TÜRKİYE RAPORLARINDA KIBRIS VE DOĞU AKDENİZ SORUNLARI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 103 - 134, 03.10.2024

Bahar Özsoy

Öz

Bu makale, Türkiye Raporlarında yer alan Doğu Akdeniz ve Kıbrıs konularını Türkiye’nin AB’ye üyelik perspektifi açısından ele almaktadır. Kıbrıs üzerindeki anlaşmazlık Türkiye-Yunanistan ilişkilerindeki önemli sorunlardan biri olmasının yanında Türkiye’nin katılım müzakereleri sürecindeki temel engelidir. 2004 yılında GKRY’nin AB’ye üye olmasının ve aynı dönemde Doğu Akdeniz’in enerji açısından önem kazanmasının ardından Türkiye üzerindeki baskılar artmaya başlamıştır. Aradan geçen dönemde Kıbrıs ve katılım müzakereleri sürmekle birlikte özellikle son beş yılda Türkiye’nin bölgede kendi menfaatlerini önceleyen aktif politikalarının da etkisiyle sürecin tıkandığı görülmektedir. Gelinen noktada çözümsüzlüğün sadece Kıbrıs Rum tarafının lehine olduğu; Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki iş birliği sürecinden dışlandığı ve AB hedefinden uzaklaştığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

AB, Türkiye, Doğu Akdeniz, Kıbrıs

CYPRUS AND EASTERN MEDITERRANEAN ISSUES IN TÜRKİYE REPORTS

Öz

This article analyses the Eastern Mediterranean and Cyprus issues in the Türkiye Reports in terms of Türkiye's European Union (EU) membership perspective. The dispute over Cyprus is not only one of the major problems in Türkiye-Greece relations but also the main obstacle in Türkiye's accession negotiations process. In 2004, following the accession of the Greek Administration of Southern Cyprus (GASC) to the EU and gaining importance for energy in the Eastern Mediterranean in the same period, the pressures on Türkiye started to increase. Although Cyprus and accession negotiations have continued in the intervening period, it is seen that the process has been blocked, especially in the last five years, due to Türkiye's active policies prioritising its own interests in the region. At this point, it can be concluded that the lack of a solution only favours the Greek Cypriot side. Türkiye is excluded from the cooperation process in the Eastern Mediterranean and is moving away from the EU target.

