The effect of corporate social responsibility activities on the development levels of the provinces: An application on five provinces with different development levels

Yıl 2023, , 316 - 332, 31.12.2023

Yahya Nas , Ozan Bahar

https://doi.org/10.24289/ijsser.1266640

Öz

It is a fact that everyone expresses that development differences exist between the countries and the regions within the country’s borders. Even in developed economies, regional development disparities couldn’t be eliminated. For this reason, the concept of development is still up to date and is among the priority issues of central governments. Putting forth the factors concretely affecting development will increase the effectiveness and consistency of the policies to be implemented. This study aims to determine whether companies’ corporate social responsibility (CSR) activities impact the development of provinces. In this context, CSR activities of companies that are in the city centers of Ankara, Konya, Karaman, Aksaray, and Niğde, which are different development levels from each other and are located in the TR52 and TR71 regions, producing goods and having the quality of SME, were measured by field research. The relationship between the CSR activities of the companies and the development levels of the provinces they are located in was determined statistically by analyzing the obtained data with the multiple logistic regression model.

Anahtar Kelimeler

Corporate social responsi-bility, Regional development, Se-Ge Index, TR52 and TR71 regions, Multiple logistic regression

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin illerin kalkınma düzeylerine etkisi: Gelişmişlik düzeyi farklı beş il üzerinden bir uygulama

Öz

Gerek ülkeler arasında gerekse ülke sınırları içerisinde yer alan bölgeler arasında kalkınma farklılıklarının mevcudiyetini koruduğu herkesçe dile getirilen bir gerçektir. Gelişmiş ekonomiler de dâhil, bölgeler arası kalkınma farklılıkları tam olarak giderilememiştir. Bu nedenle, kalkınma kavramı halen güncelliğini korumakta ve merkezi yönetimlerin öncelikli meseleleri içinde yer almaktadır. Kalkınmaya etki eden faktörlerin somut bir şekilde ortaya konulması, uygulanacak politikalarının etkinliğini ve tutarlılığını artıracaktır. Bu çalışmanın amacı firmaların kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) faaliyetlerinin illerin kalkınması üzerinde etkisinin olup olmadığını belirlemektir. Bu kapsamda, TR52 ve TR71 bölgelerinde yer alan ve gelişmişlik düzeyi birbirinden farklı olan Ankara, Konya, Karaman, Aksaray ve Niğde il merkezlerinde yerleşik, mal üretimi yapan ve KOBİ niteliğinde olan firmaların KSS faaliyetleri saha araştırması ile ölçülmüştür. Elde edilen veriler çoklu lojistik regresyon modeli ile analiz edilerek firmaların KSS faaliyetleri ile bulundukları illerin gelişmişlik düzeyleri arasındaki ilişki istatiksel olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal sosyal sorumlu-luk, Bölgesel kalkınma, Se-Ge endeksi, TR52 ve TR71 bölgeleri, Çoklu lojistik regresyon

