Marlen Haushofer’in “Die Wand (Duvar)” adlı eseri üzerine arketipsel bir çalışma

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 4, 629 - 644, 01.10.2018

Şenay Kırgız

https://doi.org/10.24289/ijsser.450799

Öz

Edebiyatın diğer bilim dalları
ile etkileşim halinde olduğu ve bu disiplinler arası etkileşimin, edebi
eserleri büyük ölçüde zenginleştirdiği yadsınamaz bir gerçektir. Bu zengin
çeşnilik durumu, edebiyatın birçok farklı disiplin alanı ile hemhal olmasına
sebebiyet verir. Buna koşut olarak çalışma, edebiyatı ve psikolojiyi içerisinde
barındıran bir kavramı ele almaktadır. Analitik psikolojisinin başat karakteri
olan İsviçreli psikiyatr Carl Gustav Jung, “ilk örnek” olarak da
adlandırılabilecek, arketip kavramından bahseder. Jung, kolektif bilinçdışını
arketip kavramı üzerinden tanımlamaktadır. Arketip, kolektif bilinçdışı
düzleminde yer alan ve bireye kodlanan kültürel bir mirasa karşılık
gelmektedir. Çalışma, Avusturyalı yazar Marlen Haushofer’in Die Wand (Duvar)
adlı eseri ekseninde, arketip kavramını ele almaktadır. Psikolojinin edebi
eserleri çözümlemedeki yardımcı işlevi ile yazarın eser içerisine yerleştirdiği
gizil mesajlar, arketipsel çözümleme ile gün yüzüne çıkarılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arketip, İlk Örnek, Kolektif bilinçdışı, Carl Gustav Jung

An Archetypal Examination on the work of “The Wall” by Marlen Haushofer

Öz

It is an indisputable fact that
literature is in interaction with other branches of science, and that this
interdisciplinary interaction greatly enriches literary works. Because of this
rich blend, literature is tightly bound to many disciplines. This study focuses
on a concept that corresponds both to literature and to psychology. The Swiss
psychiatrist Carl Gustav Jung, who is the prominent figure of analytical
psychology, puts forward the concept of archetype, which can also be defined as
the “first example.” Jung defines the collective unconscious through the
concept of archetype. The archetype exists in the range of collective
unconscious and corresponds to a cultural heritage coded within the individual.
This study examines the concept of archetype using Marlen Haushofer’s novel Die
Wand (The Wall) as a point of reference. With the aid of the psychology, which
can function as a tool for decoding literary texts, and the hidden messages
placed into the text by the author will be attempted to be revealed with the
use of archetypal analysis.

Anahtar Kelimeler

Archetype, first example, collective unconscious, Carl Gustav Jung

Kaynakça

• KaynakçaBahadır, A. (2010). Jung ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık.Bascom, W. R. (2003). Folklorun Biçimleri: Nesir Anlatılar. R. Nur Aktaş vd (Çev.). Millî Folklor, 8 (59), 76-95.Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. 1. Baskı, İstanbul: İthaki Yayınları.Fordham, F. (2015). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Aslan Yalçıner (Çev.). 9. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.Frei Gerlach, F. (1998). Schrift und Geschlecht: Feministische Entwürfe und Lektüren von Marlen Haushofer, Ingeborg Bachmann und Anne Duden. Berlin: Erich Schmidt Verlag GmbH & Co KG.Freud, S. (2007). Sanat ve Sanatçılar Üzerine. Kamuran Şipal (Çev.). 4. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Haushofer, M. (2004). Die Wand. Berlin: Ullstein Buchverlage GmbH.Haushofer, M. (2008). Duvar. Ersel Kayaoğlu (Çev.). İstanbul: Can Yayınları.Jacobi, J. (2002). C.G. Jung Psikolojisi. Mehmet Arap (Çev.). Ankara: İlhan Yayınevi.Jung, C. G. (1997). Analitik Psikoloji. Ender Gürol (Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.Jung, C. G. (2005). Dört Arketip. Zehra A. Yılmazer (Çev.). İkinci Basım, İstanbul: Metis Yayınları.Jung, C.G. (2016). İnsan ve Sembolleri. Hatice Mukaddes İlgün (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.Kayaoğlu, E . (2012). “Tamamen sıradan bir hikaye.” – Marlen Haushofer ve Sıradışı Romanı Die Wand. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 0 (15), 25-43. Knapp, G. P., Labroisse G., Visser, A. (1995). 1945-1995, fünfzig Jahre deutschsprachige Literatur in Aspekten. Amsterdam-Atlanta: Editions Rodopi B.V.Korucu, A.A. (2006). Rider Haggard’ın Romanlarına Arketipsel Bir Yaklaşım: She, Ayesha: The Return Of She, Wisdom’s Daughter ve She And Allan. Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Lahur Kırtunç, A. (1994). Sözcükler Meleği: Marge Piercy ve İlkörneksel Elestiri. İzmir: İleri Kitabevi Yayınları; Akt. Korucu, A.A. (2006). Rider Haggard’ın Romanlarına Arketipsel Bir Yaklaşım: She, Ayesha: The Return Of She, Wisdom’s Daughter ve She And Allan. Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Moran, B. (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınları.Morrien, R. (1996). Weibliches Textbegehren bei Ingeborg Bachmann, Marlen Haushofer und Unica Zürn. Würzburg: Verlag Königshausen & Neumann.Sambur, B. (2005), Bireyselleşme Yolu-Jung’un Psikoloji Teorisi. Ankara: Elis Yayınları.Serrican, E. (2015). Carl Gustav Jung’un Analitik Psikoloji Kuramındaki Arketip Kavramının Edebiyata Yansıması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1205-1215.Uğurlu, S.B. (2008). Çağdaş Türk Edebiyatında Şahmeran İmgesi: Arketipsel Bir Yaklaşım. 38. Icanas (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Kitabı, IV Cilt, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 5/4, 1691-1719.Zengin, B. (2016). Feminist Edebiyat Biliminin Temelleri ve Almanya’daki Yansımaları. Sivas: Dilek Ofset Matbaacılık.