Anahtar Kelimeler

EU, Türkiye, Eastern Mediterranean, Cyprus

Kaynakça

• Acer, Y. (2021). Türkiye’s Legal Approach to Maritime Boundary Delimitation in the Eastern Mediterranean Sea, Insight Türkiye, 23(1), 99-114.
• Alaranta, T. (2021). The Eastern Medıterranean Conflıct from Türkiye-Greece Confrontatıon to Regıonal Power Struggles, Fınnısh Instıtute of Internatıonal Affaırs, Brıefıng paper, March
• Bardakçı, M. (2023). Türkiye’s Shifting Policies Toward the Cyprus Issue and the Eastern Mediterranean Dispute. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 76, 238-53.
• BBC News Türkçe (27 April 2021). BM Kıbrıs'ta resmi görüşmeler için ortak zemin bulunamadığını açıkladı. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56835583
• Commıssıon of the European Communıtıes (2001). 2001 Regular Report on Turkey’s Progress towards Accessıon, https://aei.pitt.edu/44622/1/turkey_2001.pdf
• Commıssıon of the European Communıtıes (2002). 2002 Regular Report on Turkey’s Progress towards Accessıon, https://aei.pitt.edu/44623/1/turkey_2002.pdf
• Commıssıon of the European Communıtıes (2002). 2002 Regular Report on Turkey’s Progress towards Accessıon (2003). 2003 Regular Report on Turkey’s Progress towards Accession, https://aei.pitt.edu/44624/
• Commıssıon of the European Communıtıes (2004). 2004 Regular Report on Turkey’s progress towards accession, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/77ee996a-2d6c-4f5e-9e76-2a806672881e_en?filename=rr_tr_2004_en.pdf&prefLang=uk
• Commıssıon of the European Communıtıes (2006). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2006 Progress Report, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:5200-6DC0649
• Commıssıon of the European Communıtıes (2007). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2007 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52-007DC0663
• Commıssıon of the European Communıtıes (2008). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2008 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:520-08SC2699
• Commıssıon of the European Communıtıes (2009). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2009 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SEC:2009:133-4:FIN:EN:-PDF
• Commıssıon of the European Communıtıes (2010). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2010 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=SEC:2010:132-7:FIN:-EN:PDF
• Commıssıon of the European Communıtıes (2011). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2011 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:5201-1SC1200&-from=EN
• Commıssıon of the European Communıtıes (2012). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2012 Progress Report https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX-:52012SC0336
• Council of the European Union (2005). Negotiating framework 2005, https://www.ab.gov.tr/nego-tiating-framework-2005_46229_en.html
• Cubukcuoglu, S.S. (2022). Türkiye’s muted response to Cyprus’ offshore drilling reflects a new diplomatic reality. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/Türkiyesource-/Türkiyes-muted-response-to-cyprus-offshore-drilling-reflects-a-new-diplomatic-reality/
• Çalış, Ş. H. And Metkin, K. (2017). Algı ve Yanılgı: AB Normları, Türkiye’nin Üyeliği ve AK Parti’nin Rolü, Marmara Avrupa Araştırmalar Dergisi, 25(2), 1-39.
• Çıraklı, M. (2021). TRNC-RoC Cooperation: A Critical Missing Piece for Eastern Mediterranean Stability, Eastern Medıterranean ın Uncharted Waters, 27-37.
• Devlet Planlama Teşkilatı Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Müdürlüğü (2003). Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, Ankara. https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/-Kob/Turkiye_Kat_Ort-_Belg_2003.pdf
• Euronews (12 December 2023). Avrupalıların çoğunluğu Türkiye'nin AB üyeliğine karşı, https://tr.euronews.com/2023/12/12/avrupalilarin-cogunlugu-turkiyenin-ab-uyeligine-karsi.
• European Commıssıon (2005). Turkey 2005 Progress Report, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/07735786-3baa-4304-aeb1-3aaa321e24d3_en?filena-me=sec_1426_final_progress_report_tr_en.pdf
• European Commıssıon (2015). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2015 Report, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/11280339-ebbf-4e94-a168-5b49047c365c_en?filename=20151110_report_turkey.pdf
• European Commıssıon (2016). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2016 Report, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/e703a769-bf7f-46d1-8a13-6a836683e838_en?filename=20161109_report_turkey.pdf
