Organ nakli bekleyen hastalarda travma sonrası stres belirtileri ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5 S, 1533 - 1545, 05.10.2017

Gonca Yıldırım Seda Bayraktar

https://doi.org/10.24289/ijsser.322371

Öz

Bu çalışmada organ
yetmezliği tanısı almak ve organ nakli olmayı beklemek gibi travmatik yaşantı
sonucu oluşan değişimleri ele almak amaçlanmaktadır. Çalışma organ nakli olmayı
bekleyen 100 hasta üzerinde yapılmıştır. Hastalara Yarı Yapılandırılmış Görüşme
Formu, Travma Sonrası Stres Belirtileri Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Tarzları
Ölçeği ve Ölüm Kaygısı Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmaya katılan organ nakli
bekleyen hastaların “travma sonrası stres belirti” düzeyi ortalamasının 1,728 ±
0,499; “ölüm kaygısı” düzeyi ortalamasının 8,630 ± 1,988; “stresle başa çıkma tarsi
ölçeği toplam puan” ortalamasının 1,681 ± 0,255 olduğu görülmektedir. Organ
nakli bekleyen hastaların travma sonrası stres belirti düzeyi ortalamaları
bazında hastalık ve tedavi sürecine ilişkin bazı değişkenlerine göre anlamlı
bir fark bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda, organ naklindeki
ruhsal ve sosyal desteğin önemli olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Organ nakli, Travma sonrası stres belirtileri, Stresle başa çıkma tarzları, Ölüm kaygısı

Investigation of variables related to posttraumatic stress symptoms in patients waiting for organ transplant

Öz

This study aimed to
investigate the changes resulting from traumatic experiences such as diagnosis
of organ failure and waiting for organ transplant. The study was conducted on
100 patients waiting for life-saving organ transplants. The data collection
tools included Semi-structured Interview Form, PTS Symptom Scale, Stress Coping
Styles Scale, and Death Anxiety Scale. The mean PTS symptom score of patients
was 1.728±0.499, death anxiety 8.630±1.988, and general stress-coping style
1.681±0.255. The mean PTS symptom level of patients on the transplant list
differed significantly from other variables related to disease and the
treatment. Our findings suggest that mental and social support is vital in the
process of organ transplant.

Anahtar Kelimeler

Organ transplant, Post-traumatic stress symptoms, Coping styles with stress, Death anxiety

Kaynakça

• Bayraktar, S. (2013). Organ Nakli ve Psikolojik Yaşam, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Çağın, Ö. (2006). Obsesif Kompulsif Belirtilerin Yordayıcıları Olarak Obsesif İnançlar, Girici Düşünceleri Yorumlamada Yanlılık ve Stresle Başa Çıkma Yollarının Bilişsel Model Çerçevesinde İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversi-tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erbay, B., Anadol, E., Aydıntuğ, S., Bumin, C., Duman, N., Sanlıdilek, U., Başeşme, E., Karatan, O., Ertuğ, E., Aylı, D., Ateş, K., Duranay, M. & Kazan, B. (1994). Renal transplantasyon sonrası transplant renal arter stenozu. Ankara Tıp Mecmuası. 47,567-578.
• Göz, F. & Gürelli, Ş.Ş. (2007). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Organ Bağışı İle İlgili Düşünceleri, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi; 2:5:77-88.
• Kırkpantur, A., Yılmaz, M.İ. & Yenicesu, M. (2009) Renal transplantasyon uygulanan hastalar-da immünsupresif tedavinin monitorizasyonu. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 18(1):35-47.
• Okyayuz, Ü. (1999). Kanser Hastası ve İletişim. İçinde Ü.H. Okyayuz (Ed.), Sağlık Psikolojisi Giriş. İstanbul: Türk Psikologlar Derneği Yayınları; 221-236.
• Özdağ, N. (2001). Organ Nakli ve Bağışına Toplumun Bakışı, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 5(2):46-55.
• Özkan, S. (1993). Psikiyatrik ve Psikososyal Açıdan Kanser. Psikiyatrik Tıp: Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi. İstanbul: Roche Yayınları.
• Şahin, N.H., & Durak, A. (1995). Üniversite Öğrencileri İçin Bir Stresle Başa Çıkma Tarzı Ölçeği: Türk Psikoloji Dergisi, 10(34),56-73.
• Şahin, N.H., Batıgün-Durak, A. & Yılmaz, B. (2001). Öğretmenler için psikolojik bilgilendirme ve paylaşım grupları. Milli Eğitim Bakanlığı-UNICEF Psikososyal Okul Projesi Değerlendirme Çalışması.
• Şenol, C. (1989). Ankara İlinde Kurumlarda Yaşayan Yaşlılarda Ölüme İlişkin Kaygı ve Korkular, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Yavuz, D. & Sezer, S. (2008) Böbrek nakli öncesi alıcı adayının değerlendirilmesi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 17(Ek 1):9-16.
• Yılmaz, B. (2006). Arama-Kurtarma Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Belirtileri ve Travma Sonrası Büyüme ile İlişkili Değişkenler, Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yörük, Ö., Keleş, M., Uyanık, A., Özkan, Ö., Bingöl, F., Emre, H., Kantarcı, R., Bilen, Y., Çetinkaya, R. & Aktan, B. (2007) Böbrek nakli olan hastalarda kulak burun boğaz bulguları. EAJM, 39:8-10.