OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE FEN VE TEKNOLOJİ ETKİNLİKLERİNİN BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 11 - 26, 31.12.2024

Ömer Bilgiç Özay Soslu

Öz

Bu çalışma okul öncesi dönemde fen ve teknoloji etkinliklerinin bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılında Karaman il merkezinde yer alan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı bağımsız bir anaokulunda öğrenim gören kontrol grubunda 16 deney grubunda ise 17 olmak üzere toplam 33 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada kontrol ve deney gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Deney grubunda yer alan öğrencilere 8 hafta boyunca haftada 2 etkinlik olmak üzere toplamda 16 fen ve teknoloji etkinliği uygulanmıştır. Araştırmada Özkan (2015) tarafından geliştirilmiş olan “60-72 Aylık Çocuklar İçin Bilimsel Süreç Becerileri Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 26.00 (Statistical Package for Social Sciences) istatistiki analiz programı kullanılmıştır. Verilerin güvenilir olduklarının ve normal dağılım gösterdiklerinin tespit edilmesinin ardından, verilerin analizinde bağımlı (eşleştirilmiş) örneklemler t-testi ve bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Araştırmada gerçekleştirilen istatiksel analizler sonucunda etkinlik temelli fen ve teknoloji uygulamalarının okul öncesi çocuklar üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Süreç Becerileri, Fen ve Teknoloji Etkinlikleri, Okul Öncesi Dönem

INVESTIGATION OF THE EFFECT OF SCIENCE AND TECHNOLOGY ACTIVITIES ON SCIENTIFIC PROCESS SKILLS IN PRE-SCHOOL PERIOD

Öz

This study was conducted to examine the effect of science and technology activities on science process skills in preschool period. The sample of the study consisted of a total of 33 students, 16 in the control group and 17 in the experimental group, studying in an independent kindergarten affiliated to the Ministry of National Education located in the city center of Karaman in the 2021-2022 academic year. A quasi-experimental design with control and experimental groups was used in the study. A total of 16 science and technology activities, 2 activities per week for 8 weeks, were applied to the students in the experimental group. In the study, the "Scientific Process Skills Scale for 60-72 Month-old Children" developed by Özkan (2015) was used. SPSS 26.00 (Statistical Package for Social Sciences) statistical analysis program was used to analyze the data obtained. After determining that the data were reliable and normally distributed, dependent (paired) samples t-test and independent samples t-test were used to analyze the data. As a result of the statistical analysis, it was determined that activity-based science and technology practices had a significant and positive effect on preschool children.

Anahtar Kelimeler

Science Process Skills, Science and Technology Activities, Preschool Period

Kaynakça

• Abanoz, T. (2020). STEM yaklaşımına uygun fen etkinliklerinin okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aktaş Arnas, Y., Aslan, D. ve Günay Bilaloğlu, R. (2012). Okul öncesi dönemde fen eğitimi. Vize Yayıncılık.
• Avcı, N. ve Dere, H. (2002). Okul öncesi çocuğu ve matematik. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 4(2), 1-24.
• Bal, E. (2018). FeTeMM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) etkinliklerinin 48- 72 aylık okul öncesi çocuklarının bilimsel süreç ve problem çözme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi]. İstanbul Marmara Üniversitesi.
• Baştürk, S. (2009). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. Elementary Education Online, 8(2), 439-456.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem A yayıncılık.
• Büyüktaşkapu, S. (2010). 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bir bilim öğretim programı önerisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Konya Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cotabish, A., Robinson, A., Dailey, D. ve Hughes, G. (2013). The effects of a STEM intervention on elementary students’ science knowledge and skills. School Science and Mathematics, 113(5), 215-226.
• Dağlıoğlu, E. ve Çakır, F. (2007). Erken çocukluk döneminde üstün yetenekli çocuklarda düşünme becerileri. Eğitim ve Bilim, 32, 144.
• Demir, F.N. (2022). Okul öncesi programında uygulanan yapılandırılmış fen etkinliklerinin okul öncesi çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fraenkel, J. R., ve Wallen, N. E. (1990). How to design and evaluate research in education. Order Department, McGraw Hill Publishing Co., Princeton Rd., Hightstown, NJ 08520.
• Genc-Kumtepe, E., Kaya, S., Erdogan, S., Alan, U., ve Kumtepe, A. T. (2017). Early Childhood Science Education Trends in Turkey: Where from? Where to?. PEOPLE: International Journal of Social Sciences, 3(2), 398-411.
• Genç Kumtepe, E. (2011). Okul öncesinde fen eğitimi. Okulöncesi eğitimde fen, 132-158.
• Gökdere, M. Akkanat, Ç. Kutlu Abu, N. Çakır, R. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma yöntemleri dersindeki motivasyonel inançları ve öğrenme stratejilerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 27.
• Gözüm, A. İ. C. (2015). Okul öncesi, sınıf ve fen bilgisi öğretmenlerinin fen bilimleri öz-yeterliklerine göre sosyo-bilimsel tutum ve bilişsel yapılarının belirlenmesi:(Kars örneği).
• Hu, J. Gordon, C. Yang, N. ve Ren, Y. (2021). “Once Upon A Star”: A science education program based on personification storytelling in promoting preschool children’s understanding of astronomy concepts. Early Education and Development, 32(1), 7-25.
• Kandır, A. Can Yaşar, M. İnal, G. Yazıcı, E. Uyanık, Ö. ve Yazıcı, Z. (2012). 5-7 yaş çocukları için etkinliklerle bilim eğitimi. Efil Yayınevi.
• MEB, (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
• Nural, Y. (2023). Proje tabanlı eğitim yaklaşımına dayalı fen ve doğa etkinliklerinin okul öncesi çocuklarının bilimsel süreç becerilerine ve bilişsel alan yeteneklerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Matematik ve Fen bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı.
• Önal, T. K., ve Sarıbaş, D. (2019). Okul öncesi dönemde fen eğitimi ve önemi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 109-118.
• Özkan, B. (2015). 60-72 aylık çocuklar için bilimsel süreç becerileri ölçeğinin geliştirilmesi ve beyin temelli öğrenmeye dayanan fen programının bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Peterson, S.M. (2009). Narrative and pragmatic explanations in preschool science discourse. Discourse Processes, 46, 369-399.
• Şimşek, N. (2008). Okul öncesi dönemde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tahta, F., ve İvrendi, A. (2007). Okul öncesi eğitimde fen öğrenimi ve öğretimi. Ankara: Kök.
• Toprakçı, E. (2010). Okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılması çalıştay sunu ve raporu. Tokat Milli Eğitim Müdürlüğü, 15-19.
• Türker, E. (2011). Bilimsel süreç becerileri yaklaşımının model kullanılarak uygulanmasının öğrencilerin başarılarına, bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve motivasyonlarına etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Ünaldı, Ö. (2012). Bilimsel süreç becerilerine dayalı fen eğitiminin öğrencilerin fen ve teknoloji dersine ilişkin tutumlarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Van Schijndel, Singer ve Raijmakers (2008) The effect of a science program on young preschool children’s exploratory behavior. department of psychology, university of amsterdam, Amsterdam. Retrieved from http://www.i.uu.nl/talentenkracht/docs/20080103-VanSchijndel_et-al.pdf.