Kaynakça

• Akkoyunlu, G., Ş. & Kalyoncuoğlu, S. (2014). İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Çalışmalarının Marka Algısı Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 125-144.
• Akkuş, Ö. & Özkoç, H. (2016). Stata Uygulamaları İle Nitel Veri Analizi. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Alpaykut, S. (2017). Türkiye’de İllerin Yaşam Memnuniyetinin Temel Bileşkenler Analizi ve TOPSİS Yöntemiyle Ölçümü Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(29), 367-395.
• Arı, E. & Hüyüktepe, B. (2019). Sosyo-Ekonomik Göstergeler İçin Çok Değişkenli Veri Analizi: Türkiye İçin Ampirik Bir Uygulama. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 7-20.
• Avcı, N. & Akdemir, İ. (2014). Konaklama İşletmelerinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algısının İş Doyumu Üzerine Etkisi. Ege Akademik Bakış, 14(1), 125-135.
• Avcılar, M., Y. & Yakut, E. (2015). Yapay Sinir Ağları Çoklu Lojistik Regresyon ve Çoklu Diskriminant Analiz Yöntemlerinden Yararlanarak Yerel Seçimlerde Seçmen Tercihlerinin Belirlenmesi: Osmaniye İli Uygulaması. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 207-224.
• Aybarç, S., Özkubat, G. & Selim, S. (2019). Türkiye'de Merkezi Yönetim Bütçe Harcamalarının İllerin Gelişmişlik Düzeyi Açısından Etkinliği. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2019, 19(1), 131-155.
• Baah, K., D., Tawiah, K., A. & Agbeior, V. (2015). Corporate Social Responsibility in Ghana's National Development. İndiana University Press Africa Today, 62(2), 71-92.
• Baştürk, S. & Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Vize Yayın.
• Bircan, H. (2004). Lojistik Regresyon Analizi: Tıp Verileri Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 185-208.
• Bornstein, M., H., Jager, J. & Putnick, D., L. (2013). Sampling in Developmental Science: Situations, Shortcomings, Solutions, and Standard Developmental Review, 33, 357-370.
• Bowen, R., H. (1953). Social Responsibilities of the Businessman, Lowa Press Üniversitesi, New York. https://books.google.com.tr/books?id=ALIPA wAAQBAJ&printsec=frontcover&hl= (Erişim Tarihi: 02.12.2019)
• Büyükyılmaz, A. & Demir, Ç. (2016). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Belirleyenleri: Multinominal Lojit Model Yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 16(3), 443–450.
• Carroll, A. B. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholder Business Horizons, 34(4), 39-48.
• Cumming, D., Wenxuan Hou, W. & Lee, E. (2016). Business Ethics and Finance in Greater China: Synthesis and Future Directions in Sustainability, CSR, and Fraud. Journal of Business Ethics,138, 601–626.
• Çağlar, A. & Keten, N. D. (2018). İllerin İnsani Gelişme Endeksinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi. Ege Akademik Bakış,18(4), 565-578.
• Çalışkan, O. & Ünüsan, Ç. (2011). Otel Çalışanlarının Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algısının İş Tatmini ve İşte Kalma Niyetine Etkisi. Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(2), 154-166.
• Çelikkaya, S., Sezgin, Aykut & Dulupçu, M.A. (2015). Türkiye için HDI Bağlamında 2008-2012 Sosyo-Ekonomik Yenilik Endeksi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis,1(21), 177-188
• Çemrek, F. & Burhan, E. (2014). Petrol Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye Örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 47-58.
• Çetin, I & Sevüktekin, M. (2016). Türkiye’de Gelişmişlik Düzeyi Farklılıklarının Analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 39-61.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik Regresyon Analizi: Kavram ve Uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, 1357-1407.
• Erbaşı, A. (2015). İlçeler Düzeyinde Sosyal Sermaye Analizi: Konya ve Karaman Örneği. Sosyoekonomi, 23(25), 47-78.
• Erdoğan, N. & Sağbaş, İ. (2016). Vergi ve Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik ilişkisi: Afyonkarahisar Örneği. Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(3), 61-79
• Erilli, N., A. (2014). Tr72 Bölgesi İlçelerinin Sosyo-Ekonomik Verilere Göre Bulanık Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 33-45
• Ersungur, S., M., Kızıltan, A. & Polat, Ö. (2007). Türkiye’de Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması: Temel Bileşenler Analizi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 55-66.
• Erzan, R., Kadirbeyoğlu, Z. & Özkaynak, B. (2014). Yerel Kalkınma ve Sürdürülebilirlik: Türkiye’ye Genel Bir Bakış. Aysan ve Dumludağ (Ed.), Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar (ss 289-316). Ankara: İmge Kitabevi
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS, 3. Baskı. SAGE Publication: London.
• Filiz, Z. (2005). İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerine Göre Gruplandırılmasında Farklı Yaklaşımlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 77-100.
• Fones C., Kua E., Ng T., & Ko S. (1998). Studying the Mental Health of a Nation: Preliminary Report on a Population Survey in Singapore. Singapore Med J, 39, 251-255.
• Gennaioli, N., La Porta, R., Lopez, S., F. & Shleifer, A. (2011). Human Capital and Regional Development. National Bureau of Economic Research Working Paper No.17158, Cambridge
• GRI, (2020). The Global Standards for Sustainability Reporting. https://www.globalreporting.org/(Erişim tarihi : 17.06.2020).
