Sporcularda sosyal desteğin zihinsel dayanıklılığı belirlemedeki rolü

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2021

Recep Kara Ahmet Şahin

Öz

Bu araştırmanın amacı, sporcularda sosyal desteğin zihinsel dayanıklılğı belirlemedeki rolünün incelenmesidir. Ayrıca cinsiyet, branş, yaş ve deneyim değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 sezonunda Ankara, Antalya ve İstanbul’da aktif spor yaşamını sürdüren 346 sporcunun katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılan sporcuların %71,7’si Erkek sporculardan oluşurken %28,3’ü kadın sporculardan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, “Kişisel Bilgi Formu”, Çok Boyutlu Sosyal Destek Ölçeği ve “Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği”nin yer aldığı form aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın temel amacı çerçevesinde cevapları aranan alt problemlere yönelik ölçek ile toplanan verilerin gerekli istatistiksel analizleri SPSS 22.0 (Statistical Packet for Social Sciences) programından yararlanılarak yapılmıştır. Birinci alt problem kapsamında sporcuların sosyal destek ve zihinsel dayanıklılık düzeylerini belirlemek amacıyla aritmetik ortalama ve standart sapma; cinsiyete, branşa göre ve deneyime göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla t-testi; diğer alt problem olan yaş değişkenine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Yapılan analizlerde anlamlılık değeri, .05 olarak alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre cinsiyet değişkenine göre istatistiksel bir farklılık olmadığı gözlemlenmiştir. Yaş, deneyim ve branş değişkenleri açısından ise istatistiksel bazı farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç olarak sosyal desteğin sporcularda zihinsel dayanıklılığın bir belirleyicisi olsa son derce sınırlı bir etkiye sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal destek, Zihinsel dayanıklılık, Spor

Kaynakça

• Altıntaş, A., ve Koruç, P. B. (2016). Sporda zihinsel dayanıklılık envanteri’nin psikometrik özelliklerinin incelenmesi (SZDE). Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 163-171.
• Bell, J. J., Hardy, L., ve Beattie, S. (2013). Enhancing mental toughness and performance under pressure in elite young cricketers: A 2-year longitudinal intervention. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 2(4), 281.
• Biglari S, Sanatkaran A, Bahari MS, Montazeri M. (2015). The Comparison Of Team And Individual Male Athletes, Mental Toughness At Different Levels Of Skills, International Journal Of Basic Sciences, Applied Research. Vol. 4 (2), 127-132.
• Bull, S., Shambrook, C., James, W., ve Brooks, J. (2005). Towards an understanding of mental toughness in elite English cricketers. Journal of Applied Sport Psychology, 17, 209227.
• Connaughton, D., Wadey, R., Hanton, S., ve Jones, G. (2008). The development and maintenance of mental toughness: Perceptions of elite performers. Journal of Sports Sciences, 26, 8395
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Eker D. ve Arkan H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 10 (34): 45-55.
• Farrokhi A, Kashani V, ve Motasharei E. (2011). Comparison of Mental Toughness Of Contact And Non-Contact Men And Women Athletes In Different Skill Levels. Semi-Annually Motor Behavior (Research on Sport Science). 3(8), 71-86.
• Gucciardi, D. F., Gordon, S., ve Dimmock, J. A. (2009). Development and preliminary validation of a mental toughness inventory for Australian football. Psychology of Sport and Exercise, 10(1), 201-209.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel.
• Narimani M. ve Ghaffari G, (2007). The Comparison Of Aggression And Mental Toughness Between Martial Athletes: Football Players And Non-Athletes. 6th International Congress On Physical Education And Sport Sciences.
• Nicholls A. Polman R. Levy A. ve Backhouse S. (2009). Mental Toughness In Sport: Achievement Level, Gender, Age, Experience, And Sport Type Differences, Personality And Individual Differences, 47,73–75.
• Pehlivan H. (2014). Sporda Mental Dayanıklılık Ölçeği Uyarlama: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• Sheard, M., Golby, J., ve Van Wersch, A. (2009). Progress toward construct validation of the Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
• Weinberg R.S. ve Gould D. (2015). Spor ve Egzersiz Psikolojisinin Temelleri, Editörler: Mustafa Şahin, Ziya Koruç, Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara.
• Yazıcı, A. (2016). Profesyonel Basketbol Oyuncularında Zihinsel Dayanıklılık ve Duygusal Zekânın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Sporda PsikoSosyal Alanlar ProgramıYüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zimet G. ve Dahlem N. (1988). The multidimensional sale of perceived social support. J Personality Assesment, 52(1):30-41.