Vatandaşlık bağlamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatanseverlik algıları

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 235 - 252, 31.07.2021

Emine Tarhan Hatice Memişoğlu

https://doi.org/10.24289/ijsser.885069

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatanseverlik algılarını belirlemeye çalışmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Çalışma grubu maksimum çeşitlilik esasına dayalı olarak Türkiye’nin farklı coğrafi bölgelerinden 7 üniversitede dördüncü sınıfta öğrenim gören 50 öğretmen adayından oluşmaktadır. Veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre; sosyal bilgiler öğretmen adayları vatanseverlik tanımını en çok “çalışmak”, “sahip çıkmak - korumak” temaları ile ilişkilendirilmiştir. Vatanseverliğin, daha iyi bir yaşam ortamı ve ülkenin var olmasını sağladığı için önemli görüldüğü; vatansever kişilerin, evrensel ve milli değerlere sahip olması gerektiği belirtilmiştir. Vatanseverlik eğitiminde gördükleri temel sorunlar, öğretmenin yetersizliği ve derslerin teorik olarak işlenmesidi

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Vatandaşlık, Vatanseverlik, Öğretmen adayı, Algı

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

Patriotism perceptions of preservice social studies teachers within the context of citizenship

Öz

The purpose of the study is to determine the patriotism perceptions of preservice social studies teachers. In the study, qualitative method was used. Data were collected with a semi-structured interview form. Seven universities from different geographical regions of Turkey were determined for the study group based on maximum variation. The study consists of 50 preservice teachers, who were selected voluntarily from the fourth-grade students in the sample group that was determined for the quantitative part. The data were analyzed by content analysis method. According to the results of the study, it was determined that patriotism definitions of the preservice social studies teachers were mainly associated with themes of “working”, “adopting – protecting” and “love”. It was concluded that patriotism was considered important as it provided a better living environment and sustainment of a nation; patriots needed to have universal and national values and a consciousness; patriots needed to be conscious for their country and fulfill their civic duty. They considered teacher’s incompetence and theoretical teaching of the lesson’s basic problems in patriotism education. 

Anahtar Kelimeler

social studies, citiizenship, patriotism

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Aksoy, B. (2003). Milli kimliğin kazanılmasında coğrafyanın önemi. Türk Yurdu Dergisi, 23 (194), 55-59
• Arabacı, A. (2003). Yurttaşlık, uyrukluk, yurtseverlik: Bir değerlendirme. Yönetişim, Cilt 18 (2), 9-16
• Avcı, A. (2015). Sosyal bilgiler dersinde vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik öğretmen ve öğrenci Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakioğlu, A. ve Kurt, T. (2016). Eğitimde demokrasi, vatandaşlık ve vatanseverlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Beldağ, A. (2012). İlköğretim yedinci sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerlerin kazanılma düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum İli Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Chua, S. ve Sim, J. B.Y. (2017). Postmodern patriotism: teachers’ perceptions of loyalty to singapore. Asian Education and Development Studies. Vol. 6 No. 1, pp. 30-43 (https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q Postmodern+Patriotism%3A+Teachers%E2%80%99+Perceptions+of+Loyalty+to+Singapore 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Coşkun, D. (2011). İlköğretim birinci kademe 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi Denizli ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğanay, A. (2008). Çağdaş sosyal bilgiler anlayışı ışığında yeni sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, (2), 77-96.
• Elban, M. (2011). Ortaöğretim 11. sınıf öğrencilerinin tarih dersine yönelik tutumları ile vatanseverlik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ersoy, A.F. ve Öztürk, F. (2015). Bir vatandaşlık değeri olarak yurtseverlik: sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algısı. İlköğretim Online Dergisi. 14(3), 974-992. Giddens, A. (2008). Sosyoloji. (Çev. Mercan, Z.). İstanbul: Kırmızı Yayınları
• Gümüş, O. (2016). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Türk Büyüklerine Saygı, Aile Birliğine Önem Verme ve Vatanseverlik Değerlerinin Karma Yaklaşıma Dayalı Etkinliklerle Öğretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kahne, J. ve Middaugh E. (2006). Is patriotism good for democracy? A study of high school seniors’ patriotic commitments. Phi Delta Kappan, Cilt:87, Sayı:8, S:600-607(https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q=Is+ Patriotism+ Good+for+Democracy 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Kapan, E. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki değerleri kazanma düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kara, U. (2013). Kültürel kimlik anayasal vatandaşlık özyönetim. Ankara: Karahan Kitabevi
• Kepenekçi, Y. K. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks Yayınevi
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kurt, T. (2007). Öğretmenlerin demokrasi, atvandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Macintyre, A. (1999). Vatanseverlik bir erdem midir?. (Çev. Tüzel, M.). Cogito, Sayı: 21. 31-47
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: qualitative data analysis, California: Sage Puplications.
• Milli Eğitim Bakanlığı. [MEB]. (2005). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Öztürk, C. (2006). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış. Cemil Öztürk (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Yapılandırmacı Bir Yaklaşım) (21–50). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller. (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Rothi, Lyons ve Chryssochoou (2005). National attachment and patriotism in a europea nation: a british study. Political Psychology, Vol. 26, No. 1 (https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q=National+Attachment+and+Patriotism+in+a+European+Nation%3A+A+British+Study 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Sağlam, E. (2014). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte karşılaşılan güçlüklerin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şarşembiyeva, T. (2015). Kırgızistan’da “vatanseverlik” algısı üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19 (2). 175-185
• Schatz, R. T., Staub, E. (1997). Manifestations of blind and constructive patriotism: personality correlates and individual-group relations. In Bar-Tal, D., Staub, E. (eds.), Patriotism: In The Lives Of Individuals And Nations. (pp.229-245). Chicago: Nelson-Hall.
• Schatz, R. T., Staub, E., ve Lavine, H. (1999). On the varieties of national attachment: Blind versus constructive patriotism. Political Psychology, 20 (1), 151–174. (https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q=On+the+varieties+of+national+attachment%3A+Blind+versus+constructive+patriotism 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Rothi, Lyons ve Chryssochoou (2005). National attachment and patriotism in a europea nation: a british study. Political Psychology, Vol. 26, No. 1 (https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q=National+Attachment+and+Patriotism+in+a+European+Nation%3A+A+British+Study 13.04.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Üstel, F. (2009). Makul vatandaş”ın peşinde. II. Meşrutiyet‟ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayıncılık Yazıcı, F. (2009). Yurtseverlik eğitimi: Sosyal bilgiler ve tarih öğretmenlerinin tutum ve algılarına yönelik bir çalışma (Tokat İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcı, S. ve Yazıcı, F. (2010). Yurtseverlik eğitimi: tarih ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin algı, tutum ve eğitimsel uygulamalarına yönelik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/10, S:649-660.
• Yavuz, İ. (2018). Sosyal bilgilerde vatanseverlik değerinin kazandırılmasında farklı üke uygulamaları (ABD, Kanada, Singapur, Türkiye). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2006). TSK vatandaşlık bilinci ve vatanseverlik eğitiminin analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldız, R. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik ve sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik eğitimi hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yörü, S. (2007). Vatan Sevgisi ve Yurttaşlık Bilinci Oluşturmada Lise Coğrafya Derslerinin Yerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.