• Heikkurinen, P. & Bonnedahl, K., J. (2013). Corporate Responsibility for Sustainable Development: A Review and Conceptual Comparison of Market and Stakeholder Oriented Strategies. Journal of Cleaner Production, 43, 191-198.
• İliyasu, R. & Etikan, I. (2021). Comparison of Quota Sampling and Stratified Random Sampling. Biometrics & Biostatistics International Journal, 10, 24-27.
• Jawale, K., P. (2012). Methods of Sampling Design in the Legal Research: Advantages and Disadvantages. Online International Interdisciplinary Research Journal, 2(6), 183-190.
• Kasap, İ. (2007). Lojistik Regresyonda Meydana Gelen Aşırı Yayılımın İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 18(1), 21-25.
• Kemper, R., V. (1979). Tourism in Taos and Patzcuaro: A Comparison of Two Approaches to Regional Development. Annals of Tourism Research, 6(1), 91-110.
• Kılıç, İ., Saraçlı, S. & Kolukısaoğlu, S. (2011). Sosyo-Ekonomik Göstergeler Bakımından İllerin Bölgesel Bazda Benzerliklerinin Çok Değişkenli Analizler ile İncelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 4, 57-68.
• Kızıl, C. (2016). Türkiye’de 2001-2014 Döneminde Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikası Çıktılarının Bölgesel Gelişmişlik Endeksi ile Analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-53.
• Kolk, A. (2016). The Social Responsibility of International Business: From Ethics and the Environment to CSR and Sustainable Development. Journal of World Business, 51, 23-34.
• Kulcsar, E. (2010). Principal Component Analysis in Tourism Marketing. Management & Marketing, 5(2), 151-158.
• Long, J., S. & Freese, J. (2006). Regression Models for Categorical Dependent Variables Using Stata. Texas: Stata Press Pub.
• Maignan, I. & Ferrell, O., C. (2000). Measuring Corporate Citizenship in Two Countries: The Case of the United States and France. Journal of Business Ethics 23, 283–297.
• Maignan, I. & Ferrell, O., C. (2001a). Antecedents and Benefits of Corporate Citizenship: An Investigation of French Businesses. Journal of Business Research, 51, 37- 51.
• Maignan, I. & Ferrell, O., C. (2001b). Corporate Citizenship as a Marketing Instrument Concepts, Evidence And Research Direction European Journal of Marketing, 35( 3-4), 457-484.
• Malecki, E., J. (1981). Science, Technology, and Regional Economic Development: Review and Prospects, Research Policy, 10(4), 312-334.
• Neyse, L. & Exadaktylos, F. (2014). Davranışsal İktisat, Sosyal Sermaye ve Kalkınma. Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar. Ankara: İmge Kitabevi
• Özkubat, G. & Selim, S. (2019). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişliği: Bir Mekânsal Ekonometrik Analiz. The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems, 7(2), 449-470.
• Öztürk, S., Torun, İ. & Özkök, Y. (2011). Anadolu’da Kurulan Üniversitelerin İllerin Sosyo-Ekonomik Yapılarına Katkıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 145-158.
• Pituch, K., A. & Stevens, J. P. (2016). Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences (6. Edition). New York: Routledge.
• Popa, R., A. (2015). The Corporate Social Responsibility Practices in the Context of Sustainable Development. The Case of Romania. Procedia Economics and Finance, 23, 1279-1285.
• Saatçioğlu, C. & Karaca, O. (2010). Dolar/Euro Paritesinin Türkiye’nin İhracatına Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Ömer Halis Demir Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 106-118.
• Sakarya, A. & İbişoğlu, Ç. (2015). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksinin Coğrafi Ağırlıklı Regresyon Modeli ile Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 32, 211-238
• Sharma, G. (2017). Pros and Cons of Different Sampling Techniques. Int.Journal of Applied Research, 2017, 3(7), 749-752.
• Streimikiene, D., Simanaviciene, Z. & Kovaliov, R. (2009). Corporate Social Responsibility for İmplementation of Sustainable Energy Development in Baltic States. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13, 813–824.
• Şen, A. (2006). Parasal Krizlere Neden Olan Faktörler: Türkiye Analiz. Akademik Bakış, 9, 1-21.
• Şenel, S. & Alatlı, B. (2014). Lojistik Regresyon Analizinin Kullanıldığı Makaleler Üzerine Bir İnceleme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52.
• TOBB. (2020). 2020 Yılı Sanayi Kapasite Raporu İstatistikleri. https://www.tobb.org.tr (Erişim tarihi: 23.03.2021).
• Topçu, A. (2018). Bölgesel Sosyal Sermaye ve Bölgesel Gelişmişlik Düzeyinin Kalkınma Üzerindeki Etkileri. Verimlilik Dergisi, 52(3), 89-113.
• UNCTAD, (2020). Guidance on Corporate Responsibility Indicators in Annual Reports, https://unctad.org/system/files/official-document/iteteb20076_en.pdf (Erişim tarihi: 15.06.2020).
• Ünsal, A. & Sülkü, S. N. (2019). Bölgeler Arası Gelişmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi ve Karşılaştırılması: Türkiye Örneği. Bilig, 95, 177-209.
• Woodhouse, A. (2006). Social Capital And Economic Development İn Regional Australia: A Case Study. Journal Of Rural Studies, 22(1), 83-94.
• Yiğiteli, N. & Şanlı, D. (2020). Türkiye’de İllere Göre İnsani Gelişme Endekslerinin Hesaplanması: 2009-2018 Kapsamlı Bir Panel Veri Seti. Journal of Economy Culture and Society, 61, 1-40.
• Yogiaa, M., A., Wedayantib, M. D., Nurmandic, A. & Hasse J.(2019). Regional Development Management Through CSR in Pelalawan District, Riau Province. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 10(3), 239-255.