Ural-Altay Kuramı

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 5, 131 - 136, 28.02.2021

Tuğçe Burcu Demir

Öz

Ural-Altay dil grubu hakkında ilk bilgileri 18. yüzyılın başlarında Johann von Strahlenberg’in yaptığı araştırma ve incelemeler ile öğrenmekteyiz. Strahlenberg, Volga boylarında ve Sibirya‘da yaşayan Türk lehçelerini incelemiş, değişik dil ve lehçelerden 60 kadar kelimeyi karşılaştırmış ve doğu Asya’dan kuzey Avrupa’ya kadar uzanan dilleri Tatar adı altında altı gruba ayırmıştır (Aksan, 2015: 111). Strahlenberg’ten sonra da Ural-Altay dil grubu üzerine çalışmalar devam etmiştir. W. Scott tarafından Ural-Altay dil grubunun tam olarak sınıflandırılması yapılmıştır (Korkmaz, 2014: 61). Ancak Ural-Altay kuramının kurucu babası olarak kabul edilen Matthias Castrén, yaptığı doktora tezinde; Fin, Türk, Moğol, Şarkışla ve Tunguz dillerinde, zamirlerin ve şahıs eklerinin benzerliğini gösterdi. Castrén’den günümüze kadar Ural-Altay kuramı üzerine çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda filoloji dünyasında ne Ural-Altay ne de Ural ve Altay ailelerinin varlığı kesin olarak bir sonuca bağlanamamıştır. İlk olarak Ural Altay Dil Ailesi parçalanmış ve Ural Dil Ailesi ve Altay Dil Ailesi olarak iki ayrı dil ailesi ortaya çıkmıştır. Altay Dil Ailesi içerisinde yer alan Korece ve Japonca farklı bir değerlendirmeye alarak Türkçe, Moğolca ve Mançu-Tunguzca dil ailesi sınırları içinde kalmıştır. Daha sonra Gerard Clauson ve Gerhard Doerfer’in Altay Dil Ailesi tezi sadece kelime alışverişi üzerinden değerlendirerek tartışmaya farklı bir boyuta çekmiştir.
Ural-Altay dil grubu Ural dil grubu ve Altay dil grubu olmak üzere iki ayrı alt başlığa ayrılmaktadır. Ural dil grubu içerisinde Fin-Ugor ve Samoyed dil ailesi yer almaktadır. Altay dil grubu içerisinde ise Türkçe, Moğolca, Mançu-Tunguz dilleri, Korece, Japonya bulunmaktadır. Son yıllarda Altay Dil Ailesi yönelik çalışmalar hız kazanmıştır. Son tartışmalar ışığında Läszlö Maräcz Macarcanın Fin Ugor Dil Ailesi içerisinde değil de Altay Dil Ailesi içerisinde değerlendirilmesi gerektiği kanıtlarıyla ileri sürmüştür.

Anahtar Kelimeler

ural, altay, dil ailesi, ural altay kuramı

Kaynakça

• Aksan, D. (2015). Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim . Ankara : Türk Dil Kurmu Yayınları.
• Karatay, O. (2020). Ural-Altay Kuramı. İstanbul: Selenge Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2014). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Maräcz, L. (2015). Towards Eurasian Linguistic Isoglosses: The Case Of Turkic And Hungarian ASTANA: International Turkic Academy.