Mukay Elebayev’in “Uzun Yol (Узак Жол)” Romanında Kırgız Kültürünün İzleri

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 82 - 108, 28.02.2020

Onur Tarlacı

Öz

“Kırgızların Maksim Gorki’si” olarak adlandırılan Mukay Elebayev (d.1906 - ö.1944) Kırgız Türkleri için açlığın, savaşın, rejimin; kısacası zorluğun tüm Türkistan’da sarsıcı izler bıraktığı yıllarda on çocuklu bir ailenin Almakan’dan sonra en büyükleri olarak dünyaya gelir. Anne ve babasını küçük yaşlarda kaybettiği için Mukay Elebayev ve kardeşlerinin koruması amcası Elebes ve yengesi Burmake Ana’ya kalır.
Mukay Elebayev’in “Uzun Yol2” romanı (1936) yazarın kendi hayatını anlatması, tarihe acı bir tablo olarak yansıyan “Ürkün” olayının yer alması, çağdaş Kırgız edebiyatının ilk romanı olması yönleriyle üzerinde çokça araştırma yapılan önemli bir eserdir. Bu çalışmada tespit ettiğimiz kültürel ögeler dipnot açıklamaları, yazı ve görsellerle konu başlıkları halinde verilmiştir.
Manas, Aytmatov, Isık-Köl’den izler taşıyan Kırgız edebiyatı şüphesiz gerek yazılı gerek sözlü anlamda oldukça zengindir. Bu zenginlikler arasında yer alan kültürel ögeler Türk milletinin genetik kodlarını barındırması açısından geçmişe dair izler sunar. Tespit edilen unsurlar da şüphesiz ortak Türk kültür havzasının mirasıdır.

Anahtar Kelimeler

Mukay Elebayev, Kırgız kültürü, Uzak Yol Romanı, Kırgız Kültürü, Roman

Kaynakça

• Mukay Elebayev, Узак Жол (Uzak Col); (Çev. Mayramgül Dıykanbayeva; Uzun Yol, Bengü Yayınları, Ankara, 2015. Tarlacı, Onur (2018). BAŞDAŞ, Cahit; KUTLU, Abdulmukaddes, “Kırgız Türkçesi Ses ve Şekil Bilgisi”, Paradigma Akademi, İstanbul, Eylül 2016.; Millî Kültür Araştırmaları Dergisi, Yıl 2018, Cilt 2, Sayı 1, Sf. 108-110. Gülbeyaz, K., Kırgız Halkoyunları ve Giysileri, Akademik Bakış Dergisi Sayı: 38, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız - Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat - Kırgızistan, 2013. Söylemez, Orhan; Aşlar, Halit; Kardeş Kalemler, YIL: 5 / SAYI: 58 / Ekim - 2011.