• European Commıssıon (2018). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2018 Report, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/system/files/2019-05/20180417-turkey-report.pdf
• European Commıssıon (2019). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2019 Report, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52019SC0220.
• European Commıssıon (2020). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2020 Report, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020SC0355 .
• European Commıssıon (2021). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2021 Report, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/document/download/892a5e42-448a-47b8-bf62-b22d52c4ba26_en.
• European Commission (2022). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2022 Report, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022SC0333.
• European Commission (2023). Commıssıon Staff Workıng Document Turkey 2023 Report https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/documents/2023/SWD_2023_696%20Tu%CC%88rkiye%20report.pdf.
• European Parliament (1997). Luxembourg European Council 12 and 13 December 1997 Presidency Conclusıons, https://www.europarl.europa.eu/summits/lux1_en.htm.
• Grigoriadis, I. N. (2022) Between escalation and détente: Greek Turkish Relations in the Aftermath of the Eastern Mediterranean Crisis, Turkish Studies, 23(5), 802-820.
• Grigoriadis, I. N. (2006). Türkiye’s Accession to the European Union: Debating the Most Difficult Enlargement Ever, SAIS Review, XXVI (1), 147-160
• Hürriyet (2003). Fischer, önce uyutalım sonra unutalım dedi. 9 April, https://www.hurriyet.-com.tr/gundem/fischer-once-uyutalim-sonra-unutalim-dedi-139140
• Karaca, Y.E; Karacan, O. and Yaşar, F. (2022). Kıbrıs Sorununun Türkiye-AB İlişkilerine Etkisinin Değerlendirilmesi, Quantrade Sosyal Bilimlerde Karmaşık Sistemler Dergisi, 4(2), 51-61.
• Müftüler Baç, M. (2016). Divergent Pathways: Türkiye and the European Union Re-Thinking the Dynamics of Turkish European Union Relations, Barbara Budrich Publishers, Berlin
• NTV (2015). Çek lider Zeman: Türkiye AB'ye üye yapılmamalı, https://www.ntv.com.tr/-dunya/turkiye-abye-uye-yapilmamali,SpejvyUWgU2h5GkZOSexLQ.
• Ozan, E. (2022). Doğu Akdeniz’in Değişen Jeopolitiği ve Türk Dış Politikası, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 11 (4) , 2267-2288.
• Özer, M.A. (2009). Avrupa Birliğine Tam Üyeliğin Eşiğinde Türkiye, Yönetim ve Ekonomi, 16(1), 89-105.
• Regular Report from the Commıssıon on Turkey’s Progress towards Accessıon (1998). https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/
• Regular Report from the Commıssıon on Turkey’s Progress towards Accessıon (1999). https://aei.pitt.edu/44620/1/turkey_1999.pdf
• Regular Report from the Commıssıon on Turkey’s Progress towards Accessıon (2000). https://aei.pitt.edu/44621/1/turkey_2000.pdf
• Savunma Gazetesi (2024). Geçitkale Türkiye’nin: SİHA ve F-16 üssü olacak. https://savunmasanayigazetesi.com.tr/gecitkale-turkiyenin-siha-ve-f-16-ussu-olacak/61035/
• Stergiou, A. (2019). Geopolıtıcs and energy securıty ın theeastern medıterranean: theformatıon of new ‘energy allıances’, The New Geopolitics of the Eastern Mediterranean: Trilateral Partnerships and Regional Security Edit. Zenonas Tziarras, 11-30, Friedrich-Ebert-Stiftung and Peace Research Institute Oslo (PRIO).
• Talbot, V. (2020). Türkiye and the West in the Eastern Mediterranean, Policy Paper, No. 6, German Marshall Fund of the United States.
• Taş, R. (2020). Türkiye-Avrupa Birliği Müzakerelerinde Kıbrıs Sorununun Etkisi ve Bugünkü Durum, Journal of Anadolu Strategy, 2(2), 43-54.
• Tsardanidis, C. (2019). Greece’schangıng role ın theeastern medıterranean, 73-93. The New Geopolitics of the Eastern Mediterranean: Trilateral Partnerships and Regional Security Edit. Zenonas Tziarras, Friedrich-Ebert-Stiftung and Peace Research Institute Oslo (PRIO).
• Turkey 2013 Progress Report (2013). https://www.ab.gov.tr/files/ardb/evt/turkey_2013_-progress_report.pdf
• Turkey 2014 Progress Report (2014). https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/-document-/download/351f7f4d-8530-43c5-840f-147cfc0a5a8e_en?filename=20141008-turkey.
• Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Başkanlığı (2023). Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi. https://www.ab.gov.tr/p.php?e=111.
• Yaycı, C. (2012). Doğu Akdeniz’de Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye. Bilge Strateji, 4(6), 1-70.
• Yılmaz, H. (2007). Turkish Identity on the Road to the EU: Basic Elements of French and German Oppositional Discourses, Journal of Southern Europe and the Balkans, 9(3), 293-305.
• http://www.mfa.gov.tr/kibris.tr.mfa.