemlere klasik sosyologlar olan Durkheim ve Marx temelinde ele almaya çalışmıştır. Emile Durkheim ve Karl Marx’ın düşünceleri temelinden bu sorun ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Durkheim ve Marx üzerinden kavramlar kullanılarak konu açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modern Devlet, Klasik Dönem, Toplumsal Dayanışma, Yabancılaşma, Emile Durkheim, Karl Marx

COMPARISON OF DURKHEIM AND WEBER IN MODERN SOCIE-TY

Öz

The economiccentered new social relations, which started to be revealed as of the 15th century and spread to the world afterwards, started to form the basis of the change in the social structure. Especially after industrialization, technical and technological revolutions, the emergence of the modern world has accelerated. In addition to economic factors, it is seen that social, political and cultural factors also play an important role in the emergence of the modern world. It is stated that these conditions have emerged especially in the western world. The emergence of modernization in the West in the 17th century is described as an indicator of the change in the West. Afterwards, with the spread of modernization in all areas, a new social order began to form in the West. With the urbanization that gained speed with the industrial revolution, a new social structure began to form. It has become an attractive place for individuals as job opportunities have become widespread in cities that have emerged as a result of industrialization. This situation brought about the concentration of the population in the cities.
This picture that emerged in the cities caused some problems to occur. Individuals who migrated from rural areas began to concentrate in the cities and started to form a new social structure in the cities. Industrial cities, which are described as modern cities, paved the way for the formation of a new life style. The new life style in the cities brought about the formation of a new order in the society, and the position of individuals in this order and in the society has been the subject of constant discussion. Individuals have sought to find a place for themselves in different social structures and various groups in cities. This chaotic situation that has emerged has led to the formation of some problems in the society and in the individuals who make up the society. The aim of the article is to deal with the formation process of modern society and the social problems that arose in the modern society, on the basis of classical sociologists Durkheim and Marx. This problem has been tried to be revealed on the basis of the thoughts of Emile Durkheim and Karl Marx. The subject has been tried to be explained by using concepts over Durkheim and Marx.

Anahtar Kelimeler

Modern State, Classical Period, Social Solidarity, Alienation, Emile Durkheim, Karl Marx

Kaynakça

• Altun, Fahrettin (2017), Modernleşme Kuramı, İnsan Yayınları, İstan-bul.
• Aron, Raymond (1986), Sosyolojik Düşüncenin Evreni, (Çev. Kork-maz Alemdar), Türkiye İş bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Bozkurt, Veysel (2021), Değişen Dünya’da Sosyoloji, 16. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa.
• Cole, Stephan (1999), Sosyolojik Düşünme Yöntemi, (Çev. Bekir De-mirkol), 1. Baskı, Vadi Yayınları, Ankara.
• Çamlı, Ahmet Yavuz (2020), “Yeni Bir Toplum Kuram Dinamiği: Pra-tik-Rasyonellik”, Kocatepe İİBF Dergisi, 22, (1), 14-27).
• Çınar, Aliye (2013), Modernizm, Kent ve Toplum, Emin Yayınları, Bursa.
• Dinçkol, Abdullah (2001), Sosyolojiye Giriş, İstanbul.
• Durkheim, Èmile (2014), Toplumsal İşbölümü, İstanbul.
• Durkheim, Èmile (2016), Toplumbilim Dersleri, İstanbul.
• Durkheim, Emile (2021), İntihar, (Çev. Figen Kıyak), 2. Baskı, Dor-lion Yayınları, Ankara.
• Fildiş, Berna (2018), “Marx, Durkheim ve Weber Üzerinden Klasik Dönem Sosyolojisinde Modern Devlet ve Modern Ordular”, Hitit Üniversite-si Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, (3), 1860-1876).
• Goodwin, Gleen A. ve Scimecca, Joseph A. (2018), Klasik Sosyoloji Teori, 2. Baskı, Say Yayınları, İstanbul.
• Huberman, Leo (1995), Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla (Çev. Murat Belge), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Kongar, Emre (2007), Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Ger-çeği, 12. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Ritzer, George ve Stepnisky, Jeferry (2018), Sosyoloji Kurumları, (Çev. Himmet Hülür), 10. Baskı, De ki Yayınları, Ankara.
• Slattery, Martin (2018), Sosyolojide Temel Fikirler, 10. Baskı, Sentez Yayınları, Bursa.
• Swingewood, Alan (2020), Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev. Osman Akınhay), 5. Baskı, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Ünsaldı, Levent ve Geçgin, Ercan (2021), Sosyoloji Tarihi Dünya’da ve Türkiye’de, 9. Baskı, Heretik Yayınları, Ankara.
• Wagner, Peter (2013), Deneyim ve Yorum Olarak Modernlik, (Çev. İb-rahim Kaya), Pegem Akademi, Ankara.
• Weber, Max (1993), Sosyoloji Yazıları, (Çev. Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Weber, Max (2020), Bürokrasi ve Otorite, (Çev. H. Bahadır Akın), 9. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.